Alþýðublaðið - 28.06.1964, Blaðsíða 7

■Tó PARIS
inn afdrifariki
mánuður árið 1914
Eftir morSið í Sarajevo 28. júní var mikið um að vera á stjórn-
málasviðinu í mánuði þeim, er reyndist aðdragrandi heimsstyrj-
'aldarinnar fyrri. Um þessa stjórnmálaatburði fjallar þessi gTein,
sem er í framhaldi af greininni um morðdaginn, sem þegar
hefur birzt.
FARÐU ÚT í HEIMINN, sonur
sninn, og sjáðu hvað honum er
stjórnað með litlum hyggindum,
sagði sænski ríkiskanzlarinn Ox-
enstierna í bréfi til sonar síns
árið 1648.
Meðan lýst var yfir neyðar-
ástandi í Sarajevo eftir morð
erkihertógahjónanna og Evrópa
stóð á barmi ógæfunnar, ræddi
yfirhirðmeistarinn, Montenuovo,
fursti, um það, hvað gera ætti,'
þar eð ekki væri Iiægt að Ieggja
liertogahjónin til hinztu hvíldar
í sömu gröf, enda var kona ríkis-
arfans ekki verðug til að vera þess
heiðurs aðnjótandi, að verða
jarðsett í kapellunni í Hofburg.
Utanríkisráðherrann, Leopold
Berehtold greifi, og hermálaráð-
lierrann, Krobatin, unnu hins veg-
ar að því, að semja úrslitakosti
á hendur Serbum.
„Vinna má bug á Serbíu á 4
vikum. Þetta verJVur að gerast
með skjótum hætti, áður en Rúss-
land vcit hvað komið hefur fyrir
hjartfólginn son þess!“ sagði
Krobatin.
En enn sem komið var, var að
eins um úrslitakosti að ræða.
Friðarskrifstofan í Berlín sendi
Ungverski forsætisráðherrann,
ISTVÁN TISZA GREIFI.
austurríska utanríkisráðherran-
um, Berchtold greifa, eftirfarandi
skeyti:
„Um leið og við látum i Ijós
djúpa hryggð vegna þeirra at-
burða, sem gerzt hafa, förum við
þess eindregið á leit við yðar há-
LEOPOLD BERCHTOLD GREIFI
Austurríkis—Ungverjalands
Utanríkisráðherra
göfgi, að hafna ekki með
möguleikum á friðsamlegum sætt-
um í deilunni, heldur leggja
deilumálin fyrir Alþjóðadómstól-
inn í Haag, honum til úrskurðar,
eða stórveldin, sem leiði deiluna
til lyfcta.”
Ungverski forsæfíisráðherrann,1
István Tisza greifi, sendi Franz
Jósef keisara eftirfarandi grein-
argcrð:
★ Ágreiningur.
„Eg get ekki fallizt á þá ætlun
Berchtolds greifa, að nota ódæð-
isverkið í Sarajevo fyrir ótyllu til
að gera upp reikningana við Ser-
bíu. Eg hef ekki dregið dul á það
við Berchtold greifa, að ég mundi
líta á þetta sem afdrifarík mis-
tök og á engan hátt taka þátt i
ábyrgðinni. í fyrsta lagi höfum
við ekki nógu góða fótfestu til
að geta gert Serbíu ábyrga og
hrinda af stað styrjöld við þetta
ríki, þrátt fyrir útskýringar, sem
hugsanlegt er að fram komi af
hálfu serbnesku stjórnarinnár og
fullnægjandi megi telja.
Aðstaða okkar gæti ekki verið
verri, og í augum heimsins værum
ið friðarspillar og kæmum af
stað styrjöld við hin óhag-
stæðustu skilyrði. — í öðru lagi
tel ég þennan tíma mjög óhag-
stæðan, enda höfum við svo að
segja glatað vináttu Rúmena og
Búlgaría, eina ríkið, sem við get-
’im treyst, hefur verið gersigruð.
Eins og ástatt er á Balkanskaga í
svipinn, þyrfti lítið á sig að
leggja til að finna hentuga átyllu
til friðrofa....”
Austurrikismaðurinn von Wies-
ner, sem sendur var til Belgrac
til að rannsaka kringumstæðui
allar í sambandi við tilræðið, —
reyndi að leita um sættir. Hanr
símaði til Vínar:
„Stuðningur serbnesku stjórn-
arinnar varðandi skipulagningr
tilræðisins eða undirbúning
þess og útvegun vopna hefur
alls ekki verið sannaður......”
