Vestri - 08.07.1912, Blaðsíða 1

Ritstjóri: Kr. H. Jónssor,
XI. áv&.
ÍSAFJÖRÐUR, 8. JÚLÍ 1912.
f6. tbl.
Stjórnarskrármálið
Og
Sambandsnálið,
Eins og gotið var urn í sím>
skeyti í síðasta blaði, ætlar
stjórnin ekki að leggja stjórnin
ekki að leggja stjórnarskrárfrumi
varp síðasta þings fyrir þingið í
sumar. Auðvitað geta einstakir
þingmenn tekið frumvarpið upp,
en litlar munu horfur á að það
verði samþykt cbreytt eða aí>
greitt á næsta þingi.
Orsökin til þess að stjórnin
vill fresta stjórnarskrármálinu er
auðvitað sú, að nú eru nokkrar
horfur á að sambandsmálið
komist á þann rekspöl, að vænta
megi að meginþorri íslendinga
komi sér saman um máiið í
því formi sem væuta má að hinn
málsaðillinn fáist til samninga
um.
Rætist þær horfur að sam-
bandsmálið uái fram að ganga
á næstu árum, væri það aðeins
að tjaida tii einnar nætur, að
fara að samþykkja stjórnarskrár>
breytingu áður en það mál er
til lykta leitt, því auðvitað
hlýtur það að hafa í för með
sér ýmsar breytingar á stjórnar~
skránni.
Og enda þótt sumar breytiug-
arnar á stjórnarskránni, sem sanv
þyktar voru á síðasta þingi, séu
bæði nauösynlegar og sjáiísagði
ar, er engin þeirra þess eðlis að
hún ekki þoli eins eða tveggja
ára bið. Sutuar breytingarnar
eru líka svo athugaverð ný>
mæli, svo sem almenn atkvæða*
greiðsla um aígreidd mál frá ai-
þingi, ijölguu ráóherra o. fi., að
ekki myndi spilla þótt þær væru
axhugaðar betur ef ske kynm
fið hotfið yrði frá þeim aitur.
Að því er sambandsmáliðsnert*
ir hafH menn nú iengið uægan
tíma tii aó hugsa það og and~
mælendum þess gefist kostur á
að líta betur til vegar á þeim
slóðum er þeir vildu halda og
ratmin hefir orðið sú að þeir
sem lengst hafa litið, aðstöðu
sinnar vegna hala haft mest
,með málið að gera, hafa kotnist
að raun um, að aðrir vegir eru
ekki færir. Þess vegna sjá þeir
þann kost vænstan, að halda
stef nuisam bandslag anefndarinnar,
með nokkrum breytiugum eftir
samkomulagi, heldur en að bíða
við lokuð sund, sem engar likur
eru til að opnist.
C o n f e c t,
mjög gómsætt, með ofurlítln af víai í; afbragð í alíar skemtiferðir
fæst í Edinbory.
Auðvitað halda sumir áfram
að berja höfðinu við steininn og
telja enn sem fyrri ekkert nýti-
legt í sambandslagafrumvarpinu
og reyna að spiila öllu samkomu>
tagi með því að hrópa og æpa
að síðari vilian sé argari hinni
fyrri.
Annars má segja að baráttan
gegn sambandsiögunum hafi
verið háð á líkan hátt og skáldið
segir um lastarann:
„Lastaramim ei líkar neitt,
lætur hann ganga róginn.
Finni hann laufblað fölnað eitt
hann fyrirlítur skðginn“.
H Ú£ m æðr ask óli nn.
í sambandi við auglýsing hér
í blaðinu, um stofnun húsmæðra-
skóla, æt’a ég að fara nökkrum
orðum um tilgang hans og
starfsvið.
Tilgangur hans er að kenna
ungum stúlkum að veita heimili
forstöðu, gera þær að góðum
húsmæðri’m. Skólinn veitir því
eigi aðeias fræðslu í einstökum
greinum, t. d. matartilbúningi
eða saumum, heidur kennir allt
það nauðsynlegasta sem húsi
móðir á gódu heimili þarf að
kunua.
Aðal kenslugreinar verða:
Matartilbúningur og matrsiðsla
(með skýringum á efnasam-
setuing hans og tilsögn í að
halda reikning.)
Þvottur.
Ræstun.
Sauraar.
Hjúkrunarfræði.
Það sést því að áhersla verð-
ur lögð á verklega kfenslu. Um
matartilbúninginn skal tekið fram
að tilætíunin er eigi aðeins að
kenna að bua til hátíðamat heldur
aðallega góðan daglegan mat á
sem ódýrastan hátt, eins og
skólinn yfir höiuð fyrst og fremst
mun haía íyrir augum að keuna
stúikununum það sem þær hafa
gagn af í lífinu.
Einnig verður lögð stund á að
kenna stúlkunum þrifnað og
hreinlæti í hvívetna, kurteisa
hegðun og siðprýði svo skóla-
heimilið geti orðið sem ánægju-
legast og viðfeldnast.
