Vestri - 14.08.1912, Side 1
Ritstjóri: Kr. H. Jónsson,
XI. árg.
ÍSAFJÖRÐUR, 14. AGÚST
1912.
31. tbl.
m
m
m
EH
m
m
m
m
m
1
I
II
póoooooooooo |
! Skófatnaöurinn I
Komið £trax, skolið og kaupið H
þenna vandaða og ódýra vamii g.
SKÓFATNAÐUR þessi er 1. FLOKKS
VANDAÐUR OG ENDINGARGÓÐUR
VERÐIÐ ÞÓ ÓVANALEGA LÁGT.
Virðingarfylst.
m
en
m
® 0. J. Stefánsson.
&mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmi
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
Gjalddagi Vestra
var 15. maímánaðar.
Það er greiði mikill íyrir hlaðið, að kaupenöur létu ekki
borgun á því dragast lengi úr þessu. Sérstaklega eru þeir sem
skulda íyrir eldri arganga viosaml. beðnir að sýna einhver skil,
sem nllra fyrst.
Fróttir frá útlöndum.
Japanskeisari látinn,
Mutsahito keisari í Japan er
nýlega d-'inn. Hann varfæddur
1852 en tók við ríki 1867 er
faðir hans, Osahito Komei Tenno,
iést. Drotning hans heitir Haruko
og er dóttir japansks aðalsmanns.
en ekki hafa þau átt neinn son
saman og er ríkiserfinginn Har<
unomiya, sem fæddur er 1879,
sonur keisatans og einnar hjá>
konu hans.
Mutsuhito keisari var einhver
langmerkasti stjórnandi sem nú
hefir verið uppi og á Japan
honum mikið að þakka þær
gagngerðu l'ramfarir sem orðið
hafa á stjórnarárum hans. Þeg-
ar hann tók við ríkisstjórn braust
út blþðugt borgarstríð. £n keis>
ari bar þar brátt hærri hiut
1869 byrjaði hann á byltingum
þeim sem voru upphaf stórbreyti
*nKa þeirra sem orðið hafa í
Japan. t(jk hann á móti
sendiherrum erlendra ríkja, en
aður haiði Japan verið lokað
íyrir cðrum þjóðum. Hann hóf
þá svo margvíslegar breytingar
að hvergt eru jafnskjót dæmi til
1 sögunni. Veitti hverjum áheyrn
sem haia vildi, umgekkst fólkið
I fcin og hver annar maður og
: s^st .cínvel á gangi um göturm
ir> toit sér nýja duglega, trjálss
lynda ráðgjaía og gaf loforðuui
Irjálslynt stjórnarfyrirkomulag.
íann flutti höfuðstaðinn til Jedo,
'eil),nú heitir Tokio. Byrjaði á
óraga ur völdum og landsyfir*
raðum aðalsins og dróg lénin
undir ríkið. Gaf aigert trúar»
bragðafrelsi, en studdi þó hina
gömlu Shintotrú og takmarkaði
ofríki Buddhatrúarmanna. Járn»
brautir voru byggðar, símar
lagðir, póstsamgöngum komið á
og skólar settir á stofn. Her og
flota var breytt eftir fyrirmy.nd
Norðurálfumanna og íékk hann
foringja þaðan til að koma breyt.
ingunum á, þaðan fékk hann og
kennara, jalntramt því sem ungir
og efnilegir Japanar fóru til
Evrópu og Ameriku til að mann<
ast. Nýir samningar voru gerðir
við stórveidin. Ait þetta bar
skjótan árangur, japanskur iðn>
aður þaut upp og varð öðrum
skæður keppinautur. Keisarinn
keppti að því í einu og öllu að
Japanar gætu' staðið öðrum
þjóðum jafnfætis, og þótt þessar
snöggu breytingar leiddu stund-
um til mistaka, þar sem jafnvel
var gengið svo langt að keppa
að því að innleiða Evropiskan
klæðaburð, og yfir höfuð að
koma cllu í sama horf á fáum
mánuðum, sem aðrar þjóðir höfðu
þurít aldir til að laga. Stétta-
greiningurinn var í raunogveru
upphafinn og erfiðismaðurinn
fékk sama rétt til hluttöku í
stjórnmálum ogaðallinn. Þessar
breytingar gengu óvenjulega
fljótt, en fengu þó allroikla
mótspyrnuu, einkum Irá hálfu
þeirra er mistu sérréttindi sín
eða eignatyfirráð. 1877 varð
uppreisn, en Yamagata yfirlor-
ingja tókst að bæla hana niður.
