Vestri - 17.03.1912, Síða 2

3*
V fi S T R 1
io. íbt
Eiga íslend!ngar
að flytja til Kanada?
(Framh.')
Og sjáutn nú tii; Heiuia á
íslandi er þvf þannig háttað, að
tvi til þrífalda mætti hinn rækt-
aða blett þeirra. og þar af leiðanrli
einnig framleiðsluna, og fjöldinn
af þeim líka svo, að fjallahlíðar
og dalir nægja til þess, að gefa
auknum kvikfjárstofni nægilegt
beitiland. Til þess aftur hér að
hafa gripi til tramfærslu, verður
að afgirða helming iandsins, 80
ekrur af i6o, fyrir beitiland, og
þá ætti hver heilvita maður að
geta séð, að á svo litlum bletti
er ekki hægt að hafa neitt stórbú.
Eg held líka, aðlausamaðurinn
sem íangar til að byrja búskap
og ekki hefir nóga peninga til
að kaupíi jörð, sem hotlum likar,
— breitti sins hyggilega t því,
að taka sér íand heima eins ,og
hér, annaðhvort því næst sem
gcfins fyrir eign, eða þá á rfða-
festu. — Pví enginn þarf að
hald,, að landið hér vestra verði
að akri eða túni fyrirhafnarlaust.
Það tekur tíma og peninga, að
hreinsa til óræktar skógarrenglur
og trjástofna; að plægja og herfa
álíí eg svo hið sama sem holtin
og móana hei na. En eg veit að
margur segir: >Jarðvegurinn er
miklu frjósamari hér en heima.«
Getur verið að svo sé, ea hversu
mikið landflæmi er ekki á íslandi
óræktað, rétt fram með sjávar-
ströndinni, þar sem ekki þarf
annað en fleygja þara og þangi
upw úr fjörunni til þess að afla
sér yfirfljótanlegs áburðar; og svo
uppi i íatidinu mætti líka brenna
minna af sauðataði en gert er,
og yfir höíuð hugsa meirit um
að frjógva jarðveginn, en alment
virðist vera gert enn þá.
Eg feefi nú athugað dálítið
með fjölskyldumanninn og bónd
ann heirna, og er þá eftir að
minnast svo lítið á einhleypa
fólkið, karla og konur, og skal
«5; ekki verða margorður um
það. Eg skifti því tóiki í tvo
fiokka, ráðsetta og ráðlausa
menn, og vil eg nú iyr.<t ’ita til
hinna íyrnetndu.
Pað er enginn efi á því, að
maður eða kona með einbeittum
vilja á að komast hér áfram og
afla sér peuinga — eg meina
einhleypt fólk —, getur grætt
hér fljótara peninga en heima,
því að í raun og veru er hér
ekki svo mjög dýrt fæði og hús
næði, 4—4,50 doll. fyrir karl-
manninn og 3—4,50 tyrir kven-
manninn. Ef því vionan er nokk-
urn veginn stöðug, og það er
létt iyrir stúlkur að geta aflað
sér hennar, að rninsta kosti í
vistum, — og það ættu þær helst
að gera meðan þær eru að
komast ögn niður í málinu, þótt
mörgum þyki það leiðinlegt. Þ*r
fá þar allgott kaup strax, frá
xi—16 doll. um mánuóinn og
alt frítt, og ættu því að gsta
dregið saman svolítið til muna.
Á verkstæðum mundu þær aftur
fá 5 -6 doll. á viku og verða
að kosfca sig sjáifar að öllu leyti.
Karlmaðurinn getur aftur á
móti átt mikluprðugra uppdrátt
ar með að fá sér vinnu. svo nokk<
urn veginn stöðug geti kallast,
en samt sem áður hygg eg að
hann geti 'grætt hér meiri pen<
inga, ekki síst ef hann er handi
verksmaður, heldur en á gamla
landinu ; — þó naumast eins mik
ið, auk heldur _þá meira, en sjó<
nienn á’íslandi'gét grsett í meðal
fiskigengd, — ef þcir Jara skyn<
samlega að ráði sinu.
Nú hefi eg minst lítillega á
hina ráðsettu. £n hversu eru
þeir margír? Já, þad veit guð
en ekki eg; en uggiaust rnundi
eg trúa því, ef einhver segðist
hafa litið yfir bækurj’hans og séð,
að þar var að eins einn affimm,
— eg vil ekki segja einn at tíu,
— skráður í þennan fyrri íiokk,
og álít eg því skyidu mína, að
minnast á hinn síðari, — liinn
fjölmennari.
