Vestri


Vestri - 02.09.1905, Side 3

Vestri - 02.09.1905, Side 3
44- lM. V E S T R I. »75 land verði að álíta Japan sero hættuleg'an óvin. Óeirðirnar í sjálfu Rússlandi geta ekki haft nein áhrif á utanríkispólitík þess og enn síður á það, hvort stríð- inu verður haldið áfrara eða friður verður samitin.« Friðarskilmálarnir, sem Japanar halda fram, eru meðal annars þeir, að Rússar endurgjaldi þeim her- kostnað þeirra, en ijárhæð þsss kostnaðar verði síðar ákveðin; Rússar láti af hendi eyna Sak- halin og verði með alit sitt á burt úr Mandchuríu, en láti af hendi allt það, er þeir hafa á leigu af Liaotung-skaga (þar er Port Art- hur), og sörouleiðis alla járnbraut ina suður frá Harbin. Japanar fái verndarvald yfir Kóreu, og tak- mörkuð verði tala og stærð þeirra herskipa, er Rússar mega hafa í Austurhöfum. Friðarfulltrúarnir hafa frestað um sinn að ræða afsalið á Sak- halin og herkostnaðinn. En ræða á meðari önnur frumskilyrði. — Óvíst er, hvort frestun á að ræða þessi atriði þýðir það, að upp úr ■ samningnuro slitni, af annara hvorra hendi; en fastlega eru roenn þeirrar trúar í Japan, að þó að Rússar neiti í íyrstu að ganga að þessum tveimur skilyrðum, þá sje það í raun rjettri látalæti, en ekki alvara. A laugardagsfundi fulltrúanna (12. ág.) sagði Witte, að Japan vildi gera Kóreu að japönsku lýðríki, en Rússar hefðu ekkert á móti því, ef Bandaríkin, sem við það mundu bíða mest tjón, og Norðurálfu stórveldin samþykktu það. 19. ág. hafði fundurinn útkljáð öll þau atriði, sem engri alvar- legri mótspyrnu höfðu mætt á hvoruga hlið, þar á meðal um stöðu Kóreu, sem á að verða skjólsta ðingur Japana; Rússar og Japanar ásáttir um að verða á brott úrMandchuríu báðír, Rússar sleppa öllum rjettindum þar og selja af hendi járnbrautina suður írá Harbin á vald Kinverjum, Rússar gefa einnig eptir leigu- rjett sinn aðPort Arthur ogDalny. Það sem lokið er hefir gengið iijótara enn við var búist. En hræddir eru menn um, að upp úr slitni þá Og þegar út úr her- kostnaðinum og eyn i Sakhalin. Þrátt fyrir það, þótt óvænlega þyki horfa, vona menn, að ein- hver miðlun komist á með tilslökun á báðar hliðar. Fundurinn hefir rætt um skaðabótamálið, en ekki tekist að koma á samkomulagi. Roosevelt forseti hefir gefist upp við að koma á vopnahlje. Blöðin í Japan mæla stöðugt á móti friði, ef Rússar slaki ekki hæfilega til. Japanar aítóku þ. 19. aðbreyta því, sem þeir höfðu farið íram á um Sakhalin og herkostnaðinn, og var þá fiiðarfundinum frestað til 21. Einn af fulitrúum Rússa, Rosen, var lengi á einfi.H við RooseveJt forseta, og vndt ekki segja neitt af því hvað þeim fór á milli. Kunnugt er, að áður enn forsetinn bauð Rcsen til sín, hafði hann tryggt sjer eindregið fylgi Englands, Frakklands og Þýzka- lands og jafnvel skipst á skeytum við ^apanskeisara. Mikilvægur ráðgjafafundur var haldinn i Tokio 20. ág. og átti forsætisráðgjafinn langt tal við brezka sendiherrann. >Times« segir að\ Rússakeisari hafi^ haldið ráðstefnu þann dag, og að þar hafi verið afráðið til fullnaðar, hvaða tilslakanir mætti gera. 1 Rússlandi er sagt, að óyinir Witte rói að því öllum árum, að fá keisarann til að hætta við friðar- samningana. Enda vonast Rússar eptir að sigra nú, ef til orustu kemur í Mandchuríu, þar sem Lenevitsh hershöfðingi þeirra hefir nú 150,000 meira lið enn Kuropatkin hafði í orustunni