Vestri - 23.03.1912, Síða 1

€J;.v-72>

II
XI. árf.
RMJóri: Kf. BL Jónwon,
ÍSAFJÖRÐTJR, 23 MARS 1912.
11 tbl.
Liftrygging sjóraanna.
Þótt vér íslecdirg r eigi höfum
þurft að taka þátt { hinum blóð*
uaru stríðum, er við og við
gíósa upp meðal ýmsra annara
þjóða, þá erum við þó samt eigi
raeð öllu lausir við herferðir
þótt með nokkuð öðrum hætti
sé. Síður en svo, — því á ári
hverju liggur fjöldi vorra hraust.
ustu og hugprúðustu drengja í
sífeldum hernaði, eru sífelt að
herja guii úr greipum Ægis. —
Og þótt hann á stundum iáti
gull sitt af hendi góðmótlega,
hemur þó ef til viii oitar fyrir,
að jötun þessi er alt annað en
í horn að taka og sendir
þá dætur sínar, þessar alþektu
byigur og bárur, t bardaga við
hermennina, sjómennina, sem eru
að ræna hann gullinu, fiskinum ;
en þó bardaginn við þessar
Ægismeyjar sé oft léttur leikur
°* næsta skemtilegur, þngar
c>*yjar þessar stíga herdansinn
iétt og lipurt, þá vi!l nú stundum
verða annað uppi á teningnum ; —
þær geta, drósirnar þessar, tíðum
orðið ærið ofsafengnar og trölis*
iegar,
geta orðið hinar ógurieg*
ustu tröllskessur, því það er
kunnugra en frá þurfi að segja,
að þær ekki einungis gleypa
mann og mann á stangli í >öll*
um herklæðum* eins og Andta*
móðirin, heldur gleypa þær á ári
hverju, smærri eða stærri skip
með allri áhöfn og öllum skip^
verjum. — Jafnvel þó herskipa*
stóllinn okkar íslendinga, fiski*
skipin, hafi nú á seinni árum
^•kið aU-mikhtm umbótum og
S°mnleiðis útbúnaður þeirra og
J*fnfra.mt þó hermannirnir, sjó-
monnirnir, kttnni ná, margir
hverjir, að vera mjög vel leiknir
1 síómannslistinni og vel búair
f * >,f<*Pnum ek klæðum«, þá
líði
til
1 ur Samt varia nokkurt ár svo
lendi fjöldi
nna i gini þejrra Ægisdætra.
A ar' hverju sekkur í >saltan
mar< matgur ungur og efniiegur
H ffá Öldruí^ og örvasa
SrUUm’ mar^ar duglegur
bondmn og húsfaðirinn frá konu
og maske mörgum u börn.
um, er 1 vtðbót við hina bitrustu
sorg og sarasta söknuð, tíðum
standa uppi oldungid félaus ^
ei*a ekki annað fyrir höndum,
en hröklast á sveit stna og mé
ske «æta þar miáur mannúðleg.
um riátökuw________
Tii þess að reyna að draga
svolítið úr böli því, er dauði
sjódruknaðra manra veldur for’
eidrum, ekkjum ogbörnumþeirra,
sérstaktega því böli, að verða
str.ix etnalega ósjálfbjarga, —
þá hefir nú fyrir nokkrum árum
bæði hér rið djúp og annarstað*
ar á landinu, verið stofnaðir
>styrktarsjóðir ekkna og barna
sjódruknaðra manna<. Jafnvel
þó styrktarsjóðir þessir eftir
langan tíma, geti gert mikið
gagn, þá eru þeir enn þó eigi
öfiugri en svo, að þeir stærstu
get,: aðeins veitt mjög lítiifjö*-'
iega huggun einstöku ekkju n,
enda gera þeir, er sérstaklega
ættu að láta sér vera umhugað
um að efla þá, vér sjómennirnir,
alt of lítið eða ekkert, sjóðum
þessum til eflingar. — Þar eð nú
fr.tr angreindir styrktarsjóðirenn,
sem komið er, ná ærið skamt til
styrktar ekkjum og börnum
sjódruknaðra manna, en fæstir
sjóir.onn sv* fyrirhyggjusamir að
vátryggja Uf »itt í erlenáum vá-
tryggingarfélögum, enda sá gaiii
þar á, að iðgjöld til þeirra
renna út úr landinu, — þá hefir
löggjafarvaldinu að nokkru leyti
eftir tiliögum sjómaana (samanbr.
