Umferð - 01.02.1959, Blaðsíða 14

14
UMFERÐ
Rafkerfi bílsins 2
eftir Guðmund Jensson
Rafkveikjan framleiðir neistann, sem
kveikir í hinu samþjappaða, benzínbland-
aða lofti í strokk vélarinnar. Neistinn
þarf að vera svo sterkur og rétt stilltur
að örugg íkveikja verði í hleðslunni á
réttum tíma í hvert skipti, sem vélin
hefur þjappað saman hleðslu. Kveikju-
kerfið samanstendur af tveimur straum-
rásum, lágspennu og háspennurásum.
Straumur til kveikjunnar kemur frá
geymi.
Öðrumegin er geymirinn tengdur með
sveru sambandi út í grind bílsins, en
hinumegin einnig með sveru sambandi í
startrofa. Frá sömu tengiskrúfu á start-
rofa liggur svo lína, litlu mjórri upp i
ampermæli í mælaborði. Síðan liggur
leiðin i gegn um hann og línu að lykil-
rofa (switch). Frá lykilrofa liggur lína
að háspennukefli (coil). Háspennukefli
er byggt af tveimur spólum á járnkjarna.
Þrjár tengingar eru á þvi. Tvær eru end-
ar lágspennuspólunnar. Hún hefur frem-
ur fáa vindinga. Hin spólan, sem byggð
er með mjög mörgum vindingum, er há-
spennuspóla. Eitt úttak er frá henni,
mjög vel einangrað með háum stút, sem
sambandinu er stungið niður i. Hinn
endi háspennuspólunnar er tengdur í
annað úttak lágspennuspólunnar.
Línan frá lykilrofa lá að lágspennu-
spólu. Síðan önnur lína hinumegin frá
henni og að kveikju. I kveikjunni er ás,
sem snýst frá vélinni. Á honum eru
knastar, jafn margir og strokkar vélar-
innar. Þessir knastar lyfta í sundur
snertum (platínum), sem tengdar eru,
önnur i samband við línuna er kom frá
háspennukeflinu, en hin í stell vélarinn-
ar. Þéttir (condenser) er i kveikjunni,
tengdur sinn endi hvoru megin við snert-
urnar.
Þetta er lágspennurás kveikjunnar.
Háspennurásin er frá háspennuspólu um
línu að miðju á kveikjuloki, sem situi
efst á kveikjunni. Inni i lokinu er ham-
arinn (einangraður armur), fastur á
öxlul kveikjunnar. 1 hring utan til á lok-
inu eru tengingar fyrir linur er liggja að
strokkum vélarinnar. Hamarinn leiðir
háspennustrauminn frá miðju loksins og
að línu þeirri, er liggur að þeim strokk,
sem er með blönduna tilbúna til íkveikju,
hverju sinni. Línur strokkanna eru
tengdar í kertin. Þau mynda neistann
inni í brunaholi vélarinnar efst í strokkn-
um. Frá kertinu fer straumurinn í steli
vélarinnar, sambönd og geymi, amper-
mæli, lykilrofa og háspennukefli, þar
' V
UMFERÐ
Tímarit Bindindisfélags öku-
inanna um umferðarmál.
Ábyrgðarmaður:
Sigurgeir Albertsson.
Ritnefnd: Framkvæmdaráð B.F.Ö.
Skrifstofa blaðsins og Bindindis-
félags ökumanna Klapparstíg 26.
Sími 1-32-35.
Félagsprentsmiðjan h.f.
sem straumurinn varð til. Þetta er hring-
rás háspennunnar.
Neistinn myndast um leið og snert-
urnar lyftast í sundur. Við það rofnar
straumurinn í lágspennurásinni, en þétt-
irinn, sem tengdur er yfir snerturnar,
er nú í beinu sambandi við spennuna.
Straumurinn kemst ekki í gegn um hann
en getur hlaðið hann upp með ákveðnu
magni straums. Vegna þess að þéttirinn
var tómur meðan snerturnar lágu sam-
an, en fylltist skyndilega um leið og þær
opnuðust, tók hann á móti meiri orku
en spenna geymisins getur haldið þar í
jafnvægi. Þessi orka leitar útrásar í gegn
um lágspennurásina en getur ekki náð
jafnvægi fyrr en eftir nokkrar sveiflur
fram og til baka. Þéttirinn hefur hlaðizt
upp með + og -f- spennu á víxl, þar til
jafnvægi er náð, líkt og gormur er tekur
fall af þunga, lyftir því af sér og þrýst-
ist niður á víxl, þar til hann hefur náð
jafnvægi. Þetta er svokallaður rið- eða
víxlstraumur, sem hefur myndazt og far-
ið i gegn um lágspennuspóluna, en við
það hefur myndazt háspenntur straumur
í háspennuspólunni vegna vindinga hlut-
fallsins. Spenna, sem myndast, þarf að
vera það há, að hún geti yfirunnið við-
námið, sem er á milli oddanna í kertinu
og þar með myndað neista við að koma
straum í gegn um háspennurásina.
Rafkveikjan er ekki margbrotin, en
þarf að vera í fyllsta lagi svo gangur vél-
arinnar verði jafn og góður.
Amerískir sérfræðingar telja að um
90% af öllum gangtruflunum í benzinvél-
um, séu vegna galla á rafkerfi, það er
því betra að þar sé allt í góðu lagi.
Framhald í næsta blaði.
LEIÐRÉTTING.
Eftirfarandi hefur UMFERÐ borizt frá
formanni Húsavíkurdeildarinnar:
Kæri félagi.
Ut af greinargerð um vegamerki i Mý-
vatnssveit á 11. bls. í 3. hefti „Umferðar"
bið ég þig vinsamlega að koma á fram-
færi eftirfarandi leiðréttingu:
Húsavíkurdeild B.F.Ö. átti ekki frum-
kvæðið að gerð hinna nýju vegamerkja,
sem vegagerð rikisins lét setja niður i
Mývatnssveit.
Virðingarfyllst
Þorvaldur Arnason.