Umferð - 01.06.1959, Blaðsíða 4

4
UMFERÐ
☆STEFN
1 nýju umferðarlögunum, 22. apríl
1958, eru skýr ákvæði um það, að all-
ar bifreiðar skulu m. a. búnar tækjum
til þess að gefa með stefnumerki, þ. e.
stefnuljósum. Samkvæmt lögum eru
því nú í raun og veru allir bílar skyld-
ir að hafa stefnuljós og nota þau er
við á.
Hinsvegar mun í framkvæmdinni
ekki hafa verið gengið mjög hart eft-
ir því enn, að þessi öryggisútbúnaður
væri á öllum bílum. Veldur bæði það,
að varla mun enn hafa verið flutt inn
nægilegt magn stefnuljósa til að búa
hina fjölmörgu gömlu bíla þeim, svo
og hefur ekki enn, er þetta er ritað,
verið samkvæmt reglugerð ákveðið ná-
kvæmlega, hvernig stefnuljósabúnað-
urinn skuli vera, eða a. m. k. hvernig
hann skuli ekki vera. Af þessum or-
sökum hefur verið dálítið erfitt að
ganga mjög ríkt eftir því, enn sem
komið er, að allir bílar hefðu þennan
útbúnað.
Góð stefnuljós eru ómissandi örygg-
istæki í hverjum bíl í nútima umferð.
Með stefnuljósunum tala ökumennirn-
ir á þegjandi en skýru merkjamáli
hver við annan og við gangandi fólk.
Þetta merkjamál er nú orðið nauðsyn-
legt, alveg óhjákvæmilegt í umferð-
inni. Séu stefnuljósin notuð rétt og
stöðugt, getur ökufanturinn ekki leng-
ur afsakað sig með, að hann hafi ekki
vitað hvað hinn ætlaðist fyrir. Að auki
venur notkun stefnuljósa menn á aðra
almenna og sjálfsagða tillitssemi í
akstri: Hver sá ökumaður, sem notar
stefnuljós að staðaldri, sýnir með þvi
að hann vill a. m. k. reyna að vera
góður ökumaður. Hinn, sem notar þau
ekki, enda þótt hann hafi þau á bíln-
um, gefur allt annað til kynna.
Nú þegar eru allar eða flestar nýjar
gerðir bíla, svo og fjölmargir bílar aí
eldri gerðum búnir stefnuljósum. En,
hvernig er það, nota ökumenn þessara
bíla stefnuljósin að staðaldri? Ég tel
lítinn vafa á því, að lögin ætlist til
þess, að hver sá ökumaður, sem hefur
nú þegar stefnuljós á bil sínum, noti
þau, og að til þess sé í rauninni ætlast,
að allir ökumenn reyni að gefa stefnu-
merki, enda þótt bílar þeirra séu ekki
tLJÓS*
enn búnir stefnuljósum. En gera menn
þetta? Síður en svo. Það virðist enn
jafnvel miklu algengara en hitt, að
ökumenn bíla búnum stefnuljósum
noti þau a. m. k. ekki að staðaldri. Af
hverju þetta stafar, leti, kæruleysi,
taumlausri einstaklingshyggju og mik-
ilmennskuæði, eða öllu samanlagt, veit
ég ekki. En þetta er merkilegt fyrir-
brigði, því það er augljóst, að almenn
notkun stefnuljósa myndi borga sig
fyrir alla, svo mikið getur hún auð-
veldað og flýtt fyrir umferð og aukið
öryggi.
Hvað á að gera til þess að fá öku-
menn til þess að nota stefnuljós? Það
er næsta ógerlegt að elta uppi og sekta
alla þá menn, sem ekki gera það. Ég
held, að eitt ráðið væri, að blöðin og
útvarpið hefðu markvissan áróður fyr-
ir þessu og fleiru, með síendurteknum
árriinningum ekki greinum eða er-
indum. Það sígur inn i fólk og gerir
um sig fljótiega. Þessu er gert allt of
lítið af. „Ökumenn. Gleymið ekki
stefnuljósunum.“ „Gangandi fólk. Lær-
ið að skilja stefnumerki bílanna, og
taka tillit til þeirra.“ Eitthvað i þess-
um dúr, síendurtekið. Margt fleira
mætti minna á, einnig vafalitið með
góðum árangri.
