Vestri - 17.06.1905, Side 1

7®
TR

i
r's
* ^
Útgefandi og ábyrgðarmaður: Kr. H. Jónsson.
ÍSAFJÖRÐUR, 17. JUNI .905.
==¥=

t i 1 s ö 1 u .

°t/
Hjá Islandsk Handels & Fiskeri kompagni
fást eptirfylgjandi skip keypt:
j Nafn skipsms Sigling Fet á Regist. ton s Hve- nær fiyggi Bygging- arefni «3 Sann-; £' sýnt ; m, vevð ! b. 1 '-í
lengd breidd dýpt miðsk.
1. flrney Kútter 64.5 19.0 9-5 59 1872 Eik Kr. | 8000,
2. Bjai’ney 1 ' — 59.7 '16'5 8.5 43 Eik 6000
Drangey — , 62.! 18.J 8.7 53 1885 Eik 85001 ^
4. Engey — 65.6 17.0 9.4 57 1871 Eik 11000 Þ
5. Flatey Skonnert 52.4 14-4 6.2 32 1875 Eik, f'ura 50001 |
6. Grímsey lvútter 70.g 18.6 9-5 61 1885 Eik 9000 -fL
7. Hvanney — 63.5 17.5 8.5 50 1883 Eik Í000 I
8. Jómsey — | 6I.7 I8.0 9-8 60 1884 ■ Eik 10000; a
9. Kiðey -r~ 1 ,74.5 19.4 9.7 78 | 1878 Eik 12000 12.
10. Langey 56.2 I6.4 8.2 43 | 1873 Eik ; 7500
11. IVIálmey - j.68.0 18.5 9a 52 ; 1881 Eik 8500 1
Skipununi hefir verið vel við haldið frá því þau voru keypt óg
nú síðustu árin, xg03j05, hafa þau hvert af öðru fengið grandgæfa
viðgerð (frá 2000—5000 kr. hvert skip) og þá alit tekið burt, sfni
nokkuð þótti athugarert við, hátt og lágt, og nýtt sett í stáðinn.
Skipum þessum er þvi nú hægt að halda út í fleiri ár, án nokkurs
viðgerðarkostnaðar, og það mun ýkjulaust mega fullyrða að þau
sjéu i lang fremsta flokki af íslenzkum fiskiskipum, hvað gæði ojr
allan útbúnað snertir. — Skipiin ganga til fiskiveiða írá Patreks-
firði og má þar sjá þau af og til í sumar, en að loknum fiskiveiðum,
í ágúst lok, fást þau til kaups, og verða til sýnis á Patreksfirði og
í Flatey, frá september byrjun. — Af því fjelagið hefir í hyggju
að hætta þilskipaútveginum fást skipin með vægara verði og betri
skilmálum en nokkursstaðar annarsstaðar er hægt að fá jafn góð
og vel útbúin skip fyrir.
Frekari upplýsingar hjá undirrituðum aðal-erindreka fjelagsins
hjer á landi.
Patreksfirði 1. tnaí 1905.
éPjetu/ ■ tM. fí/dfsson.
'■/Va:
Nr. 33.
IV. árg. | ______
Lýðmenntunarmálið
á næsta þingi.
(Frh.)
En tFrv. til laga um /rϗslu
barna,i er nýr gestur á þingi í
þeim búningi, sem málið nú birtist,
og er hætt við, að sínum augum
muni hver líta á silfrið.
Eptir að vjer höfum kyr.nt oss
nokkuð frumvarp þetta, verðum
vjer að segja, að það væri stór-
kostlega misráðið af þinginu, ef
það sinnti því ekki. Það er tvennt
•sém nauðsynlegt er að hafa hug-
fart: að áuka þarf barnafræðsl-
una til muna, og að kröptum
þjóðarinnar, eins og þeir eru að
svo stöddu, má ekki ofbjóða. —
Þetta. tvennt sýnist stjór.iin hafa
hait fyrir augum, og því ætti hver
einasti góður Islendingnr að ó;>ka
þessu trumvarpi sigurs, þegar á
næsta. þingi. Málið er og vel
uridirbúið að ýmsu leyti, og var’.a
við því að búast að þingið finni
nýja stefnu er taki þeirri fram,
er frumvarpið fer.
Einu aðgerðir þingsins 190,7 í
þessu m.áli voru þær, að það
veitti Guðmundi Finnbogasvni
mag. art. fje til að ferðast utan
til þess að kynna sjer fyrirkomu-
lag alþýðufræðslu hjá mennta-
þjóðunum, og til þess að ferðast
um ísland til að kynna sjer mennt-
unarástandið hjer og framkvæmd
lýðfræðslunnar. — Þó að þessi
maður væri ungur og óreyiidur,
verður ekki annað sagt enn að
hann hafi leyst erindí sitt vel at
hendi. Hann hefir ferðast utan
lands og. innan, og hann hefir
skýrt máíið á ýmsa lund, í ræðum
og riti. Hann hefir loks samið
uppkast að því frumvarpi, sem
hjer ræðir um, að tilhlutun stjórn-
arinnar. Kveðst stjórnin enn-
fremur hafa borið málið undir
ýmsa menn, sem til náði, og má
af því ráða, að hún hefir ekki
viljað flaustra þvi af.
Mörgum kann að þykja það
