Vestri


Vestri - 13.04.1912, Síða 1

Vestri - 13.04.1912, Síða 1
R'itstjóri: Kr. H Jónsson %!• irg. ÍSAFJÖRÐUR, 13. A P R í L 1912. Nýko mið með aukaskipim: í þcssarí Tiku: úrvaJ af 01 um vörutegundum, t. d. Kailxnannaskyptup. hvítar og mialitar. Sla,nfup og Hálslín. Epflðisbuxup o. m. fl. Fyrir kveníólkið: Skyptup. Nátttreyjur og skyrtur. Sjöl og Sjalklútap, margskonar. Kvensokkar o. s. frv. Svuntutau, tniög íal leg og ðdýr. JjttT Ennfremur mœli eg með minum miklu ÁLlNAVÖRUBIRGÐUM : svo sem kaplmannafataeíni, kjólaog svuutu- tau, lépeft, bomesi[o., s. fpv. Tílbúin kaplmannaföt. Verslun Quðríöar Ái naáúttur. Bókmentafélagið. EngitHj íslendingur mun neita þvi, að árið 1816, árið sem Hið íslenska bókmentaíélag var stofnað, hafl verið hamingiuár fyrir okkur. Alt til þessa dags heflr félagið at megni haldið uppi tilgangi sínum : ,,að slyðja og styrkja íslenska tungu og bókvísi, og mentun og heiður hinnar ísiensku þjóðar, bæði með bókunt og öðru, eftir því sem efni þess fremst leyfa“. Pó örðugt gengiífyrs^u, sökum skilningsleysis landsmanna á nytsemi félagsins, hefir félagið stórvel dafnað siðustu áviD, og niargt þrekviikið unnið bókmentUffi okkar til sæmdar, er einstaklingum myDdu hafa reynst ókleyf viðfangs; munu því ílestir sammáia nmj að RasJc hafi rétt oss dýigrjp i niund er hann kom Bókmentafélaginu á stofn. Eins 0g getið hefir verið um verða nú í ár miklar breytingar á félaginu, og virðist ekki úr vegi að vekja eftirtekt almennings iítið eitt á þeim, þar sem jafn þýðing- armikið félagið á hlut að. — Hafn- ardeiidin legst nú niður en félagið verður óskift með heimilisfangi í í Reykjavik; önnur áðalbreytingin er sú, að nú fá allir félagsmenn, hvar sem eru í landinu, atkvæðis- rétt, og hafa kiörseðlar nýlega verið sendir út, en vald aðalfunda hverfur úr sögunni. í stað stjórnar þeirrar er áður heflr verið verða nú kosnir forseti og varaforseti til tveggja ára og sex menn í fulllrúaráð til uex ára; þó fara tveir þeirra frá eftir næstu tvö ár og svo koll af kolli. Yerða því allar framkyæmdir félagsins í höndum forseta og full- trúaiáðs, og varðar mikluað vandað verði valið. Sg vil nú hór gera litla grein því hverja eg teldi heppilegast að velja í atjórnina nú, sem þeir einir hafa kiörgengi til sem búsettir eru í Reykjavík. — Er þá fyrst að nefna til forsetann, og virðist sjáif- sagt að endurkjósa núv. forseta, bæði sökum stöðu hans við há- skóiann, en sérstaklega vegna þess að hann er hinn kunnasti vísinda- maður hérlendis, er nú liflr, B. M. Ólsen heflr og stýrt félaginu svo röggsamlega, að vandfenginn myndi betri maður; og varafor« ■etann munu flestir hugsa um að hafa hinn sama, Þjóðskaluið vort sí-unga, Stgr. íh-; °8 £áir munu bókfróðari en hann. í fulltrúaráðið virðist og ekki muni völ betri manna en þeirra dr. phil. Björns Bjarnasonar og Sigurðar Kristjánsson bóksala. — Björn hefii nú verið ritstj. Skírnis tvö seinustu árin og farist, það vel úr hendi; að eins skrifað þar of- lítið sjálfur, eða svo flnat, mér, en fair munu elska meira íslenska tungu og þjóðerni en hann. — j Sigurður er þjóðkunnur sæmdan | niaður og verður vafalaúst kosinn, enda hefir hann verið einn af mestu gagnsmönnum Bókmentafélagsins síðustu árin, eins og allstaðar þar sem hann gengur að verki. Sem hina fjóra í fulltrúaráðið vildi eg benda á: Jón Jónsson sagnfræðing, dr. Jón Porkelsson, Þorleif H. Bjarnason mentaskóla- kennara og Þórhall Bjarnarson biskup, eru þetta alt hinir bestu menn, þó svo só reyndar um nsarga fleiri, og efast eg ekki um að vel væri séð fyrir félaginu í þeiri a höndum. Að endingu vildi eg brýna það fyrir mönnum, að verða félagar Bókmentafélagsins; sex krónum verður varla betur varið, og þuð er skylda okkar allra að efla fé‘ lagið, svo að það nái sem best tilgangi sínum. 