P ið eru þeir og þær, seni láta
>fjöiina fjúka«, sem kallað er,
þegar hingað vestar kemur, og
sem mest líta á inntektirnar, en
minna á útgjöldin; finst þvi að
þau geti haft skcmtilegt og fjör-
ugt líf, þar sem þau fá hér tvöfalt
eða þrefalt hærra kaup en heima;
— gæta þess ekki, að þegar
vinnuna þrýtur, þá er að sömu
hlutíöllum dýrara að sjá fyrir sér
hér en á gamla landinu. En í
hvað eyðir nú fólk þettapening*
unum? mun margur spyrja, —
það drekkur þó ekki svo mikið,
kvenfólkið hérna. Vitanlega ekki,
og það gerir það ekki hér heldur.
Ekki tala eg um þá karlmenn,
sem fá sér duglega í stanpinu,
því fyrir þá eru bæði löndin
jafngóð. En eg tala um þá, sem
á yfirborðinu virðast vera reglu<
mcnn, og geta þó aldrei lagttil
hliðar sem svarar einu centi. Nú
mundi eg aftur verða spurdur:
í hvað eyða þeir þá peningunum?
Því er fljótsvarað; peningarnir
fara í það, sem heima er kallað
>gottelsi« og svo á skemtisam'
ur,. svo sem leikhús og fleira, og
við þau tækifæri gildir hér tull-
komlega ritningarstaðurinn: Það
er ekki gott að maðurinn sé
einsamalU o. s. írv. Sem sagt,
þe;r verða að hafa stúlkuna sína
með sér, borga fyrir hana inm
gauginn og vitanlega >traktera<
h ma á eftir. Svona gengur það
nú með karlmennina, fjöldann af
þeim: Þegar árið er liðið, þá
er og líka kaupið búið, og gott,
et það hefir hrokkið fyrir útgjöldi
unum.
Nú, nú, — hvað í ósköpunum
hefir nú kvenfólkið g«rt við
kaupið sitt? Ekki drekkur það
og kaupir sig sjaldan inn á
skemtisamkomur, en það hefir
sinn skolla samt að draga fyrir
því, og það er tískan. Til þess
að fylgja hér aimennilega tísk-
unni burí heist að|hafa reiíaskifti
íjóruta sinnum á ári: vetur, sumar,
vor og haust. Og ‘ekki þýðir
mikið að ætla sér að gcynaa
reifin til næsta árs, því þá er
>móðurinn« orðin® aliur annar.
Þegar nú þéss er gætt, að einn
kjóll og hattur kosíar ef tii vill
meira en hæt:ta árskaup vinnu<
konu á íslandþ^þá er vel hægt
að hugsa sér, hversu peningarnir
geta fljótt eyðst.
Hvoru er nú þetta að kenrta,
— landinu eða stúlkunum ? Hvor'
ugu beiaiínis: en óbelnlínsis er
það sameiginlegt fyrir hvoru^
tveggja. Það er mest ríkjandi
bugsun <rháttur íbúa landsins, að
afla sér peninga ©g I®ía þeim
svo að veita úí í buskatm og
bláinn, sem k.allað er; og sýnir
þÁð. að þjóðin spr.klar af fjöri,
en hugsar máske ekki um ókomna
tím.mn.
Eins og eg vék að fyr, þá eru
hér margar undantekningar, og
þess vegna er það, að ýmsir menn
safna auði. — Hvað stúlkunum
viðvíkur, þá er það þeim óbeirt'
línis að kenna. á þann hátt, að
þær setja ekki í sig nóg vilja.
þrek til að geta staðist það, sem
einhver nágrannastúlkao hennar
getur kannske sagt um hattinn
og kjólinn hennar frá bví í fyrra.
Eg hefi nú með nokkrum orð-
um láttð skoðun mína í ljós á
vesturflutningsmálinu, og hún er
þessi: Að fyrir einhleypa menn
og konur og kvongaða menn
œeð lítilli fjölskyldu er hyggilegt
að flytja vestur; þó því að eins
að það fóik finni nægilagt þrek
r sér til að berast ekki með
straumnum. — Þetta fólk, karlar
og konur, getur oft aflað sér
nokkurra peninga, og auk þess
séð margt og lært margt sem
því miður ekki er kostur á í
gamla landinu.
tc.n fuU ástæða er tii þess, að
menn hugsi sig vel um, áðuren
þeir fleygja öllu til vesturfarar.
