BFÖ-blaðið - 01.03.1967, Blaðsíða 12

stöðugleika, sem um er að ræða hverju
sinni.
Kenningarlega séð myndi nást sami
árangur með því að stilla benzíngjöf-
ina þannig, að hreyfillinn hvorki drifi
eða hemlaði. En í raun er þetta mjög
erfitt og þá varla fyrir aðra en þá, sem
hafa þaulæft þennan ökumáta.
Auðvitað er ekki alltaf hægt að aka
þannig, að hjólin hafi mest mögulegt
viðnám. Við verðum að geta aukið
hraða, eða hemlað. Hins vegar er nauð-
synlegt að vita, hvað réttast er að gera
er alvöru ber að höndum. Hugsum
okkur t.d. að framhjól séu sett algjör-
lega föst (hemlun). Það er alveg sama,
hvernig stýri er snúið, bíllinn breytir
ekki stefnu. Bílnum er eins óstýrandi
eins og ekið væri á fati niður hjarn.
Allar áttir jafngóðar. Framhjól, sem
eru læst, leitast við hvernig sem þau
snúa að fara beint áfram eftir þeirri
línu eða átt, sem bíllinn hafði er þeim
var læst. í hliðarhalla til vinstri, leitar
framendi bíls, sem er með læstum
framhjólum, fyrst út af veginum. í
hliðarhalla til hægri gerist það sama.
Sé afturhjólum læst, eða hemluð
mikið, t. d. með hreyfli eða handhemli,
losnar bíllinn að aftan og sækir í það
að snúa sér í hálfhring og fara svo með
afturendann á undan. Sé þetta gert í
hliðarhalla, skrikar framendi bílsins til
hægri í vinstri halla, og yfir miðlínu
vegar. Sé þetta gert í hægri halla, skrik-
ar framendinn til vinstri.
Hugleiðum ástæðurnar fyrir þessari
hegðun bíls, einkum er viðnám barða
er takmarkað. Þyngdardepill bíls ligg-
ur alltaf aftan við franihjólin og er
„miðstöð" fyrir verkunum hreyfiork-
unnar, hins lifandi kraftar. Þetta afl
sækist eftir að flytja þyngdarpunktinn
beint áfram í hreyfingarátt. Hugsum
okkur að í stað hreyfiorkunnar kæmi
taug, sem sett væri föst í þyngdar-
punktinn. Taugin drægi bílinn áfram
og afturhjól væru hemluð. Framhjólin
snúast og veita viðnám til allra bliða,
en hin lokuðu afmrhjól veita ekkert
hliðarviðnám. Svo lengi sem taugin
togar þráðbeint eftir lengdarlínu bíls-
ins, skeður ekkert. En víki bíllinn ör-
lítið frá þessari línu, kemur fram hlið-
artog og þar með myndast hliðarkraft-
ur, sem hin viðnámslausu bakhjól geta
ekki staðið í móti. Bíllinn skrikar og
hættir því gjarnan ekki fyrr en hann
hefur snúizt í hálfhring og jafnvægi
er aftur komið á. Sé vegur mjög háll,
gemr skrikið að vísu orðið meira en
hálfhringur. Skrik í hálfhring gemm
við þó sagt, að sé það eðlilega.
Hér var reiknað með því, að hin
lausu framhjól vísuðu beint fram. Hins
vegar kemur bakhjólaskrik enn auð-
veldlegar sé þetta ekki til staðar. Að
hemla um leið og stýri er snúið er að
reyna að framkalla skrik og leika sér
að hætmnni.
Auðvitað fara áhrifin af þessum „að-
gerðum" eftir hemlun, hraða, vegi o.s.
frv. en lögmálið, sem á bak við býr, er
alltaf það sama. Maður, sem ekki kann
að aka, gemr þó sloppið við tjón og
slys, aki hann nógu „varlega".
Bezt hemlun verður, sé hjólum ekki
alveg lcest, þ.e. að þau haldi áfram að
snúast. Við þessa hemlun er líka mögu-
leiki að stýra, svo og er hliðarviðnám
ekki alveg úr sögunni, þó það sé að
vísu lítið orðið.
Við endurtökum:
Bezt verður stjórn og stöðugleiki
bíls með því að láta hjólin renna laus.
(kúplað frá, engin hemlun.)
12
BFÖ-BLAÐIÐ