við Mukden. Sagt er, að Rússar hafi hörfað undan Japönum norður yfir fljótið Tumen, er rennur á landamærum Kóreu og Síberíu. Annars ekkert markvert frá ófriðinum og ekki búist við stór- tíðindum að svo stöddu. -----i-OOglSigo-X- Álit meiri hluta hraðskeytamálanefndarinnar. (Frh.) Það mun engum blandast hugur um, að þessi árgjöld leggja lands- sjóði eigi þá byrði á herðar, sem verði honum eða þjóðinni veru lega tilfinnanleg, sjerstaklega þegar um er að tefla framgang hins þýðingarrnesta og víðtækasta velterðarmál lands og þjóðar, sem um 14 ár hefir verið efst á baugi hjá öllum framsýnni áhugamönn- um þjóðarinnar. Geta má ogþess, að þegar nú er ljett af landssjóði að minnsta kosti 45,000 kr.árgjaidi til gufuskipaferðanna, þá verða gjöld hans nær því engu þyngri í framtíðinni fyrir þetta, en þau hafa verið yfirstandandi fjárhags- tímabil. Til þess enn ljósar að leiða mönnum fyrir sjónir, að hjer er ekki reistur þjóðinni >hurðarás um öxl,« skulum vjer til saman- burðar benda á, að þjóðin hefir á undanförnum 15 árum lagt á siff gjöld svo milljónum skiptir, og verið undir þeim ánægð, til fyrirtækja, sem engan eyri gefa landssjóði í tekjur, en að allra dómi eru nauðsynleg til þess að efla viðskiptalifið, bæta hag lands- mannaogglæðalífiðí landinu. Það eru vegir, brýr og skipagöngur, málsem í eðli sínu eru hraðskeyta- málinu náskyld. Til þessara mála hefir eptir landsreikningum og fjárlögum verið varið árin 1891 til 1905 samtals 2,259,500 kr. Vjer hikum því eigi við, að láta það í ljósi sem vort álit, að símasambandið muni verða hið ódýrasta fyrir landið, eins' og málið nú liggur fyrir, og eigi baka því nein þau gjöld, er óttast þurfi að verði þjóðinni of vaxin. Enginn vafi getur leikið á því, að talsímasamband innanlands stendur framar öllum öðrum sam- böndum að gagnsemi fyrir þjóðina. Fyriy atvinnu- og viðskiptalífið hefir það, svo aðgengilegt og auðnotað sem það er, meiri þýð- ingu, en nokkuð annað, og hin >kultúrella« þýðing, sú að glæða lífið meðal þjóðarinnar almennt, verður eigi borin saman við þýð- ing hinna óaðgengilegu andnesja stöðva loptritanna. Hvort sem litið er til gagnseminnar fyrir landið og þjóðina eða til kostn- aðarins, þá verðum vjer að líta svo á, að símasambandið sje svo miklum mun betra enn hin fyrir- liggjandi tilboð um lopritun, að það sje eigi saman berandi. — Að því er sambandsöryggi snertir þá er það fram að taka, að allar menntaþjóðir, er vjer þekkjum, byggja hraðskeytasambönd sin á þráðum, en nota loptrita að eins þar, sem þráðum verður eigi komið við. Vjer þekkjum enga þjóð, er byggi sambönd sín á loptritun eingöngu. — Vjervitum, að þráðsambandið hefir reynzt fullnægjandi fyrir sambandsþörf annara þjóða, þar sem alveg eins og engu betur er ástatt enn hjá oss. Það kemur vitanlega fyrir, að þræðir bila, sjerstaklega land- símar hinn fyrsta vetur, en eptir reynzlu annara þjóða eru eigi þau brögð að því, ef símalínur eru í upphafi traust byggðar, að hnekkja þurfi gagnsemi þeirra. Hitt er og víst, að loptritastöðvar hafa opt eigi getað komið skeytum stöð frá stöð og það brestur enn mikið á, að það samband geti talist reynt að öryggi. Þó að vjer höfum gert ráð fyrir að kostnaður við landsíma frá Seyðisfirði til Reykjavíkur geti, ef illa tekst, farið upp í 180,000 kr. auk tillagsins frá »M. N.,< þá búumst vjer alls eki við, að hann verði