Námskeiðið er ætlast til að
verði 4 mánuðir en auðvitað
geta þær stúlkur sem óska orðið
lengur.
Til að veita skólanum forstöðu
er ráðin frJken Fjóla Stefáns,
sem er kennari við samskonar
skóia í Danmörku, en í einstölfr
um greinum munu tímakenaar-
ar aðstoða hana.
Tii þessarar skólastofnunar
hefir alþingi, sýslunefndin í
Norður-ísatjarðarsýslu, bæjarstj.
á ísafirði og kvenfélagið >Ósk«,
sem á upptökin að henni, veitt
fé; leyfi ég mér að færa þeim
bestu þakkir mínar fyrir að hafa
svo drengilega stutt að því að
bæta úr þeirri brýnu þörf, sem
áreiðanlega er fyrir slfka kenslu
hér á Vesttjörðum.
0.
Er það synd ?
Norskt biað fiutti nýlega grein
um sunnudagaróðra og segir
þar meðal annars:
>Það er mjög ótrúlegt að það
sé synd fyrir iátækan fiskimann
að eiga net sín í sjó eda stunda
veiði á sunnudaga, og það er
óeðlilegt að amast við slíku
me ðan gufuskip, járnbrautarlestir,
póstar, símar, siglingar og margt
fleira er starírækt jafnt helga
daga sem aðra.
Bændurnir gleðjast af því að
engi og akrar spretta jafnt helga
sem rúmhelga daga og fiskimenn
se m fyllast heilagri vandlætingu
yfir þeim sem vinna að afla-
föngum á sunnudögum eru þá
oít önnum kafnir að þurka net
sín og önnur veiðarfæri. —
Það er þó að nota sunnudaginn
til veraidiegs hagnaðar og er
það ekki álíka stór synd að
vinna á landi sem sjó?
Er það mögulegt að sjómönni
unum, sem svo oft ekki geta
unnið að atvinnu sinni lyrir
óveðri, eða á unnan hátt hindr-
ast frá henni tímum saman, án
þess að fá 'aðgert (af aflaleysi
o. s. lrv.), geti reiknast það til
syndar þótt þeir noti tímann um
helgarnar þegar vej, viðrar og
hagstæðara er en ella. Þeir
hafa svo marga hvíldarstundina
og kemur því betur að hafa
dagaskiiti við drottinu sinn.
Fjárhagsmálið.
Öiium kemur sa.nan um, að
brýn nauðsyn knýi tii þess áð
ná meiri tekjum inn í landssjóð.
En menn geta alls ekki orðið á
það snttir hverjir eigi að borga ?
Aíiir kannast við orð veitinga-
konuanar, sem sagði að 'neimsk-
ingjarnir borguða alt það fé er
hún sóaði og eyudi. Sama lagið
höfum vér og haxt að láta heimsk-
ingjaua borga hæðsta skatta í
iandssjóðinn. — En nú hafa þeir,
sem telja sig vitrari meðal þjóð-
arinnar haft vit fyrir heitnsk-
ingjunum og bannað þeim að
borga.
En þótt það sé heimskulegt
að boiga skatta í landssjóðinn
af þeim varningi, sem annaðhvort
er óþarfur eða skaðlegur eða
jafnvel hvorttveggja, þá er hitt
litlu betra að geta ekki komið
sér saman um annan tekjustofn
til þess að fylla upp í skarðið.
En það er auðvitað eðlilegt,
að allir hinir hygnari menn vilji
heldur en ekki sleppa við að
taka upp á sig byrðar heimsk-
ingjauna. — Þeir sem eru svo
óheimskir að sjá að einhver toil-
iagatiilaga muni koma þyngst á
þá sjálía hafa auðvitað vit á að
berjast gegn henniog fella hana.
Sannleikurinn er sá að vér
Isiendingar höfum þar ekki um
auðugan garð aö gresja. Landið
er stórt og fáment og útgjöldin
hljóta því að koma trdsvert þyngra
niður «. ítir fólkstjölda og efnum
en hjá mörguui öðrum þjóðum.
Vér höfum líka lagt mest kapp
á það að tolla að eins fáeinar
vörur, til þess að spara umstang
og kostnað. En iunflutningur
og vöt umagn er svo lítið, að það
muuar ekki stóxt um lítilfjör-
legan toll á hverju eiuu út af
fyrir sig, en dragi sig saman ef
tollstoínarnir væru margir.
í fjárlögum síðasta þings er
kafti og sykurtollur áætlaður
760 þús. kr. yfir fjárhagstímabilið,
en samkvæmt verslunarskýrslum
fyrir árið 1909 var flutt inn af
þessari vöru tyrir 1,164,417 kr.
Sama ár var flutt inn vefnaðar-
vara og fatnaður tyrir 143,405,05
\