timaritið >Ægir<), íundist íull
ástæða til, að koma með lögum
upp sjöði hér á landi til líftrygg'
ingar íslenskum sjó mönnum. —
Var sjóður þessi stofnaður með
lögum 10. nóvbr. 1903; en þau
lög náðu aðeins tU sjómanna á
þilskipum. — Lög þessi virðast
hafa f'illið sjómönnum og útgerð*
armönnum allivel ígeð; að minsta
kosti mun engin opinber um*
kvörtun hafa heyrst út at þeim,
önnur en sú, að þau næðu of
skamt, þar som þau eigi náðu
tii vélabáta «013 róðrarkáta. —
Þingið 1909 samdi því ný iög
um vátrygging fytir sjómeisn.
Lögin irá 30. júlí 1909, er ekki
eirmngis ná til hérlendra sjóm.
er iögskráðir eru á íslensk skip,
hvort sem þeir stunda fiskiveiði
ar, eru í förum meðfram ströndi
um landsins eða landa á mili, —
heldttr ná þau einnig til hérlendra
sjómanna, er reka fiskiveiðar á
vélaoátum eða róðrarbátum fjóri
rónum tða stærri, minst eina
verlíð á ári.
Síðan lög þessi komu í gildi
hefir ekkl heyrst um óánægju
gegn þeim frá hinum iögskráðu
sjómönnum, eða útgerðarmönn*
um þeirra skipa, er sjómen't eru
lögskráðir á; on öðru máli er
að gegna um sjómenn á véiar»
b-»tum og útgerðarmenn þeirra
því irá þeim hefir aftur á, móti
heyrst ij“ótur kurr, einkum hér
við ísatjarðardjúp. — Kveður
svo ramt ad óánægjunni hér
með lög þessi, að alhijjargir
sjómean og útvegsmenn hiýða
þeim annaðhvort ekki, eða þá
að minsta kosti mjög slælega.
Telja formenn sig sýkna s.ka
þó þeir ekk’ gefi skýrslu þá,
er ræðir um i annari grein téðra
laga, um nöfn og heimili haset
né greiði gjald samkvæmt 3. g r.,
et þeir eigi ráði hásetana, út
alia ‘eða fulla vertíð; því fyrir
part eða hiuta úr vertíð, hvort
mikill sé eða lítili, telja þeir sér
eigi skyit gjala að greiða, samkv.
þessum ákvæðum 1. greinar:
>minst eina vertíð á árinu<. —
Og þegar nú i tilbót, að lögin
eru skilin svo hér, að eigi skuii
telja nema aðelns tvœr vertíðir
á árinu: vor og suœar sé ein
vertíð eg haust ®g vetur sé
önnur vertíðin, þá munv áewtir
ef ekki ailir sjómenn á vélan
bátum og róðrarbátum, sé þessi
fck»lningur eða skýring á ver*
tíðatölunni réttur, undanþegnir
líft/yggingarskyldunni, samkv.
framangreindum lögum, enda
muuu flestir formenn, ýmistekki
vilja ráða sða geta ráðið háseta
sma út aUa þessa löngu-löngu*
vertíð(l!) Og þótt taidarværinú
fjórar vertíðir á árinu, sem lengi
he.fir viðgengist hér við Djúpið,
þá hafa vertiðamótin jafnan
verið nokkuð óglögg og veiði*
tími bátanna á vertið hverri, aerið
misjafn.
