Vestri - 20.01.1912, Blaðsíða 2

IO
V E S T R I
3- ’-bL
konungur líti á þetta mál Ett
auðheyrt er það á öllu að dansk
ir stjórnmálumenn ætla sár að
standa á móti þessari br 'ytingu
og skipa sér til varnar um þennan
baut.astein Albertis.
En að sjálisögðu lætur þingið
skeika að skökuðu um þetta mál,
hvaðsem daDskir stjórnmálameun
segja.
E>að mun áuðvitað hafa verið
vilji margra að taka ekki upp í
stjórnarskrárbreytinguna önnur
ákvæði en þau, er vér værum
vlssir um að fá staðfest án íhlut-
unar Dana. í sambandi við það
má g.ðta þess, að á þingmála-
fundi er haldinn var fyrir Norður-
ísafjaiðarsýslu fyrir síðasta þing,
andmæltu þeir Skúli Thoroddsen
og síra Sigurður Stefánsson bíðir
tillögu frá Halldóri Jónssyni á
Rauðumýri um að nema brott
tilvitnunina í stöðulögin og á-
kvæðið um ríkisráðs?etuna. —
Töldu það geta tafið fyrir nauð-
synlegum breytingum.
Ea úr því síðast alþingi varð
samraála um þessa breytingu,
getur auðvitað ekki komið til
mála, að hverfa frá henni aftur
á næsta þingi.
Nýbýlí.
Eg las nýlega í norsku blaði
adl-eftirtektarverða grein, sem eg
hugsa. að fslenskir bændur hafi
gaman af að heyra, og bið því
Vestra fyrir ágrip af henni
Bóndinn í Nesi i Raumanki,
Júlíus Boddíng, sagði frá á þessu
íeið:
Sonur minn vildi fara til Ame
ríku, eins og margir aðrir. Hann
hélt að það væri hægra að eign
ast ábúðarjörð þar en hér. Eo
eg sagði við hann, að hann gæt}
eins vel bygt nýbýli hér heima
í landi föður síns og í Ameríku
í Hafnarhaganum hagar ágætlega
til og hann er nógu stór. Við
getum plægt og ræktað lítið eitt
á ári og svo færðu byggilega
jörð eftir nokkur ár<.
Fyrir 4 árum tóku þeir svo til
starfa, gamli maðurinn og synir
hana þrír. Þeir notuðu að mestu
að eins frístundirnar; öll nauð-
oysajastörf við búskapinn gengu
sinn vana gang eins og áður.
Þeir settu sér það takmark, að
brjóta upp og rækta 100 reita
af Hafnarhaganum og tóku til
íitarfa með hug og dug til þess
að vinna að þessu takmarki.
Nú — eftir fjögra ára vinnu,
að mestu í frítímum, eru 50
reitar af Hatnarhaganum orðnir
að besta graslendi og aðrir 50
reitar eru nú svo vel undirbúnir,
að eftir 1 eða 2 ár eru þeir besta
akurland, — ico reitar nýunnið
land alls.
Ef tíundi hver bóndi inui jafn
mikið að útrækt, þyrfti Noregur
ekki að sækja nauðsynjar sínar
til annara land . En flestir bænd-
ur hafa víst ekki svo stórt órækt-
að Jand. Nei, máske ekki En
fjölda margir hafa það, og mikið
meira en það.
En svo þarf mikið til að húsa
slíkt nýbýli og til búsáhalda.
Já, auðvitað. En þess þarf
líka til nýbýla í Ameríku og þar
eru vextir aí peningum 12 —15%-
Hér má fá fé gegn 4°/0,
Hugsið út í þetta, ungu og
sterku bændasynir, sem margir
í hugsunarleysi skrifið til skyld-
menna í Ameríku eítir "'argjaldi.
Eg veit vel hve >svart< það
litur oft út, þegar þú þykist vara
orðinn fullorðinn og bláu meyjar-
augun stara undrandi á þig eins
og þau spyrji: Ertu ekki þegar
orðinn fullorðinn maður, og fær
um að eiga með þig sjálfur,
drengur minn. — Þá bendir
vonin þér á Ameríku.