rniður fara, að mál sem snertir
svo mjög allan ahnenning eins
og þetta, verður ekki rætt itar-
lega í blöðunum, áður enn til
kasta þingsins kemur. Það er að
vísu ekki á færi hvers alþýðu-
manns að ræða þetta vandamál
nje rita um það, svo að til nokk-
urrar verulegrar uppbyggingar
sje, eða leiðbeiningar fyrir þingið.
En „Vestri“ vill þó gefa sem
flestum áhugasömum mönnum
færi á að hugsa um málið, eins
og það mun liggja fyrir næsta
þingi, með því að benda á aðal-
atriði þess :iú þegar, svo fljótt
sem kostur var á, — í þeirri von
að allir, sem tök hafa á, leggi
sinn skerf til að skýra það fyrir
sjálfum sjer óg öðrum, og láti
uppi skoðanir sínar.
Frumvarpið er i sjö köflum:
1. Um fræðslu-skyldu. 2. Um
skólahald. 3. Um próf. 4. Um
skilyrði fyrir styrkveitingu úr
landsjóði til barna-fræðslu. 5. Utn
skóla-nefndir. 6. Um yfirstjórn
lýðskólanna og umsjón. 7. Um
það hver lagaákvæði sjeu úr gildi
numin og hvenær lög þessi öðl-
ast gildi.
I. kafli.
Fræðslu barna til fullnaðs 10.
árs eiga heimili að annast sjálf
Og kosta. En sú fræðsla er ekki
fólgin í öðru enn bví að kenna
börnunum að lesa og skri/a. —
Skólanefnd hefir umsjón með, að
þessi kennsla fari fram, og er
henni gefið vald til að láta kenna
þeim börnum lestur og sktift á
kostnað foreldranna, sem eru van-
rækt af foreldrum sínum. Borga
má kostnaðipn fyrirfratn úr sveitar-
sjóða.
Fjórtan ára gömul börn eiga
að hafa lært, auk lestrar og skrift-
ar: nokkuð um merkustu menn
vora á Seinni öldum; nokkur
kvæði, helzt ættjarðarljóð; í kristn-
um fræðum það, sem heimtað er
til íermingar; 4 höfuð-greiiiar
reiknings með heilum tölurn og
brotum, og kunna að nota þessa
þekkingu sína í daglegu ltfi; —
að nota landabrjef og hatanokkra
þekkingu á náttúru Islands og
atvinnuvegun) þjóðar vorrar; — •
nokkur einföld sönglög, einkum
við íslenzk ættjarðarljóð.
Þau börn, sem sótt geta fastan
skóla á 10- 14 ára a.ldri, er ætlast
til að öðíist nokkuð frekari þekk-
ingu í landafræði, sögu Islaads,
náttúrnfræði o. s. frv.
II. kafli.
1 Iver sá hreppur, sem eigi hefir
fastin skól i, á að halda farkenn-
ara, og eiga öU börn á 10—14
ára aldri að njóta tilsagnar hjá
honum að minnsta kosti tveggja
mánaða tírna ár hvert. Þó veitir
skólanefnd hréppsins undanþágu
frá þessu, hverju því barni, er
hún álítur að íái jafngóða fræð -lu
í heimahúsum.
I kaupstöðum, sjóþorpum og
þjettbýlum sveitum þar sem fastir
skólar eru stofnaðir, eiga öfl börn
á 10 — 14 ára aldri að ganga í
þá, að minnsta kosti 6 mánuði
ársins, nema foreldrarnir fái und-
anþágu hjá skólanefnd (eins og
áður seg ir). Gert er ráð fyrir að
heimavistarskólar kunni að verða
settir á stofn í sveitinni, og setur
þá yfirstmrn lýðskólanna reglur
um tilhögun þeirra.
Kennslan á allstaðar að vera
ókeypis.
III. kafli.
Prót skulu haldin árlega yfir
börnum á aldrinum 10 —14 ára,
og setur yfirstjóri lýðskólanna
reglur um tilhögun þeirra.
IV. kafli.
Enginn hreppur fær styrk úr
landsjóði til farkennslu, nema:
1. kennslunnisjo fi.agað eptirreglu-
gerð, sem skólanefnd hreppsins
semur samkvæmt fyrirmynd, er
yfirstjórn lýðskólanna hefir samið
og sett.
2. kennarinn sje ráðinn afskóla-
nefnd með skriflegum samningi
og hafi auk tæðis, húsnæðis og
þjónustu, að minnsta kosti 6 kr.
kaup fyrir hverja viku, er hann
kennir.
Slyrknum er úthlutað eptir tölu
J barna og lengd námstímans.
Enginn hreppur fær styrk úr
landsjóði handa föstum heiman-
gönguskóluin, nema:
1. kennslu skólans sjehagað eptir
reglugerð, sem yfirstjórn lýð-
skólanna hefir samþykkt.
j 2. að fullnægt sje reglum þeim
' um kennsluhætti og kröfum þeim