Vestri - 24.12.1904, Qupperneq 2

30
V E S T R I.
8. tbl.
Vínsala á bjóðhátíðum.
I ins og inörguin er kunnui>t,
hefir verið talsvert þref út úr því
í Reykjavík undanfarin ár, hvort
leyfa ætti sölu og veiting áfensra
drykkja, við þjóðhátíð i-hatdið.
Sutnir lögfræ 'ingar hafii h'aldið
því fram að slík sala væri ólög-
leg en aðrir hafa t-dið hana í alla
staði löglega og leyft h tna, og
meðal þeirra var bæjarfógetinn í
Reykjavík. - Stúkurnar í Rvík
kusu í sumar nefnd manna til að
kæra þessa sölu. Nefndin kærði
fyrst til bæjarfógeta, en hann
vildi ekki taka kærun.i til greina,
þar eð hann hafði leyft söluna.
Nefndin sneri sjer þá til stjórnar-
ráðsins og leitaði úrskurðar þess
í málinu.
Út af kæru þessari hefir stjórn
arráðið tekið svo röggs imlega í
taumana, að það hefir lagt fyrir
alla lögreglustjóra landsins. að
veita eigi framar veitingamönn-
um legfi til aó hafa um hönd,
veitingar áfengra drykkja, utan
veitingahúsa sinna.
Stjórnarráðið hefir í þessu efni
tekið af öll tvímæli og er sigur
þessi bindindisvinum mik;ð gleði-
efni. — Munu þessi afskipti vekja
og auka traust þeirra á stjórninni
°g gefn þeim góðar vonir um
að hún muni ekki mótfallin að
takmarka og afnema sem mest
má verða sölu og veitingu áfengra
drykkja.
Athygli
lesenda blaðsins viljum vjer hjer
með leiða að auglýsingunni um
• fsl. sýningunni í Km.höfn hjer
aptar í blaðinu. Ættu allir Is-
lendingar að stuðla að því, að
sýning þessi gæti orðið oss til
sóma og gagns með því að láta
forgöngumönnum þessa fyrirtæk-
is í tje allt, er mætti prýða eða
bæta sýningu þessa, og menn hafa
undir höndum. — Það væri miður
viðfelldið, ef sýningin fyrir Island
yrði svo laklega úr garði gerð,
að þeir sem sýninguna sækja,
hefðu ástæðu til að setja menn-
ingu íslendinga skör lægra en
Færeyinga, Vesturheimseyjabúa,
eða jafnvel Grænlendinga.
Sjerstaklega áherzlu ber að
leggja á, að ekki sje látið undir
höfuð leggjast að senda ýmsa
nýja lista-gripi, og vandaðan iðn-
að, til sýningarmnar.
Fregirlíaflar.
____— %
Öxarfirði Norðr-Þiiigeyjíi.rsýslu 24/u ’04.
„Sumarið sem leið var frábærlega gott,-
frá fimtud. fyrir hvítas. (o: 10. maímán.):
„Maí- rann (oss) -sól ór sævi,
sorgin fórst í gleymsku-hyl,
leysti brúnir blárra fjalla“ o. s. frv.
Elstu menn muna eigi aðra eins
sprettu-tíð, og þetta sumar, og nýt-
ing varð og mjög góð, þóað fremr væri
litlir þurkar oft, þangað til laufvindar,
(S.) er hér er kallað, komu eftir 11.
