Vestri - 03.12.1904, Blaðsíða 1

0

Útgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. Jónsson.
ISAFJORÐUR,
DESEMBER 1904.
Nr.. ð.
IV. árg.
Frjettir frá útlöndum.
Hofn, 16. okt.
Ófriðurinn.
Orustur við Sjafljótið, (Shaho.*)
Eptir sigur Japana^við Jentai-
námur bjuggust margir við, að
þeim myndi takast að umlykja
Rússa með liði sínu, en svo fór
hjer sem eptir orustuna við Lia-
jang, að til þess voru þeir of-
fámennir. Rússar hjeldu eptir
ósigurinn við Jentai norður eptir
og yfir Sjafljótið, sem rennur milli
Mukden og Liaojang suð vestur
um Mandchuriið. Fylgdu Jap-
anar eptir. En fyr en varði voru
Rússar búnir til atlögu. Ljet
Kuropatkin her sinn sækja yfir
fljótið og ráða ájapana, einkum
miðfylkingar þeirra. Var barist
af hinum mesta ákafa í marga
daga; um síðir urðu Japanar að
láta undan síga, en Rússar urðu
þó að kaupa hvern blett sem
þeir náðu dýru blóði. Um neinn
sigur var ekki að tala. Japanar
áttu sterkari vígi að baki sjer
og höfðu því hörfað til þeirra,
er þeir sáu sitt óvænna. En brátt
fengu þeir liðsauka og gátu aptur
ráðist á Rússa. Hrökktu þeir
þá aptur .norður yfir fljótið eptir
ógurlegt mannfall afh vorutveggj-
um. Skömmu seinna bættust
nýjar óþreyttar herdeildir við
Rússa og tók Kuropatkin þá
aptur að ónáða Japana. Er svo
að sjá sem honum hafi tekist að
ná hæðum nokkrum fyrir norðan
fljótið. Fir þaðan gott að skjóta
á her Japana á láglendinu fyrir
neðan. Japanar hafa því reynt
hvað eptir annao að ná hæðum
þessum, og allra síðustu fregnir
segja, að þeir hafi rekið Rússa
þaðan og hafi þær nú á sínu
valdi. Er nú staða Rússa og
Japana þannig, að Hússar sitja
fyrir norðan Sja, enj’Japanar
á syðri hokkunRfljótsins. l*að (
er því mesta ‘’mishermi, að j
•Japanar sjeu komnir tii Muk-
óen, (sem liggur all-langt fyrir
norðan fljótið), hvað þá heldur
til 1 íling (Thieling), sem liggur
miklu norðar. Eptir hinar fyr-
nefndu stór-orustur (í fyrri hluta
£ m.) hafa Rússar og Japanar
haldið kyrru fyrir og víggirt
stöðvar sínar semjbezt. Hvorugir
þóttst nógu liðsterkir til að sækja
á. Hvorirtveggja auka lið sitt
á meðan af mesta kappi. Sagt
er og, að Japanar sjeu að bíða
* Ho þýðir fljót á íslenzku.
þess að Arthur-höfn falli, svo að
umsáturs-lið þeirra geti tekið
þátt í næstu orustum. en eigi
er að vita nema slíkt geti dregist
nokkuð lengi. Það er um að
gera fyrir Japana að leggja til
orustu við Rússa, áður en vetrar-
harkan byrjar fyrir alvöru og
áður en Rússar fá sent marga
nýja herfiokka til vígstöðvanna.
Það er því líklegt, að ný stór-
orusta sje í vændum við Sja-
fljótið, enn stórkostlegri en hinar
fyrri. Um mannfallið í bardögum
þessunr vita menn ekkert með
vissu. Sumir segja, að Japanar
hafi misst um 20 þúsund og Rúss-
ar rúmlega það, en líklega er
mannfallið meira.
Frá Arthur-höfn berast sífelldar
fregnir um, að sá dagur færist
óðum nær, að borgin falli í
hendur Japana. F'regnir þessar
eru þó, eins og fyr, mjög ósam-
hljóða og allörðugt að gera sjer
í hugarlund um hvað satt sje.
Hefir það opt hent, að menn
hafa hlaupið á sig og tekið frjett-
ir eptir blöðum, sem ekki eru sent
allra áreiðanlegust. En slíkt er
vorkunn, því að þau áreiðanlegu
er ekki gott aðþekkjaúr. Þríitt
fyrir allar þessar ósarohljóða
fregnir mun þó mega segja svo
mikið, að Japanar hafi náð 3
all-sterkum virkjum við borgar-
múrana og skotið niður mörg
smá-virki. Frá virkjum þessum
geta þeir því nú skotið á borgina
og á skipin, sem eru á höfninni.
Er skipum Rússa þar því ill-vært.
Eitt þeirra hafa Japanar nýlega
skotið í kaf frá virkjum sínnm.
Surnar fregnir segja jafnvel, að
Japanar sjeu komnir inn í borg-
ina og hafi hinn kínverska hluta
hennar á sínu valdi, en líklegt
sem áreiðanlegastar. Það hefir
og heyrst að Stössel sje að hugsa
um að gefa upp vörnina, með
því að hann sjái, að hann fái
aldrei liðveizlu frá Kuropatkin.
En allt slíkt eru lausafregnir,
sem eigi er vert að leggja mik-
inn trúnað á. Önnur fregn segir
t. d. aptur á móti, að Stössel
vilji verjast, meðan nokkur hans
manna fái vopnum valdið. Svona
eru mótsagnirnar. Það er þó
eins og fyr er sagt, áreiðanlegt
að Japönum hefir unnizt mikið
upp á síðkastið, enda hafa þeir
sótt borgina með miklurn ákafa.
