Vestri - 12.03.1912, Blaðsíða 1

Ritstjórí: Kr. H. Jónsson,
ÍSAFJÖRÐUR, 12. MARS 1912.
Emkasala á kolum.
Ein «f tillöíjuiTi skattamála-
nefndarinnar, seru hefir setið á
rökstólum uú utn hnð, er sagt
ag sé sú. að þingið veiti einka-
leyfi til kolasöiu hér á landi gegn
ákveðnu gjaldi til landssjóðs og
öðrum bindandi samningum. Frá
þessu skýrir blaðið Reykjavík 3.
þ. m. á þessa leið:
>Nefndia hefir þegar fengið
mjög aðgengilegt, bindandí tilboð
frá breskum kolanámueiganda
einum, er vili skuldblnda sig til
að selja kol hér mnð öllu lægra
verði, en tíðkast hefir, og borga
þó í landssjóð tiitekið gjald af
hverri stnálest.
Verðið A koiunum er fastákveð-
ið í tilboðinu, 20 kr. hver smálest
heiuiflutt til manna ábestuhaln-
arstöðum landsin3 og í kaupstöð-
unum. en 21—25 kr. á hinum
óaógengilegri höfnum. Þó er
gert ráð fyrjj:, að verð þetta geti
hækkað eða lækkað litið eitt, er
verð á kolum ytra eða flutnings-
kostnaður breytist um iengri
tíma. Sama verði eiga innlend
skip og póstskip, er sigla eftir
faslri áætlun, að sæta. En verði
á kolum, sem seld eru útlendum
fiskiskipum, ræður leyfishafi, og
er gert ráð fyrir að þeim verði
seld kolin lítið eitt dýrari.
Námaeigandinn skuldbindur sig
til að hafa ætíð nægar birgðir
af koium á ölium helstu hafnar-
stöðum landsins, og mörgum öðr-
um höfnum, samtals 36 að tölu.
Talið er víst, að á ári hverju
seljist hér á landi um 80,000
smálestir af kolum, helmingurinn
til notkunar í landinu og til inn
lendra fiskiskipa og póstskipa,
en helmingurinn til útlendra
botnvörpuskipa.
Nefndin htfir áskilið, að leyfis-
hafi greiði í landssjóð 1 kr. 50
aura af hverri smálest afkolum,
sem seld er til innlendrar notk-
unar, og 2 kr. 50 au. af hverri
smáiest, sem, seld er til útlendra
skipa, eða til jafnaðar 2 kr. af
hverri smálest, sem flutt er til
landsins. Ef gert er ráð fyrir,
að 8o,coo smálestir seljist á ári
hverju, verða þá tekjur landssjóðs
af kolasölunni 160,000 kr. á ári
eða 320,000 kr. á fjárhagstíma-
bilinu.
Gert er ráð fyrir, að þeim
innlendum mönnum, sem nú hafa
kolaverslun að aðalatvinnuvegi,
verði séð fyrir nægri atvinnu
\
þótt kolaverslunin komist i annað
horf.<
Um aðrar tillögur nefndarinnar
er lítt kunnugt enn þá, en til
orða mun hafa komið, að taka
líka upp eiakasölu á steinolíu til
tekjuauka fyrir landssjóð. En ef
til viil verður gerð tilraun með
eina vörutegund til byrjunar.
Vonandi verða tiliögur nefndi
arinnar birtar almenningi sem
íyrst, til þess að hægt sé að
ræða þær sem ýtarlegast fyrir
þing, og þyrftu þær að koma
svo snemma, að hægt væri fyrir
þjóðina að átta sig á þeim áður
en sumarhugurinn hefir fengið
öll yfirráð
Hvers er sökin?
Blaðið >Ingólfur< skýrði frá
því, þegar ráðherrann kom úr
utanför sinni eftir síðasta þing,
að hann (o: ráðh.) hefði farið
þess á leit við forsætisráðherra
Dana, að sambandslagafrumvarp-
ið frá alþ. 1909 yrði lagt fyrir
ríkisþingið.
Nú hefir forsætisráðherrann
tilkynt ráðherra íslanda, að hann
hafi átt tal um þetta við forvig-
ismenn danskra stjórnmálaflokka
og séu þeir allir móti því, að
það geti'komið fyrir ríkisþingið.
Auðvitað mun enginn hafa
búist við öðru svari.
>Þjóðviljinn< frá 1 s. febrúar
telur þessi úrslit afleiðingu síðustu
kosninga. En auðvitað er það
að eins tilraun til þess að slá ryki
í augu almenniags.
tins og kunnugt er sigldi
Björn Jónsson, sem þá var ný-
bakaður ráðherra, og í eldmóði
kosningasigursins, með frumv.
strax eftir að það var samþykt,
og fékk ekki dönsku ráðherrana
til þess að leggja það fyrir rík-
isþingið. Lofaði hann þá að fá
einhvern þingmann til þess, en
af því varð ekkert heldnr.
Það var því ekki að vænta
þess, að danskir stjórnmálamenn
færu að leggja frumvarpið fyrir
ríkisþingið nú eftir meira en tvö
ár, úr því þeir synjuðu fyrir það
þá.
Skúli ætti að stinga hendinni
í sinn eigin barm, efhonumfinst
nú sambandsmálið í óefni komið.