Hún er svo þægileg — hún
von — að grípa í framrétta hönd
hennar og láta hana leiða sig út
í hið ókunna, en hún er þó aldrei
nema von og því óvissari sem
hún leiðir Iengri veg.
En þegar þú nú sérð hvað
þessi piltur gat búið í haginn
fyrir sig hér heima með hjálp
föður síns og bræðra, þá skaltu
spyrja föður þinn og bróður, —
sem máske á að taka við föður
garði ykkar — hvort þeir vilji
ekki lofa þér að ryðja nýbýli í
úthaganum — og hjálpa þér til
þess, — svo þú getir líka búið
á föðurleifð þinni.
Þaðar skaðar ekki þótt þú
takir til að ryðja þér hýbýli
heldur fyr en seinna.
Sterkar hendur og búnaðar-
kunnátta — hún þarf að vera
með -— geta unnið »kraftaverk<.
50 reitar — já, 30 reitar —
geta verið lagleg bújörð og með
góðri ræktun gefið þér tekjur
Sv<o þú getir lifað eins og greifi.
Og sú uDgfrú, sem ekki vill láta
svo lítið að flytia á nýbýlið þitt,
ef þú býður henni að verða
drotningu í töfrahöll þinni, er þín
ekki makleg. Lofaðu henni að
fara til Ameríku og >þéna< þar
fyrir fötum og fæði ~ og svo
kanske krækja sér í sköllóttan
piparsvein; — það er rétt tyrir
hana. — —
Þannig hljóðar í stuttu ágripi
þessi norska grein og mér virðist
að dæmi Júlíusar á Nesi og sona
hans geti eins verið til eftirbreytni
fyrir oss ísllendingá.
Að vísu mun lítt þörf nýbýla
hér á landi eins og nú háttar, þar
sem oftast eru næg jargnæði á
boðstólum.
En hér er þöríin því meiri
á að gera jarðirnar að nýrri og
betri býlum.
H.
Fjær og nær.
Minníngaisjóður Skúla f'ógeta.
Sjóður þessi var stofnaður á 200
ára afmæli hans og á að hafa það
hlutverk, að styrkja efnilega unga
verslunarmenn til mennirgar. í
hann var safnað í Rvík 3 300 kr.
12. des. síðastl.
líyggingarsjóður Skúla fógeta.
Á. 200 ára afmæli Skúla stofnuðu
verslunRrskólanemendur í Rvík
sjóð með því nafni og er markmiðið
að reisa verslunarskólahús. Nem-
endur skólans byrjuðu með 125
kr. í samskotum.
Enskt sk ipbrotsinan naskýl i
er í ráði að byggja í vor inilli
Skaftáróss og Hvalsíkis, á söndun-
um sunnanlands. Ensk ábyrgðar
félög hafa skotið fé saman til
byggingarinnar, og er sjóliðsforÍDgi
Henry Archer, sem nú er formaður
ábyrgðai félagsins í Hull, forgöngu
maður þessa fyrirfækis.
Skýlið verðtir 10X10 álnir að
sLærð, mjög vandað, með 12rúm-
um, visíaforða, skápum og eldavél,
fatnaði og ýmsar fleiri nauðsynjar.
Þar verður jig ferja til að nota yflr
vötnin.
Turn verður á skýlinu og á
houum flaggstöng um 70 fot á hæð
og sést það því langar leiðir að i
björtu veðri.
Fjalla Eyvíndur nefnist nýtt
leikrit eftir Jóhann Sigurjónsson,
sem heflr verið leikið í Reykjavík
í vetur, það er í fjóruin þáttum
og þykir alimikið til þess koma.
Nýr hotnvörpungur Eigendur
„Lord Nelsons", sem sökk í vetur,
ætla að láta smíða nýtt skip í
Englandi í hans sfað.