En Englendingar voru á ann-
arri skoðun. „The Times” sagði:
„Georg Serbaprins dvaldist
hér fyrir skömmu í boði hátt-
setts Englendings. Englending-
um þeim, sem' hann var samvist-
um við, þótti hann mjög óvið-
feldinn, og eftir morðið í Sara-
jevo rifjaðist upp ýmislegt, sem
prinsinn hafði gefið í skyn og
látið í ljós. Hann talaði mjög
hreinskilnislega um hatur það,
sem ríkti í Serbíu í garð austur-
ríska ríkisarfans, og ekki var
unnt að verjast þeirri hugsun,
að hinn útskúfaði sonur Péturs
konungs hefði haft eitthvert hug-
boð um, hvað gerast mundi, þegar
Ensk skopmynd af Vilhjálmi Þýzkalandskeisara. A vegn’ísinum stendur:
„ÞaS er Iöng leið til Parísar". — Á spjaldinu stendur: „Gangið ekkík
á grasinu".
Franz Ferdinand kæmi í fyrsta
skipti til Bosníu.”
★ Millispil.
Millispil nokkurt í Belgrad
gerði ástandið illt verra, og var
það þó nógu slæmt fyrir.
Eftirfarandi gerðist: Sendiherra
Rússa í Belgrad, Nicola vön Hart-
wig, 'gekk á fund au'sturríska
sendiherrans, Giesl baróns.
„Yðar hágöfgi,” sagði Hartwig
og var æstur. „Eg verð að mót-
mæla því, sem staðhæft er, að
2. AGUST 1914. Þýzki herinn
er lagður af stað til vígstöðv-
anna. í Miinchen hlýða borgar
búar á stríðsyfirlýsinguna. í
hópnum: Listancmi nokkur,
Adolf Ilitler að nafni.
„Viðhorf sjálfs mín til átalc-
anna var í senn einfalt og Ijóst.
Frá mínum bæjardyrum séð,
var það ekki Austurríki, sem
var að berjast til að klekkja
dálítið á Serbíu, heldur Þýzka-
land, sem var að berjast fyrir
lifi sínu, fyrir því „að vera eða
ekki vera“, fyrir freisi sínu og
framtíð. Hún yrði að feta í fót-
spor Bismarcks hið unga Þýzka
land varð að verja á nýjan leik
það sem feðurnir höfðu barizt
hetjulegri baráttu fyrir frá
Weissenburg til Sedan og París
ar. En ef baráttan ætti að verða
sigursæl, yrði þjóð okkar með
eigin mætti sínum að skipa sér
í röð stórþjóða, og þá gæti
þýzka Ríkið orðið himi voldugi
verndari friðar án þess að
þurfa að skerða viðurværi
barna sinna sakir friðar þessa.
Hinn 3. ágúst sendi ég hans
hátign Ludwig konungi III. bæn
arskjal, þar sem ég fór þess á
leit, að fá að gegna herþjón-
ustu í bæverskri herdeild. Ráðu
neytisskrifstof.an hafði sannar-
lega í mörg' horn að Iíta þessa
ég hafi -ekki verið klædaur viS-
hafnarbúningi og mætt cf seint
í minningarguðsþjónu ,tu unv
Franz Ferdinand heitinn ríkis-
arfa í kapellu sendiráðs yðar.
Mér .hefur borizt áskorun usrw
það frá Pétursborg, að bæta fysii"
skort minn á tilhlýðilegri vir.ð ■
ingu í garð hins látna liágöfgi^
— Já, en heyrið þer nú, yðai-
hágöfgi, þetta er þá allt í la£iy
sagði austurríski senainerraní),
Má ég ekki bjóða yður kaffi? •
En áður en til þess kom, hneig
Framhaid á siðu 10.
dagana, og fögnuður minn varð
þeim mun meiri, þegar orðið
var við beiðni minni samuæg-
urs.
Nú hófst í lífi mínu, eíns og
allra Þjóðverja, mesta og ó-
gleymanlegasta skeið jarðiífs
míns. Öll fortíðin hvarf ger-
samlega í skugga atburða hnui-
ar miklu-baráttu. Mér verður
hugsað til þessara daga með
stolti og hryggð og tU vikna
upphafs hetjulegrar barattu
þjóffar okkar, sem gæfan veitti
mér tækifæri til að taka þátt í“.
•nae
ADOLF HITLER:
„Mein Kampf“.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 28. júní 1964 y