svo mikill, heldur muni áætlun Forbergs fara mjög nærri sanni og þessi útgjöld ekki geta farið upp úr 175,000 kr. Álma, til Isafjarðar mundi ekki fara fram úr 125,000 kr. Reksturskostnað og viðhald á landsímanum teljuin vjer, samkvæmt því, sem áður er sagt, fullhátt sett ef áætlaðar eru 50,000 kr. á ári, að ísafjarðar- álmunni meðtaldri. Hjer fer þá á eptir til yfirlits samanburður á útgjöldum lands- sjóðs til símasambands og lopt- skeytasambands: Stofn- kostnaður Símasam 300,0001 Cai>ito 037,000 Brodow 8V8,5oo Rekstur og viðhald . . Rentur og 85,0002 77,859 100,692 20 ára afb. 22,500 47,775 65,85(7 Samtals 107.500 125,6348 172,579 Arstekjur Utgjaldab.á 30,000 30,000 30,000 ári .... 1 77,500 95,634 142,579 1 Til síma frá Seyðisf til E,v. 375,000 (300,000 frá „M. N.“) — — — Hrútftf. til ísafj. 125,000 2 Til sœsíma 35,000 — landsíma 50,000. 8 Fjelag-ið býðst til að lána stofnkostn. og annast allan rekstur í 20 ár fyrir 7078 L — 128,819 kr. á ári. Það er þannig augljóst, að símasambnndið er miklu ódýrast, og þar við bætist, að gngnið af talsímasambandinu innan lands er margfalt á við gagnið af lopt- skeytastöðvunum; tekjur at því verða vafalaust eins miklar eða meiri enn af loptskeytasamband- inu í heild sinni (innanlands og til útlanda) og að öllum líkum talsvert hærra enn hjer er áætlað.< Ur Reykjavík. Göfugur gestur kom hingað 23. ágúst, úr rannsóknarferð um íshaf- ið, það var LoðríJc FilJpp Eobeií liertogi of Orlecms; langafi hans var Lúðvík Filipp Frakkakonungur, er Ijezt 1850 í hárri elii. Hertog- inn gerir kröfu til konungsdóms yfir Frökkum og fylgja honum nokkrir að málum, enda er hann höfuðmaður Orleansættarinnar. — Hann er fæddur og uppalinn í Eng- landi og hefir eigi til Frakklands komið, hertoginn er nú 36 ára og kvæntur prinsessu af Habsborgar- ættinni í Austurríki, og eiga þau engin börn. 4. júní síðastl. lagði hertoginn í haf frá Noregi, og komst langt norður, kvað jafn vel hafa fundið ókunnar eyjar. Hann fór þ. 24. til Heklu og Geysis. Með „Laura" er kom hingað 24. ógúst komu hingað 8 íslendingar, alkomnir frá Ameríku, og hófðu þó flestir fieirra dvnlið þar Jang- vistum. Er þetta gleðilegt tákn þess að vesturfarar muna þó eptir móðurlandinu, og verða vonandi margir til þess að feta í fótspor þessara 8. þiý-stofnað er hjer í borginni fiskiveiðarit, er .,Ægir“ nefnist. Útgefandi þess er Matthías Þórðar- son skipstjóri. Blaðið bætir úr til- finnanlegum skorti meðal sjómanna- stjettarinnar. í því sem út er komið af blaðinu, er skýrt frá ýms- um nýungum í fiskiveiðum Norð- manna. ? ? Smjörsala erlendis. Smjörsalan til Englands gengur mjög vel. Consul George Davidsen í Leith voru sendar um 60 tn. af smjöri með „Botniu," er fór frá Rvík 8. þ. m. Seldist það strax fyrir 85—87 aura pundið, að öllum kostnaði frádregnum. Sjálfsagt hefir það ráðið miklu um verð 5, hve fljótt smjörið komst á mai k aðinn og hið góða kælingarrúm skipsins. Bendir þetta á hve brýn nauðsyn er á slíkum ferðum. Ofsaveftur gekk um Austurland 5. og 6. ágúst. Tatnagangur varð mikill og skriður gerðu víða skaða, kriða hljóp á bræðsluhús Tmslahds káupmanns á Seyðisfirðí og eyðilagði þau að mestu. Skaðinn er metinn 2000 kv.

x

Vestri

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vestri
https://timarit.is/publication/235

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.