Að vísu fara heim árlega >agent<
ar«, sem eiga að leiðbeinamönn-
um andlega og líkamiega, og
skal eg ekki rengja, að það
sem þeir segja sé alt satt. En
hitt er það, að þeim kannske
gleymist að lýsa eins vel dökku
hliðinni sem hinni björtu, og
er þeim það ekki láandi, úr því
þeir nú einu sinni hafa glæpstá
að taka þennan starfa að sér.
Þeir fara að kaila lystiferð og
vinna þó íyrir háu kaupi, og
mætti það álítast drottinsvikum
næst. ef þeir ynnu ekkl fyrir
stjórnina hér eins vel og þeir
geta, eða reyndu gagnvart henni
að leysa verk sitt sem verkai
samlegast af hendi.
Nú hefi ég látið skoðun mína
í ljós á máletninu, eins hlut<
dræguislaust ogsamviskusamlega
og ég frekast hefi haft vit á,
og væri ekki úr vegi fyrir blöðin
að taka þessa grein upp, svo
hún gæti orðið samhliða >agent-
inuin«, sem nú á að fara að
hleypa hér af stokkunum til
heimferðar.
Winnipeg 7. des. 1911.
Páll Bergsson.
Símfregiiir.
Kosmmgnr íi KaMpmeinnehefn.
•Bæjarstjórakoaningar eru nýlega
gengnar um garó í Kaupmannahöfn, —
sósíalistar fengu 2i, hægri menu 16,
vinetri menn 4, og innri missíóusmenn
1.
^uíurfieimekmitið fur:cíið.
Amuudsen, heimskautafarinn norski,
hefir komist 4 íuðurheimskautið, og
dvaldi þar 14-.—.17. desember síðastl.—
Ferðin heíir genfið vel, og talið að
mikill vísindalogur árangur verði af
henni.
iflorSfilrnun.
Konungur Itala varð fyrip morðtil-
raunum nýlega; var skotið á hann þrem
skotum eg sakaði hann ekki, en fylgd-
armaður hans særðist. Morðinginn var
anarkisti.
i«1av«rkfallíð,
Kolaverkfallinu á Englandi heldur
enn áfram.
Hermnuprifi
Sigurður Nordal hefir tekið norræou-
próf við Hafnarháskéla.
Rannsókn.
Ransókn gegn gjaldkera Landsbank-
an«, út af kseru bankastjóra, varbyrjuð
á fimtudagiun.
Skiptapi.
Fiskiakipið Geir vantar úr Hafnarfirði
og eru menn hræddir um að það muni
hafs fariet. í*að var oign Edinborgar-
verslunar.
Afli á þilskipunum hefir verið fremur
tregur.
Hýje ráAffimoytiB ■xvraiurv
Eins og áður hefir verið frá skvrt hér
í blaðinu hafa orðið ráðaneytisskifti í
Noregi; Konow-ráðaneytið fallið, en
Jens Bratlie, foringja hægri manna,
falin stjórnarformenskan.
Hið nýja ráðaneyti er þannig Bkipað:
Jens Bratlie yfirráðgjafi og hervarnar-
mála, Froderik Stang prófoBsor dóms-
málaráðgjafi, Jóhannes Irgens utanrík-
isráðgjafi, Bernhard Brænne vinnumála-
ráðgjafi; og eru þessir allir hægri monn,
en úr frjálslynda flokknum eiga þessir
sæti í ráðaneytinu: Fr. Konow fjár-
málaráðgjafi, Erik Enge landbúnaðar-
ráðgjafi, Edward Liljedahl kenslumála-
ráðgjafi, og Ambrosius Lindvig versl-
unarmálaráðgjafi.
í>að þyk.ir snillibragð mikið af Bratlie,
að aameiim flokkana svo aftur; mun því
ráðaneytið hafa gott traust í þinginu.
Falli Konows réð að mestu rteðaein
er hann hélt, og hægri mönnum þótti
málmönnunum, sem vilja neita dönsk-
unni um erfðarétt í Noregi, of hliðholl-
Konow var hinn mesti íelandevinur, og
hefir fylgst vel með stjórnmálaviðburð-
unum hór síðari árin. — í sárabætur