Dag og nótt hafa þeir eflt ógur-
lega skothríð að henni og gert
hvert áhlaupið á fætur öðru. —
Þúsundir og aptur þúsundir hafa
legið dauðar fyrir framan fall-
byssukjapta Rússa, áður en Jap-
önum hefir tekist að flæma mót-
stöðumenn sína af varnarstaðnum.
Það er enginn vafi á, að mann-
fall Japana við Arthur-höfn er
ógurlegt, miklu meira en almennt
er látið uppi. Má vel vera, að
borgarmenn fái enr, varist lengi
og látið morðvjelar sínar leggja
fjölda Japana að velli, áður en
Japanar nái borginni, en um það
er au ðvitað ekkert hægt að segja
með vissu. Allar ágizkanir um
það, eru meira eða minna út í
bláinn.
Frakkiand. Á þingi Frakka hetir
gerzt all-róstusamt. Þingmaður
einn, að nafni, Sylveton, rjeði á
hermálaráðherrann (André) og
barði hann svo í andlitið að sá
á. Hefir André síðan legið veikur.
Sylveton hefir verið tekinn hönd-
um og settur til yfirheyrslu.
Combes ráðaneytisforseti hefir
lagt fyrir þingið frurnvarp um
aðskilnað ríkis og kirkju. Er
því tekið með miklum fögnuði
af öllum frjálslyndari mönnum.
Svíþjóð. Lagerheim utanríkis-
ráðherra kvað fara frá völdum.
Hefir hann sjálfur beðið um lausn.
Vidbætir.
Isafirði, 1. desember.
Upphlaup hafa orðið í Varsjá
á Póllandi og eru sumir hræddir
við að Pólverjar fari nú að hefj-
ast handa gegn ánauð Rússa.
— Finnar hafa verið krafðir um
3 milj. krónur til herkostnaðar,
þingi þeirra að fornspurðu.
I Bandaríkjunum í Ameríku
gerði ofviðri feykimikið tjón 13.
og 14. þ. m. Er sagt að annað
eins ofveður hafi ekki komið þar
síðan 1888.
Allt útlit er nú talið til þess
að ekki dragi til ófriðar milli
Rússa og Englendinga. Flefir
nefnd verið sett til að rannsaka
misklíð þeirra og starfar hún í
París. Sitja í henni nokkrir menn
af hvorum og nokkrir útlending-
ar, er talið víst að báðir máls-
partar sætti sig við tillögur hennar.
Jarðskjálpti mikill kom á eyj-
unni F'ormosa 6. þ. m. 150 hús
hrundu til grunna og um 80
manns biðu bana.
Engin stórorusta var hafin á
ný, þegar síðast frjettist. Hvorir-
tveggja búa sig sem bezt og her-
væðast í óða önn.
....»ooKg8oo»-----
Gjafir prófessors Fiske.
Hinn góðfrægi íslands-vinur,
prófessor Fiske, hefir ekki gleymt
íslendingum í erfðaskrá sinni. —
Hann hefir gefið Cornvell-háskóla
í Iþöku allt hið íslenzka bókasafn
sitt, en flestar aðrar bækur sínar
hefir hahn gefið landsbókasafninu
í Rvík. Auk þess hefir hann gefið
Cornvell-háskóla 30 þús. dollars,
og skal verja vöxtunum af því
f je til að launa íslenzkum hóka-
verði, til umsjónar við. hið ísl.
bókasafn skólans. Ennfremur hefir
hann gefið sama háskóla 8 þús.
doll.. skal verja vöxtum þeirra
til að kaupa íslenzkar bœkar til
safnsins, og í öðru lagi 5 þús. doll.
og skal verja vöxtum þeirra til
að gefa út ársrit um Island og
hið ísl. bókasafn skólans.
Grímseyingum hefirhann gofið
12 þús. doll (o: 44,400 kr.) Skal
mynda af því sjerstakan sjóð,
undir umsjón stjórnarinnar, en
vöxtum hans skal varið til að bæta
kjör Grímseyinga. Miðaði pró-
fessor Fiske þessa gjöf sína við
það, að Grímseyingar byggju
norðast allra mannaaf Germönsk-
um ættum.
Einnig hefir prófessor Fiske
gefið Málverkasafninu í Rvik
12 beztu málverk sín og ýmsa
aðra forna og fágœta muni, og
er það þessum litla vísir sem
undir er, álitleg viðbót.
Tveir íslendingar, bókavörður
Sigfús Blöndal og stud. jur. Hall-
dór Hermannsson eru ásamt tveim
vísindamönnum í Bandaríkjunum
ráðnir til að gefa út rit þau er
prófessor F'iske Ijet eptir sig ó-
prentuð eða sem ekki voru full-
gerð.
Mega íslendingar lengi minn-
ast þessa merka og rausnarlynda
vinar.
Dönsk blöð um ísland.
(L)idir þossari fyrirsögn mun Yestri
framvegis flytja ágrip af því helzta, sem
dönsk bluð flytja um ísland, og þótt
sumt af því sje ekki þýðingarmikið,
hyggjum vjer að margir hafi gaman af
að heyra þess getið).
—->o<—--
>Östjyllands Avis« getur þess
15/10, að Danir í Kanada kvarti
mjög undan, að Danir sendiþang-
að allskonar bófa, þegar þeir
hafi tekið út hegningu heima.
Fjelag í Ilöfn sem heitir >Fæng-
selshjælpen.t útvegar þeim þar
vinnu. En flestir fangarnir hætta
þegar vinnunni og taka upp á
ýmsum óknyttum. Danir í Kan-