1000 meðl. verður félagið að hafa á 100 ára afmæli sínu, 1916. A. F. B. Smápisllar um sambúð íslendinga og Dana. Eftir A. I. B. I. Margt hefir verið ritað og rætt um flestar þær hliðar er snerta þetta málefni, og mun svo enn verða um langan aldur. — Fáar þjóðir munu hafa haft jafn skrif- finskumikil verk við stjórnarbætur sínar, eins og við íslendingar, enda þótt eg vilji á engan hátt gera lítið úr sögulegum réttind- um vorum. Höfum vér að mestu tekið upp óbreytt hið mikla skrif- finskuform Daua frá 19. öld, en hins höfum vér síður gætt, að læra af hinum miklu verklegu framförum þeirra síðustu ára- tugina. Oft skopumst við mjög að Dönum, og það með réttu, að því er viðkemur þekkingu þeirra á eðli lands vors og þjóðar, en hinu gleymum vér að jafnaði, að þekking okkar á Danmörku og dönsku þjóðinni mun yfirleitt ekki vera á marga fiska. Hvað vita flestir okkar um búnað Dana, er nú þykir fyrirmynd hvervetna í Norðurálfu. Og hve vel þekkj um vér hinar miklu iðnaðarfram- farir þeirra á síðustu árum? — Slíks er og heldur ekki von, því vér höfum furðulítið verið fræddir um Dani sem þjóð, og or þó rétt þekking á nágranna sínum aðal- skilyrði þess, að við hann megi búa, ekki síst ef hann er ofjarl manns í öllu. II. Þegar rætt er um sambúð íslendinga og Dana skiítir venju- l«ga í tvö horn; aðrir bölsóta öliu dönsku, ekki einungis á ís- landi heldur og í Danmörku; fara hæðilegum orðum um Dani og land þeirra; nefna Danmörku t. d. >rúsínustein, er hrökkvi ofan í kok stórveldanna er minst varic, >litlutá menningarinnar« o. fl. þesskonar góðgæti; hinir eru oftast jafnmikiir hlífiskildir alls þess sem danskt er, bæði hér á landi og í Danmörku. — Slíkar skeðanir lýsa okkur sem mentunarlitlum og dómgreindar snauðum möunum, því það er ærið bil milli þess, að óska helst skilnaðar við Danmörku, eins og eg, eða geta ekkert nýtilegt séð hjá Dönum. Því ber ekki að neita, að blöðin eiga mikla sök á þessum skoðana-andstæðum; þau eru að j jfnaði svo einiit, að flokks of- stækið situr í fyrirrúmi fyrir skynseminni, svo að margar nýtar ' hugsjónir og framkvæmdir and- stæðinganna eru jafnt hinum fánýtu troðnar í sorpið. En mein okkar íslendinga eru svo mörg, ekki síst þau» er sundrungin og flokkí;deilurnar valda, að meira en mál væri til þess komið að þessaii flokka- óöid linni sem fyrst. Nú mun eg tjá um afdrif nokkurra íslenskra maia er Ijós- lega sýna þetta, og hafa þau lítt 1 verið tii sæmdar okkur lslend- ingum. III. Fyrst er þá að nefna fána^ rnálið, Euginn mun neita því, að fán imálið var sprottið upp af vaxandi þjóðræknishreyfingu hér í landi, og var því skylt að styrkja það sem best; ekki síst sökum þess, að það mál er ná- tengt kröfum vorum um stjórn- arfarslegt sjálfstæði, svo að sjálf sagt hetði virst að við sýndum Dönum, að við gœtum orðið sammála og samtaka um kröfur okkar. — En þetta fór á ult aðra leið. Ilreyíing þessi var ekki fyr sloppin úr reiíunum en út at henni varð hinn mesti úlfaþytur; aðrir héidu henni tram sem líts-

x

Vestri

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vestri
https://timarit.is/publication/235

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.