sept. og héldust þeir framundir lok þess
mán. Hey eru því bæði góð og mikil
nú, og hefði getað orðið miklu meiri-
ef hér væri ekki fólks-ekia einsog ann-
arsstaðar er pottr brotinn með til sveita
nú á tímum. Haustið allt að þessu hefir
og gott verið, enn oft skakviðrasamt,
og þóað dálítill snjór hafi stundum kom-
ið, hefir óðara leyst upp aftr. Núhefir
hér um vikutíma verið- föl á jörðu, enn
sýnist nú vera að ganga í bláku. Skepnu-
höld hafa vérið góð, og heilsufar manna
ágætt, og skal í því sambandi getið, að
vér fengum ágætan lækui fyrir ári, Þórð
Pálsson, og öllum fellr mætavel við
hann og konu hans, Guðrúnu Björns-
dóttr, ritstjóra „ísaf.“ Enn sá er galli
á gjöf Njarðar, að ekki er útlit fyrir
annað enn að þau hjón verði að hrökl-
ast héðan aftr, sökum þess aðþauhafa
síðan þau komu verið á sífeldum hrak-
ólum með sama-stað, og þykir öllum
sýslunefnd vor Norðr-Þingeyinga gegna
slælega skyldu sinni í þessu efni, enn
fá ekki að gert. — Verzlun var með
skásta móti í fasta-verzlunum, einkum
fjártaka (slátrun) óvanalega góð, enda
fé hér mjög vænt til niðurlags. — Nú
var byrjað loks eftir langa margra ára
baráttu á stórvirki því, er Jökulsá-brú
í Öxarfirði heitir. Yoru milli 20 og 30
manna þar við frá b.yrjun júním. til miðs
okt., komust stöplarnir (grjót), 2 hvoru-
megin, alls 4, langt á veg ásamt brúar-
sporðum. Gekk vinnan mjög vel, einkum
eftir að Steinþór steinsmiðr Bjornsson
Mývetningr tók við allri stjórn, um
miðjan júlím. Allt efnið í hrúna sjálfa
kom hingað og var skipað upp á Skinna-
staða-reka um mót ág. og sept., og eiga
Öxfirðingar að aka því undireins og
færi koma nú ór hátíðum. Brúinverðr
á gamla ferjustaðnum rétt framan við
Skinnastað.11 Eitiis.
Hjalteyri, 28/j0 1904.
„— — Yfirleitt um endilangan Eyja-
fjörð út á móts við Hrísey, fæst ekki
nokkar hjörg úr sjó, af nokkru tagi, og
Ægir er svo úfinn nótt sem dag, að ekki
vogar maður sjer að leita út fyrir fjarð-
arminnið, þar mun þó finnast fiskur. —
Eigi að síður erum við kátir piltar, og
lifum í von um betri daga síðar.“
Eptirmæli.
— »0« —
Eins og getið er um í 5. tbl. Vestra
er merkispresturinn síra Arnljótur Olafs-
son á Sauðanesi nýlega látinn. Hann
Ijezt daginn eptir jarðaaför konu hans,
eins og áður er getið. Þau höfðu verið
svo tryggir förunautar á langri lífsleið,
að jafnvel dauðanum var um megn að
skilja samvistir þeirra nema örskamma
stund.
Síra Arnljótur var fæddur 21. nóv.
1824 og því nærfellt áttræður að aldri.
Hann mun hafa verið ættaður og upp-
runninn í Húnavatnssýslu. Þótt for-
eldrar hans væru fátækir varð það úr
að hann komst í latínuskólann. Var
hann þar um það leyti sem frelsisaldan
sem um það leyti gekk yfir Norðurlönd
barst hingað til lands, og varð þegar
hugfanginn af henni eins og flestir aðrir
skólapiltar. •— Varð þá ærið ókyrt í
skóla og var síra Arnljóti sem þegar
á unga aldri var mikill fyrir sjer, gefin
einna mest sök. á því, vjek hann þá úr
skóla, en lauk svo námi sínu utan skóla
og gekk litlu síðar undir burtfararpróf.
Sigldi hann svo til háskólans í Kaup-
mannahöfn og tók þar hin fyrri háskóla-
próf með góðum vitnisburði og lagði
sig svo einkum eptir að lesa stjórn-
fræði. - Hið ísl. Bókmenntafjelag fól
honum þá ritstjórn Skíi’nis og hafði
hann hana á hendi í. nokkur ár, og
komu þá fyrst fyrír almennings sjónir
hinir frábæru hæfileikar hans, sem nú
eru fyrir löngu orðnir þjóðkunnir, og
seint munu gleymast. Síðan hefir hann
ávalt fengist talsvert við ritstörf hæði
með blaðagreinum og bókum, t. d. Auð-
fræði, Rökfræði o. fl., og hefir ávalt þótt
rita af mestu snilld, einkum hafði hann
ágæta hæfileika til að mynda ný íslenzk
orð, og hefir þannig auðgað mál vort
með mörgum og fögrum nýgervingum.