Fyrir upreisninni gekkst hinn
ftægi hershöfðingi Saigo Taka-
mori, seni halði verið einhver
oesti stuðniagsi og hjálparmaður
keisarans a fyrstu ríkisstjórnar-
árum hans. Hann og fleiri for<
ingjar uppreisnarmanna drápu
sig þegar þeir sáuaðhúnmistókst.
í Þessi uppreisn kostaði 14,000
mannslíf og mikið fé. Henni
I fylgdu jatnframt fleiri óhöpp, eins
f og hermannauppreisn í Tokio
skömmu síðar, og skæð kólera
sem 1879 varð 100,000 mönnum
að bana. En þrátt fyrir alt
þetta hélt keisarinn og ráðanaut'
ar hans umbótastö'fum sínum
áfram. 11. febr. 1889 var hinu
frjálsa stjórnarfyrirkomulagi, sem
lofað hafði verið komið á og var
það að mestu ettir þýskri stjórn<
arfyrirmynd og 29. nóv. 1890
var hið fyrsta þing í japan sett.
Sem dæmi um frjálslyndi þingsi
ins má geta þess að forseti 2.
deildar var kristinn. Keisarinn
hugsaði sér að auka þjóðfrelsið
eftir því sem þroski þjóðarinnar
leyfði og það myndaðist pólítísk1
ur flokkur í þinginu sem keppti
að því undir forustu Okumu o.
fl. Eftir þetta komu nokkur
póltísk óróaár á þinginu en varð
þó ekki að sök. 1894 lenti
Jap?n í ófriði við Kína ut af
Kóreu og bar Japan þar skjót.
lega hærri hlut og upp frá því
náði Japan öllum yfirráðum á
Kóreu. Sömuleiðis varð Kína
að láta af hendi við Japan Eiao<
tung, Formosa og Pescadores<
eyjarnar. í Boxarauppreisninni
í Kína 1900 gat Japan sér góðan
orðstýr með þáttöku sinni í að
bæla uppreisnina niður og koma
ár sinui svo fyrir borð að vinna
hylli Kínverja. í febrúar 1904
lenti Japan í ófriði við Rússa og
er ófriður sá og sigurför Japana
svo minnistætt að óþarfii er að
ryfja það upp. En þess má geta
að ekki lagði Japan út þann
ófrið tyrri en í fulla hnefana,
enda tóku Rússar eftirlátssemi
Japana svo að þeir treystu sér
ekki, en sannleikurinn var sá að
Japanar notuðu tímann til að búa
sig sem bcst undir, því ágengni
Russa var svo frek að hjá ófriði
varð ekki komist.
Það mun vera einsdæmi í
sögunni að nokkurt ríki hafi
tekið eins miklum framförum
undir einum stjórnanda ens og
Japan hefir tekið undir stjórn
hins nýlátna keisara Auðvitað
naut hann að margra mikilmenna
við það umbótastarf, En það
var lika eitt meðal annars, sem
studdi að því að honum varð
svo mikið ágengt, að hann kunni
að velja sér vitra ráðunauta og
duglega menn til framkvæmdar<
starfanna.
Tyrklaud. Stórvesír þar er
nú orðinn Ahmed Muktar pasja.
Hann er gamall hershöfðingi:
var yfirforingi í ófriðinum við
Russa 1877 og er nú áttræður
að aldri. Ungtyrkir hafa nú mist
völdin og eru þá meiri líkur til
að til friðar dragi með Tyrkjum
og ítölum, og er búist við að
ítalir fái að halda Tripolis, en
láti lausar eyjar þær er þeir hafa
tekið.
Albanar halda uppreistinni
áfram og viða er ókyrt um Balk-
anskaga í lendum Tyrkja. Her-
inn var og orðinn mjög fráhverf-
ur fráfarandi stjórn (Dngtyrkjum).
Ný fjársvik hafa nú kemið
upp í Danmörku við sparisjóðinn
í Hjörring. Forstjóri hans hét
Christensen, maður í miklu áliti,
sem engir eða fáir grunuðu um
græsku. Sjóðþurðin er talin *m
V2 in>Ij- kr. og búist við að spar-
endur tapi 18% þegar hlutafé
og varasjóður sé genginn til
þurðar. Christensen skaut sig
þegar svikin urðu ekki lengur
dulin.
Einar Mikkclscn, sem lagði
af stað til Gt ænlands 1909, tilað
leita að dagbókum Mylius Erichs-
ens er nýkominn heim eftir mikl
ar þrautir og erfiðleika, en náði
þó takmarki ferðar sinnar og fann
dagbækurnar.
Mikkelsen lagði af stað i förina