Vestri - 12.10.1912, Page 1

HESTRI.
Ritstjóri: Kr. H. Jónsson,
XI. árg.
;íSAFJÖRÐUR, 12. OKTOBER
1912.
tbl.
Útsalan
heldur áfr m til oktfbermánaöarloka.
15—33°|o afsláttur
af öllu m vörum.
wr- Notið tækifærið til ai> gjðra
ödýr kaupl
Guftriftur Ámanóttir.
Jón Jónsson
alþiugismaður (fiá Múla)
anclaðist að heimili sínu á Seyðis-
flrði 5. þ. m. úr ajúkdómi þeim
(krabbameini) sem hann heflr
þjáðst af síðastliðið ár, og leitað
árangurslaust bóta við utanlands
og innan.
Jón var fæddur 23. apríi 1855
á Grænavatni við Mývatn. Fori
eldrar hans voru Jón Hinriksson
skáld, sem síðar bjó á' Helluvaði
(og enn er á lífl hjá Sigurði syni
sinum á Helluvaði) og fyrri kona
hans Fiiðrikka (f 1865) Helgadóttir,
bónda á Skútustöðum Ásnrunds-
sonar.
Jón var giftur Yalgerði Jónsdóttir
bónda á Lundabrekku, Jónssonar
prests að Reykjahlíð. Börn þeirra
á iífl eru:
1. Fiiðrikka, ógift heima.
2. Solveig, gift Jóni Stefánssyni
verslunarm. á Seyðisfirði.
3. Árni, við námá iagaskólanum.
4. Hólmfríður, ógift heima.
Jón byrjaði búskap á Arnarvatni,
flutti þaðan til Reykja og síðan að
Múla í Aðalda). Bjó hann lengi
við lítil efni og fremur þröng kjör,
þar til hann kom í Múla og efna-
hagur hans fór að batna, og kendi
hann sig við Múla jafnan siðan.—
Skjótt náði hann þó áliti sem at-
kvæðamaður um almenn mál. —
Síðustu árin sem hann bjó annaðist
haun fjárkaup fyrir Louis Zöllner
stórkaupmanu í Newcastle og árið
1S00 gerðist hann umboðsmaður
hans og hefir verið það síðan.
Flutti hann þá til Seyðisfjarðar, en
fór þaðan til Akureyrar 1905.
Þaðan flutti hann til Reykjavíkur,
og að síðustu loks aftur til Seyðis'
fjarðar i fyrra.
Meðaa Jón bjó gegndi hann
ýmsum trúnaðarstörfum fyrir sveit
sína og umboðsmaður Norður1
sýsluumboðs va,r hann frá 1895—
1900. Hann varð þingm. Norður.
fingeyinga 188« 0g var það til
1891. 2. þingm. Eyfirðinga frá
1893—1899. Pingm. Seyðfirðinga
1905—1908 og siðan þm. S.*Múlai
sýslu til dauðadags. Pótti hanD
skörungur mikiil og atkvæðamaður
á þingí og gegndi oft hinum þýð*
iugarmestu nefndarstörfum.
Aldrei mun Jón hafa gengið í
neinn skóla, en naut þó einhverrar
undirbúningsmentunar í æsku og
bætti þar jafnan við, og var því
prýðilegá vel mentaður maður, þótt
sjálfmentaður væri. Þegar hann
var unglingur í Mývatnssveit
stofnaði hann sveitablað með þeim
Pétri á Gautlöndum og Jóni á
Litluströnd (forgilsi gjallanda) og
var það það fyrsta sem fór að bera
á þeim félögum, sem allir hafa
orðið svo þjóðkunnir síðan. —
Framan af aldri var Jón hinn
frjálslyndasti nýbreytingamaður og
brautryðjandi, en á síðari árum
varð hann að sumu ieyti ihalds*
samari og fastheldnari við það forna.
Hann var þéttur á veili og þettur
í lund og lét sig litlu skifta al*
menningsálitið, eða hvort þær *
skoðanir er hann fyigdi höfðu ;
mikið eða litið fylgi. Eiuarður var j
hann og hreinskilinn og stundum
óhlifinn i orði, tel máli íarinn og
hafði skarpar gáfur. Hann var
jatnan viusæll og í miklu áliti hvar
sem hann var, og hinn besti dreng'
ur í hvívetna. Að honum er hinn
mesti mannskaði og vandfylt það
skarð er þar hehr orðið fyrir skildi.
Knud Berlin
heflr skrifað grein um sambands-
málið í „Poiitiken" 14. f. m. oger
andinn þar samur og áður, og með
því oss er ekki síður nauðsynlegt
að þekkja það sem móti oss er lagt,
birtum vér hér grein hans i laus-
legri þýðingu:
„Ný Islands-nefnd.
