Alþýðublaðið - 09.10.1964, Page 8

Kosningabaráttan í
FYRIR 13 árum, þegar Win-
ston Churchill stjórnaði kosn-
ingabaráttu íhaldsmanna gegn
Verkamannanokksstjórn Cl-cm-
• ent Attlees, orðaði ,,Daily Mirr-
:! or“ aðalspurningu kosninganna
1 á þessa leið: „Hver á að hafa
fingurna á gikknum?"
Hver er aðalspurning kosning
anna á fimmtudag næstkomandi,
15. október? Sunnudagsblað
„Observer" telur, að hún fjalli
, að þessu sinni um það, hver eigi
jl
; að hafa fingurna á þvottavélinni.
| Það er þvottavélin sem er tákn
! hinnar auknu velmegunar Breta.
j Bretar, sem styðja baráttu
i Harold Wilsons fyrir myndun
: Verkamannaflokksstjórnar í stað
i íhaldsstjórnar Douglas-Homes,
| hugsa ekki um spurninguna um
l stríð og frið. Skoðanakannanir,
í sem hafa komið mikið við sögu
kosningabaráttunnar, sýna að al
þjóðamál eru neðarlega á lista
yfir þau mál, sem kjósendur
■| vilja að frambjóðendur ræði.
1 Sum alvarleg blöð eins og „Tim
I es“ og „Observer” eru óánægð
: með, að ekki sé hægt að koma
! af stað umræðum um það mál,
1 sem þau telja mikilvægast allra:
t Hlutverk Bretlands í heiminum.
DeiSf um kjarnorku-
herafSa
Þó er það ekki svo, að utan-
ríkis- og varnarmál hafi alls
ekki borið á góma í kosningabar
áttunni. Stóru flokkarnir tveir
eru ósammála um eitt mikilvægt
atriði: Á Bretland að hafa sjálf
stæðan, þjóðlegan kjarnorkuher
afla.
íhaldsmenn svara þessu ját-
andi. Douglas-Home forsætisráð
herra og Richard Butler utan-
ríkisráðherra rökstyðja þetta að
allega á þessa leið: Þar eð Bret-
land er kjarnorkuveldi hefur
það aðgang að me!riháttar ráð-
stefnum í heiminum og getur
beitt áhrifum sínum í þágu frið-
arins. Ef Bretar ættu ekki kjarn
orkuherafla væru þeir annars
flokks stórveldi, sem enginn
þyrfti að taka verulegt tillit til.
Verkamannaflokkurinn segir
— og frjálsiyndir taka í sama
streng —: Rök íhaldsmanna eru
stórhættuleg. Það er einmitt
Douglas-Home forsætisráðherra, fv. lávarður, stjórnar kosninga
baráttu íhaldsmanna. Hann er 61. árs að aldri. ‘
8 9. október 1964 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Bretlandi
Harold Wilson, leiðtogi Verkamannaflokksins, er 48 ára að aldri.
Hann var verzlunarmálaráðherra í stjórn Attlees eftir heimsstyrjöld-
ina.
þessi hugsanagangur, sem leiðir
til dreifingar kjarnorkuvopna.
De Gaulle beitir sömu rökum og
Douglas-Home. Og þannig geta
Kínverjar, Þjóðverjar og hver
þjóðin á fætur annarri fært rök
fyrir kjarnorkuvígbúnaði.
— Við verðum, segir Verka-
mannaflokkurinn og frjálslyndir
undir forystu Grimmonds, að
hamla gegn þeirri ógnun við
friðinn, sem dreifing kjarnorku-
vopna felur í sér. Bretland get-
ur gengið á undan með góðu eft-
irdæmi og afsalað sér kjarnorku
herafla sínum. Þetta er mikil-
vægasti skerfurinn, sem ■ Bretar
geta lagt til friðsamlegrar þró-
unar.
Verkamannaflokkurinn bætir
við: — Það er ekki í krafti Pol
ariskafbáta og kjarnorkuvopna
heldur sem forysturíki þjóðasam
félags sem Bretar geta haft á-
hrif á þróunina í alþjóðamálum.
Það kann að virðast nokkuð
mótsagnarkennt, að Verkamanna
flokkurinn skuli nú vera sá stjórn
málaflokkur í Bretlandi, sem
mesta áherzlu leggi á það, að
Bretland sé forysturíki samveld
isins. En þetta má skýra með
þeirri þróun, sem orðið hefur
í samveldinu.