Þá sting ég upp á, að hugmynd sú,
sem drepið er á á öðrum stað hér í
blaðinu: „Þekktu stað þinn í umferð-
inni“, verði einnig tekin upp í þessu
sambandi. Það getur líka verið gott,
að nota fleiri ráð, en bönn, ákærur og
sektir til að fá fólk til að hegða sér
vel í umferð. Það þarf að stórauka á-
huga almennt fyrir góðri og öruggri
umferð, skapa þar eins konar keppnis-
anda, stórauka almennar leiðbeiningar
og kennslu.
Þá er það gangandi fólkið. Góður
ökumaður sagði einu sinni við mig:
Ég ek aldrei svo um göturnar hérna í
Reykjavik, að ég ekki beinlínis bjargi
lífi eins eða fleiri gangandi manna,
sem haga sér í umferðinni eins og
sjálfsmorðingjar. Ég held að það sé
nokkuð til í þessu. Mér finnst stundum
gangandi fólk hér á götunum haga sér
líkar því, að þar væri kindahópur, en
ekki hópur hugsandi, vitiborinna vera
á ferðinni. Skorti ýmsa ökumenn hér
umferðarmenningu, þá virðist það
miklu meira áberandi með margt af
hinu gangandi fólki. Þó það glápi á
blikandi stefnuljós bíls, virðist það
ekki hafa hugmynd um, hvað þau eru
að segja, en anar og ganar með barna-
kerrur, smákrakka í eftirdragi, gam-
alt, farlama fólk við hlið sér o. s. frv.
þvert í veg fyrir bílinn, oftast alveg
að nauðsynjalausu. Vitanlega eiga bil-
arnir ekki allan réttinn, síður en svo.
En fólk verður að læra að skilja á-
hættuna við að þverbrjóta umferðar-
reglurnar, og hver hall-loka fer, er bíll
og mannslíkami rekast á, læra að taka
tillit til hins augsýnilega ójafna leiks,
reikna með þeim möguleika að bíllinn
hemli máske ekki nógu fljótt. Gang-
andi fólk á sinn rétt og bílarnir sinn,
en annar aðilinn má aldrei eiga hann
allan.
Það þarf að gera hér stórt átak til
þess að reyna að kenna gangandi fólki
að haga sér eftir helztu umferðarregl-
um, en þar dugar ekki ein og ein um-
ferðarvika á kannske margra ára
fresti. Hér þarf meira til. Blöð og út-
varp gætu einnig hér tekið myndar-
lega í ár með umferðaryfirvöldunum.
Hvernig þurfa stefnu-
ljós að vera?
Stefnuljós þurfa helzt að vera stað-
sett á sem líkustum stöðum á bílum,
ekki niður við götu á sumum og uppi
í toppi á öðrum. Þau verða að gefa
greinileg, sundurgreind blik, ekki
sjaldnar en ca. 2 á sekundu og helzt
ekki fleiri en 3 á sekúndu. Maður sér
hér suma bíla með „stefnuljósum'-,
sem varla er hægt að gefa það nafn,
annaðhvort svo hæg, að manni leiðist
að bíða eftir því næsta, eða svo tíð, að
helzt likist ljósflögri í lausri peru.
Þannig mega þau ekki vera.
Stefnuljósarofar ættu helzt allir að
vera sjálfvirkir, en a. m. k. þannig, að
rofinn sýni með greinilegu blikljósi,
hvort stefnuljósið er á eða ekki. Þá
þarf að heyrast skýr, snarpur smellur
við hvert blik. Rofar, sem ekki hafa
gaumljós, eða sem ekkert eða litið
heyrist í, eru óhæfir. Annars er notk-
un stefnuljósa vanaatriði. Ökumaður,
sem temur sér að nota þau að stað-
aldri, og hefur rofa í lagi, gleymir
þeim tæplega á. Á. S.