Það sýnist nú fyrir alvöru draga
að þvi að sett verði ný íslands-
nefnd. Það er því varla óþarft
að athuga í tíma, hvernig farið
skuli að til þess að búa í haginn
fyrir heppilegri og jafnframt
árangursmeiri úrlausn á hinu
ísienska málefni en raun varð á
1908. Því þessar dansk-íslensku
netndir ættu helst ekki að verða
mjög tíðar hver eftir aðra. Hin
sænsk norska sambandssaga, sem
vér ættum að geta lært eitthvað
af, sýnir að íleiri en þrjár sam-
bandsneíndir er ekki létt að setja
fyrri @n komió er að enda:
Skilnaði.
Það sýnist því ekki liggja svo
mjög á að setja þessa netnd. En
þar sem sagan segir að frá Is-
lands hálfu sé óskað að nefndin
sé skipuð í sambandi við kon-
ungsheimsóknina á íslandi næsta
sumar, svo að nefndarskipunin
eins og 1907 verði nokkurs konar
konungleg morgungjöftil Islands,
og þessi sögusögn styrkist við
mjög markvert símskeyti trá
íslaudi, sem segir frá að neðri
deild aiþingis hafi samþykt ávarp
til konungs, þar sem m. a. er
látin í ljósi von >um samhug og
aðstoð konungs í hiuum vænt-
anlegu samningum um sambands-
málið<, þá verður að ráða trá
slikrijj hugmynd, þar sem sú
hugsun getur legió á bak vió,
að ná konungi persónuiega á
íslands band. Það er mjög skiij-
anlegt að íslendingar vilji tryggja
sér hjáip konungs og biada hann
við máletni íslands. Þaó er ait
«af hátt tromt í spili aó hala
konginni á hendinni. En það ma
ekki leyia hinum íslensku stjórn-
málamonnum í annað sinn aó
spila konungi Danmerkur út sem
tromfi i spili þeirra við Daumörku.
Það má ekki verða hvorki kon
ungs, Danmerkur eóa ísiands
vegna.
Það má ekki konungsíns vegna.
Ekki einungis vegna þess au
árangurinn getur nú oröió jain
bitur vonDrigði tynr konung eins
og 1909. Þegar Isiendingar, í
stað þakkiætis, fieygöu írá sér
því tiiboði er konúngur persónu-
lega haíói iagt sig tram ui aó
útvega. En konungur Danmerkur
má yfir höiuð ekki standa i tolsku
ljósi, sem bregöi því skiuí yhr
hann, að hann meii sjaitstæðis-
og skiinaðarkröiur isíands rneira
en eíningu og samheidm rikisius.
Þaó myndi eiunig veröa skaöiegi
fyrir heppiiegan árangur at þess
um nýju samniugum, ei ekKi má
bera fult traust til þess að nefndin
sé aiveg sjáirstæo, an ahriia irá
nokkurri húð og óbundin af
samningum seui gerðir hala verið
í kyrþey eöa opmberum atburð- *
um eða ummæium.
í tilliti tii hins síðastnúinda
geta uú aiiir ijoslega séd þau
misgripsemgerð voru 190/, ekiti
emungis meö þvi ab lata kon-
uuginn persónuiega standa irenist-
an, en þo einkum ait 01 mjog
meö kouungiegum ummæium og
gjörðum aö gripa mn í verita-
nring neindarinnar og þo ser-
stakiega meú því aö hmir aonsku
og íslensku foringjar iétu geia
út skipuuina um hina dansk-
íslensku sambaudsneind a ísianui,
tyxir utan íikisiadiu, Og ietu
konung somuieiuis stadiesla noitk-
ur sérstök ísiensk iög, seui kon-
uug lsíands serslakitga, au þess
þau ádur iieidu venu borin upp
í ríkisraöinu. Þvi meo pessu
íynrkomuiagi, sem ekki kemur
iiemi viö akvæui grundvaiiaiiag-
anna, og sýnir ráöagerd inns
1'áOblkJcUia Xoioiioivu iáOÍACiia,
11 autibiur jbLu/sientö, iiaidi 1 raun
og veru an nokkurs tettar veriö
geröar bieyuugará giunuvcúar-
iogum rikisius, meu ainami iims
sameiginiega rikisráds. Umræuur
þær sem ordid liuta a siuusru
uiauuöum um nkisiausakvæUio 1
hmni íslensku stjornarskra nijota
ao iiaia synt oiium, jainvei þeim
alira sijoskygnustu, nve oriaga-