Ettir þsirri rsynslu, som þegar
er fengin á íramangreindum lög-
um, virðsst þau varla geta náð
hylli manna án verulegrar breyt-
ingar. Að binda iíftryggingar*
gjald sjómanna á véla- og róðrar-
bátum við vertíðir sýnist eftir
því, er að framan er sagt, alveg
óhataadi. Og ef ná skyidi því
takmarki, þá er lögunum verðar
‘breytt — væntanL á næsta þingi
— að þau verði látin ná til allra
íslenskra sjómanna, þá liggur i
augum uppi, ad með engu móti
getur staðíst að lögbinda trygg-
ingargjaidið við vertídir. — Þ.tð
er barnaskapur að hugsa sér, að
mögulegt sé að lata vatryggiug-
arlög ná tii allra ísienskra sjo
mauna, segja margir. — >Lða
hvernig er mögulegt aó skylda
þessa svo kölíuðu skiprúmslausu
mcnn, þessa sjómcun, som hvergi
ráða sig í skiprúra, «-s að eins
fara sjóíerðir í forföllum hinna
fastráðnu, — til að vera aatíð
líftrygðir, er þeir á sjó fara? —
En þetta het «g nú hugsað mér,
að alivel mundi takast mað þvf,
að binda greið .lu tryggingar-
gjaídsins við árið, en akki ver-
tíðina þat r,ig: að hver sjómaður
greiði tryggingargjald sitt, í síð-
asta lagi, degi áður en hann
byrjar jijvslll sjóferðina á árinu;
þó ekki íalt árgjald nema hann
ætíi að bgrja að stuuda fiski-
veiðar, eða ad vara i förum með-
íram ströi dum íaodsins eða Ianda
á miili, si x med ársbyrjun. T.
á.: Árni æiiar að byrja 1. sjóferð
2. janúar, hann greiðir því fult
árgjald, si’gjum 10 kr. 95 aura.
Bjarni aetlar að byrja fyrstu
sjóferðina 100 dögum. síðar en
Árol, greiðir kr. 7,95. Davíð
ætlar sér að >róa< siðustu 100
daga ársíns, greiðir kr. 3,00, og
Emar, sem ekki hefir komið á
sjó alt irið til 30. desember,
attlar að fara í >róður< á gaml-
ársdag, h, nu greiðir að eins þrjá
aura. — Yrði útgerðarmönnum
gert að skyidu, eius og nú er,
að greióa ákveðinn hluta móts
við skipv'erja, í vátryggingarsjóð-
inn, ættt gjaidið að vera reiknað
frá þeiru dugi á árinu, að skipið
byrjar 1. sjoLeiðina.
Að íormömmm yrði gert að
skyídu, aðgreiða þriðjungi hærra
líítryggingargjald en hásetum,
viróist ekki ósanngjarnt, þar eð
þeir flestir rwunu bera þriðjungi
tii helmiijgi rneira úr býtum af
aflanum ea násetar; auðvitað
gegn tiltöiuiega hærri útborgun
úr trygg ingarsjóðnum.
Eg þykist víta, aó osanngjarnt
nia.ni suffluin þykja, að vátrygg-
iagarsjóðuribu greiði jatn mikia
upphæð iyrir f. nn sjomann, er
ad ®ms iit íu greitt 3 aura —
lægsta árgjaltí — og hinn, sem
greitt hetir 10 kr. 95.ur., hæsta
argjaíd. En eigi virðist siður
ósanngjariit, að sa, er að eins
hættir iíh s nu á sjó siðasta dag
ársins, gr«:ði sama tryggmgar-
Kj* ‘ð og sá, er ieggur lít sitt í
ha.ttu a sjóaum alia daga þess.
Lg heid iska, ad opl muudi svo
iara, að sá sjómadur, er þetta
árið gruiddi hæsta argjald, mundi
næsta ar greitía hið lægsta eda
ekkert, gjald og svo attur hið
ófuga, eða >iyrstir verða hinir
síðustu og síbastir hiuii iyrstu<.
— Undauþegnir tryggingargjaldi
þessu, ættu u/ár þeir ajómonn að