Á því á hann mesta sök.
Stappið um bankagjaldkerann.
Talsveit uppþot hefir verið í
Reykjavík út af ráðstöfun stjórn-
arráðsins viðvíkjandi kæru banka.
stjóranna yfir gjaldkera bankans.
Um fyrri kæruna, nefndarskipun>
ina og úrslit hennar hefir áður
verið getið hér í blaðinu. En
þegar henni var lokið kom
fram ný kæra frá bankastjórum
yfir timabilið frá 1. júlí 1^09 til
ágú«tloka 1911.
Út af þessari síðari kæru
skipaði stjórnarráðið þá Halldór
Daníelsson yfirdómara og E.
Scho bankastjóra til að athuga
málið. Út at þessari ráðstöfun
var gert uppþot nokkurt og
boðað til tveggja funda hvað
eftir annað og var málið þar
rætt af hita miklum og yfirlýs-
ing samþykkt til að andmæla
gerðum ráðherra og skipun
þessara manna.
Alt fy>ir það tóku þeir Hall-
dór og Scho «1 starfa og luku
þeim fljótlega, en að öðru leyti
er málið óútkljáð enn. verður
að líkindum dómstólamál.
Bankagjaldkerinn hefir legið
sjúkur um hríð og eftir læknis'
vottorði var honum veitt tveggja
mánaða hvíld frá starfinu og
hefir hann fengið annan mann
skipaðan til þess að gegna því
á meðan uppá sina ábyrgð.
f Síra Eyjölfur Kolb. Eyjölfsson
á Stað í Miðfirði andaðist ný-
lega eftir rúml. mánaðarlegu.
Hann var fædduf á Melgraseyri
við ísafjarðardjúp 20 tebrúar
i366, sonur síra Eyjólfs Jónssonar
sem síðar var prestur að Árnesi
í Strandasýslu.
Eyjólfur Kolbeina var vígður
28. septembei 1890 til Staðar-.
bakka í Miðfirði og hefir verið
þar prestur síðan. Þegar síra
Þorv Bjarnason á Melstað
andaðist voru prestaköllin sam-
einuð og fluttist þá síra Eyjólfur
frá staðarbakka að Melstað
og byggði þar nýtt steinhús í
fyrra.
Um 1891 giftist síra Eyjólfur
Þóreyju Bjarnadóttur frá Reyk-
hólum og eiga þau 10 börn á
lífi þar af eru 3 komin yfir
fermingu,
Síra Eyjólfur Kolbeins var
vinsæll klerkur meðal sóknari
barna sinna og velmetinn í hvn
vetna og er því að honum
mikill mannskaði.
9. tW.
Eiga íslend’ngar að
fiytja til Ka^ada.
Þsgar ég fyrir skömmvi sá
þær fréttir í >Heimskringlu<,
að margir heirna á Fróni hefðu
vesturfarar-hug og mundu fjöb
menna hingað á næsta sumri,
fór eg að brjóta heilann um það,
hvort þeir mundu gera rétt með
því eða ekki, og komst eg að
þeirri niðurstöðu, að það gæti
/erið allmikið efamál, og eg
reyndi að gera mér grein fyrir
hvorutvegga, — því sem mælir
með og hinu jem mælir á mó«i.
Og án þess að gefa nokkurn
fulinaðardóm um þau atriði, ætla
eg nú að setja fram, eftir minni
eigin skoðun og þeirri þekkingu,
sem eg hefi aflað mér um mál.
efnið, álit mitt um þessi atriði.
Til þess nú að gera þetta,
verð eg að iita á báðar hliðar,
inntekta og útgjaldadálkinn;
að gera áætlun um það sem á
íslandi á sér stað er óþarft fyrir
mig; þeir heima þar ættu að
minsta kosti í Öllum smáatriðum
að vita það langt um betur
en eg. Það er því aðallega
hérna megin hafsins er ég vil
sérstaklega taka til íhugunar.
Vesturförum vil eg skifta í
tvo aðalflokka: fjölskyldumenn
og einhleypinga, karla og konur;
og svo aftur hinum síðarnefndu
í ,tvo aðalflokka: ráðsetta menn
og ráðleysingja. — Og vil eg
nú lítillega láta í ijós skoðun
mina á framtíðahorfum fólks
þessa.
Tek eg þá fyrst fjölskyldu.
manninn; eg vil taka til íhug-
unar meðal fjölskyldu, þar sem
maðurinn þarf að framfleyta
konu og 5 börnum, og sjá svo
hversu girnilegt verður fyrir
hann, þegar hingað kemur.
Heima hefir hann að sjálfsögðu
haft dálíúl efni, þar sem vestup
farar verða flestir að selja fyrir
háltvirði og fyrir neðan það;
enda munu það vera tiltölulega
fáír sem hafa mikla peninga,
þegar hingað kemur.
Með hverju eiga nú þessir
menn ad byrja hér? Auðvitað
með vinnu sinni, því land taka
táir fyrsta árið, sem engin efni
hafa, sem eru flestir; enda ekki
glæsiiegt, fyrir allslausan fjöl-
skyldumann, að fara út í óbyggð'
ir, þegar komið er fram á mitt
sumar. Skal eg því gæta að,
hvernig muni nú ganga íyrir