Nokkru eptir að hann hætti námi sínu
við háskólann, gerðist hann fylgdarmað-
ur baróns Blixon Einecke suður um
lönd. Arið 1860 ferðaðist hann með
Shaffner offursta til Islands og Græn-
lands til að rannsaka símalagningu þá
leið til Ameríku.
1859 varð hann þingmaður Borgfirð-
inga og varð þegar einn af atkvæðamestu
skörungum á þingi. Haustið 1861 byrjaði
hann guðfræðis-nám og lauk því með
góðu prófi 1863 var honum veitt Bægisá
í Eyjafjarðarsýslu, og árið eptir giptist
hann Hólmfríði Þorsteinsdóttir frá Hálsi.
Arið 1889 fjekk hann svo veitingu fyrir
Sauðanesi og var þar til dauðadags. Hin
síðari árin hefir hann haldið aðstoðar-
prest, síra Jón Þorsteinsson mág sinn.
Síra Arnljótur var all-mörg ár þing-
maður, bæði Eyfirðinga og Norðui-Þing-
eyinga og var unreina hríð konungkj’ör-
inn. Síðast var hann kjörinn á þing
árið 1901, í Norður-Þingeyjarsýslu, en
vegna ellilasleika og heilsubrests auðn-
aðist honum ekki að sitja á því þingi.
Sira Arnljótur var sannur niðji og
eptirmynd, að öllu atgjörfi, hinna
fornfrægu hetja er námu ísland fyrir
rúmum þúsund árum síðan. Hann var
hár og karlmannlega vaxinn, rammur
að afli og tígulegur í framgöngu, Ijúf-
legur og viðfelldinn í umgengni, — hann
var þjettur á velli og þjettur í lund,
— spakur að viti, vinfastur, staðlyndur
og hinn mesti lærdómsmaður, rausnar-
maður mesti og húhöldur. Lífsstarf hans
var hæði langt og mikið og spor þau
sem hann hefir markað i sögu þjóðar
vorrar, munu geymaSt meðan hjer stend-
ur steinn yfir steini.
Nýtt fyrirtæki.
Ohr. L. Gram kaupmaður, sonur N.
Chr. Gram’s, er lengi rak verzlun í Stykk-
ishólmi, Olafsvík og á Dýrafirði, hefir
nú gert samninga við stjórnarráðið um
leigu á Eldey, :»m eins og lumnugt er
liggur út af Reykjanesi. Er það áform
hr. Gram’s, að lata rannsaka, hvort eigi
sje á eynni eða jarðvegi eyjarinnar svo
mikið af „guano,“ að það gæti orðið
gróðafyrirtæki að flytja út áburðarteg-
und þessa, er á síðari árum hefir verið
í afarháu verði. Ef svo reynist, að í
eyjunni sje „guano“ — en það virðist
mjög líklegt, þar sem þúsundir fugla
hafa orpið þar árlega síðan sögur fara
af, •— verður bráðlega, að öllum líkind-
um á komandi sumri, byrjað að flytja
út þessa nýju verzlunarvöru. Samningar
stjórnarráðsins við hr. Gram eru svo
gerðir, að auk fastákveðinnar árlegrar
leigu eptir eyjuna greiðist landsjóði 25
aura gjald af hverjum 100 pd. af „gua-
no,“ er út kunna að verða flutt, og gæti
því fyrirtæki þetta, ef svo reynist að á
eynni sje áburður að nokkrum mun,
orðið mjög svo arðvænlegt fyrir landið.
(Eptir ,,Þjóðólfi.“)
RÚS8J1 esk ky nja 111 ær.