Maður hvarf uýlega i Viðey og
er haldið að hann hafi dottið í
sjóinn og druknað. Hann hét Páll
Jónsson og var frá Brunnhúsum í
Reykjavík.
Mannvirkja rerkstæði er nú í
ráði að setja upp í Reykjavík á
landsins kostnað, svo fullkomið að
það geti smíðað stærri járnbrýr o.
fl. stói virki. Jón Þorláksson lands-
verkfræðingui er nýkoininn heim
frá útlöndum og sigldi hann tii að
utvega áhöldin, og koma þau síðar
í vetur.
Eögberg. Baldur Sveinsson
stúdent, sem síðustu ár heflr verið
aðstoðarritstjóri Lögbergs, hefir
iátið af því starfl og er nú kominn
heim til íslands. í hans stað er
Kristján Siguiðsson cand. philos.
orðinn meðritstjóri blaðsins.
Jóhanu P. Thorarcnseu lyfsali
í Sidney í Ástralíu er nýlega látinn.
Hann var íslendingur ættaður frá
Akureyri, en fluttíst suðui t.il
Ástralíu 1862 og hefir dvalið þar
síðan og efnast vel. Hami var 81
árs ei hann lóst.
Vélarbátur fórst við Vest.
mannaeyjar milli jóla og nýárs og
druknaði 1 maður, Sigurður Ein-
arsson frá Stórumörk undir Eyjæ
fjöllum, en fjórir björguðust á
róðrarbát er þeir höfðu í eftiidragí.
Hrnni. Sölubúð Giánufólagsins
á Sigluflrði brann t.il kaldra kola
á jólanóttina. Um upptök eldsins
veit enginn neitt.
Skipströud. þýskur botnvörp1
ungur strandaði í desember við
Meðalland, en menn björguðust
allir. Skipið hét „Emden“.
Enskur hotnvörpungur strandaði
á Býjarskeri í Rosmhvalaneshreppi
um jólin, en menrr komust af. —
Björgunarskipið Geir heör náð
skipinu út og er það talið litið
skemt. Skipið heitir .Golden
Scepter".
liaiikabókarastarfií við Lands-
bankann hefirnú verið veit.t Richard
Torfasyni, sem set.tur var til að
gegna því áður, enda heíir hann
lengi verið aðstoðarbókai i bankans.
Eiríkur Briem, fyrv. presta.
skólakennari, hefir hlotið prófessors-
nafnbót.
Fólkstallðí Iteykjavík vai nú
um áramótin 12,241.
Innbrot í tvo vínkjallara í
Reykjavík áttu sér stað nú um
hátíðarnar og náðust báðir þjófarn-
arnir. Ennfremur var brotinn
gluggi í búð Siggeirs Torfasonar
til að ná í vinflöskur, sein raðað
var út i hann t.i! sýnis, en í þeím
var vatn en ekki vín svo ekki var
sú fei ðin til fjar. Ekki hefir komist
upp hver það hefir unuið.
Kappsuud !ór fram í Reykja
vik á nýársdag og varð Erliugur
Pálssgn sigurvegari. Synti 100
metra á 37 J/a sek. og hlaut hann
rýársbikarinn að verðlaunum.
Iþróttanámskeið. Ettir til-
hlutun ungmennafélags íslands
hafa nú í vetur verið haldin 10
íþróttanámskeið í Árnes- Rang-
árvalla' og Skaftafellssýslum.
Kennari er Guðm. Sigurjónsson.
Laus embætti. Sýslumanns.
embættið í Snæfellsnessýslu.
héraðslæknisembættið í Reykja.
vík og héraðslæknisembættið á
Þingeyri hafa nýlega verið aug>
lýst laus til umsóknar.
Kitusiiorleg gjóf. Jón Finns-
son verslunarstj. á Hólmavík
hefir gefið 1000 kr. til sjúkra-
skýlisbyggingarinnar þar.
Jób Sigurðssou heitir nýtt
skip sem norskt félag, er tekið
hefir upp ferðir Watnes Arvinge
hér við land, ætlar að hafa hér
í förum næsta sumar.