Þegar það var heimsveldi og
samanstóð af nýlendum voru í-
haldsmenn stoltir af nýlendum
sínum; í öðrum heimsálfum. Og
það voru fyrst og fremst þeir,
sem logðu áherzlu á mikilvægi
heimsveldisins. Nú er samveld
ið orðið að sambandi frjálsra og
jafnrétthárra þjóða, og Verka-
mannaflokkurinn getur með
réttu bent á það, að það var
Attlee-stjórnin sem hóf þessa
þróun.
I umræðunum um stefnuna i
málefnum Evrópu hefur Verka-
mannaflokkurinn lagt á það
mikla áherzlu, að taka verði til-
lit til samveldislandanna. Hann
hefur sett nokkur skilyrði fyrir
aðild Breta að Efnahagsbandalag
inu, en íhaldsmenn hafa verið
fúsari til að gera meiri tilslak-
anir.
En í kosningabaráttunni er yf
irleitt ekki minnzt á stefnuna í
Evrópumálunum. „Times“ sagði
nýlega, að afstaða Breta til
nýrra viðræðna við Efnahags-
bandalagið væri það mál kosn
ingabaráttunnar, sem þagað væri
um.
V
Innanlandsmálin
Það eru innanríkismál, sem
Bretar hafa áhuga á, vandamál,
sem snerta daglegt líf þeirra.
Formælendur stjórnarinnar sýna
fram á hina auknu velmegun
og segja: Undir stiórn íhalds-
manna á undanförm'm 13 árum
hafið þið eignazt bvottavél, ís-
skáp, einkabíl og önnur sýnileg
tákn hinna efnahapsiegu fram-
fara.
Verkamannaflokk”vinn svarar
á þessa leið: — Haev”vtur Breta
hefur verið minni °n annarra
þjóða, sem við getnm boríð okk
ur saman við. Et skvnsamri
stefnu hefði verið Þ'iat á und-
anförnum 13 árum m*>tj velmeg
un Breta verið miwu meiri.
íhaldsmenn hafa 0””* bagvöxt
inn fyrir hverjar knenínvar, en
strax að afstöðnum Vosningum
er stigið á hemlann með þeim
afleiðingum, að við hafa tekið
löng tímabil stöðvunar og at-
vinnuleysis.
— Á sama hátt og 1955 og
1959 fara kosningarnar nú fram
þegar efnahagsástandið er með
bezta móti. En eftir tvær síðustu
kosningar var gripið til hemla
ráðstafana, og strax af þessum
kosningum afstöðnum munu í-
haldsmenn enn einu sinni
stöðva hagvöxtinn. Bretland fær
nú að léni 1 millión punda (um
120 miliión kr.) daglega til að
halda við bessu sæmilega ástandi
í efnahagsmálum. Hallinn í við-
skipfc"m við ú+Iönd er talinn
nema ni’lliörðum króna fyrir
árið 1904.
Og bvar endar þetta: Maud
ling f!-irmáiarófsvi,firra telur, að
h]utf?11!?í miu; inuflutnings og
útflutoincrs mnni lagast án þess
að ríkicstiórnin burfi ag grípa
til róttækra ráðstafana. En Bret
ar er” vantrúað’r.
Selwm T.lovd. fv. fjármálaráð
herra. taiaði af sér um daginn.
Hann vPdi ÍRueia erfiða spurn-
ingu fvfir Wilson. Hann ýildi
fá Wiison tii að ábyrgjast, að
Verkp.mannaflnkksstjórn felldi
ekki nnnriifV f rökstuðningi við
spurni”fr"na benti Lloyd á, að
Wilson hetði verið ráðherra i
stjórn á+tip,PS 1 ci4Q en kreppan
þá hefði verið svinuð kreppunni
nú, 0° venvið verið fellt. Það
voru ovðiu ...svinnð kreppa“, sem
Lloyd hefði ekki átt að nota.
íhaldsmenn viiia ekki- lieyra á
það minnzt. að kreopa sé í land-
inu.
Wilson hefur lagt á það
áherzlu. hve ástandið er alvar
legt, en hann hefur greinilega
sýnt stillineu til að koma ekki
fram með "mmæli. er gætu gert
stöðu pnndsins verri, Tekst hon-
um að s”na svinaða stillingu það
Brezku kosningarnar fara fram á fimmtudag-
inn og enginn þorir að spá um hvor mtmi s;«ra,
Verkamannaflokkurinn eða íhaldsflokkurinn
Síðustu dagarnir fyrir kosningarnar geta ráðið
úrslitum.