Útlend blöð segja frá mjög eiakenni-
legri kynjamær i Yladikavkos á Rúss-
landi, sem þelcktur blaðamaður segist
sjálfur hafa sjeð. Stúlkan er 12 ára
gömul, og hefir hún lifað afskekkt og
óþekkt, þar til fyrir skömmu að fór að
bera á þeim eiginlegleika hjá henni að
hún dregur til sín alla hluti í nálægð
sinni, eins og segulmagnað járn gerir
við annað járn. Þegar hún kemur ná-
lægt eldhúsborði, fara öll áhöldin að
dansa. Þvotturinn fýkur af stögunum
á þerriloptinu, ef hún lýkur upp dyrun-
um. Flöskurnar stökkva af borðinu, og
mölvast í mjel við fætur hennar. Lausir
steinar sem liggja á jörðinni, lyptast
upp o. s. frv. Undramær þessi lítur út
eins og fólk er flest, hraust og tauga-
sterk, og hlær að eins að þessu kynlega
aðdráttarafli sem hún hefir, og veit ekki
einu sinni hót um að þetta sje neitt ó-
náttúrlegt. Margir eru forvitnir við-
víkjandi stúlku þessari, og efnafræðis-
kennarinn í bænum hefir lengi athugað
hana. . Það hefir verið komið með ýmsar
líklegar og óliklegar getgátur. Hún á
nú að flytjast til Pjetursborgar, til að
rannsakast vísindflega. Margir meðal
alþýðunnar álíta stúlkuna auðvitað djöf-
ulóða og leggja til að reynt sje að særa
djöflaua út af henni.
Bólusetning.
Yið kvillum öllum kalla má
nú kunni maður lækning fá
án Brama og Kína brúkunar,
með bólusetning allskonar.
Nú börn og fje er bólusett,
en bezt er eitt, sem hef jeg frjett:
Menn bólusetja beran sand
svo bezt verði’ hann gróðrarland.
Það bóluefni brátt mun fást,
sem breyti hatri’ i tryggð og ást;
ef blöð vor yrði bólusett,
sá bróðurandi þekktist rjett.
En bezt mundi samt að byrja þar,
að bólusetja’ allt stjórnarfar
og kirkjumál og kennidóm
svo kvistnin yrði’ ei hræsnin tóm.
En annars vjer sjáum allstaðar
að allt eru bólusetningar
og maturinn sem í magann fer
oss megin gefur svo tórum vjer.
Af bólu’efni sprettur hver lítil lind
og lifnar hver vera í sinni mynd,
af bólu’efni fær allt búning sinn,
því bólu’efni er allur heimurinn.
(Eptir Plausor í „Nýja íslandi.“)
Minnisvarði
á leiði Markúsar F. Bjarnasonar skóla-
stjóra, var afhjúpaður í Reykjavík 23.
f. m. Sjómannafjelagið „Aldan“ hefir
komið honum upp. Á honum ermynd
M. F. Bjarnasyni, höggvin tir íslenzkum
steini eptir Jul. Schau. Hannes Haf-
liðason bæjarfulltrúi hjelt aðal-ræðuna
við afhjúpunina. Síra Friðrik Eriðriks-
son þakkaði með ræðu fyrir hönd vanda-
manna.
Veitt prestakall.
Bergstaðir í Húnavatnssýslu eru veittir
síra Ludvig Knudsen fyr presti á Þór-
oddsstað. Aðrir sóttu ekki.
Yf irrjettarmálafærslumaður.
I stað Einars Benediktssonar er skip-
aður Páll Yídalín Bjarnason.
Bruni.
Ibúðarhúsin við hvalveiðarstöðina á
Tálknafirði brunnu um síðastl. mánað-
armót til kaldra kola. Eldurinn kvikn-
aði að degi til og var enginn heima.
Tveir menn sem oru þar að vetrinum
til eptirlits voru staddir á bæ þarskammt
frá. Enginn veit hvernig eldurinn hefir
kviknað. — Eldur var hvergi lifandi í
húsinu þegar mennirnir fóru nema í
ofni í herbergi sem þeir bjuggu í. Engu
lauslegu varð bjargrð.
Meinlegt er það
fyrir Isafjörð að fá hingað enga ferð
frá útlöndum í desbr. — það væri hyggi-
legra að fá eina ferð í þessum mánuði
en að skipin sjeu að elta hvort annað
að sumrinu. Það kæmi sjer fyrst og
fremst betur fyrir hjeraðsbúa og hlyti
líka að vera arðvænlegt fyrir útgerðar-
fjelögin.
Látinn
er sagður nýlega síra Steindór Jóhann-
esson Briem f. 27. ág. 1849 prestur í
31 ár ljúfmenni og valmenni. („Rvík.“)
Bráðapest
hefir gert talsverðan skaða í Arnarfirði
í haust.
Fiskafli
hefir verið all-góður nú upp á síðkastið.