Vestri - 22.02.1916, Qupperneq 1

s
joiio»»o«iot«aoí»cjotíocioootp
Í Hagnað hafa allir |
ð
ö
ð
ð
ð
af
að skifta við skóvinnu'
stofu Ó. J. Steiáussonar.
Vönduð vinna.
Fljót afijrreiðsla.
•»Q0O»Qt)OC»OOOt>eKK3tKX)Ot)Ot a
Ritstj.: Kristján Jónsson frá Garðtstððum.
HHHHHHHSEaaBaH
1 Munið eftir
itóbaks og sælgœtisbúðiDDif
vid Silfui'fíðtu 8.
ismHasEsmmsHHf
XV. Órg.
ÍSAFJÖRÐUR. 22. FEBRÚAR 1916
7. bl.
Kaupið Vestra!
Horfur búnaðarins
og löggjöfin.
Eftir Jón Á. Ouömundsson
á Þorflnnsstöðum.
Stjórmnálafiokkarnir lofa
að hlynna að landbiinaðinum.
Þeir stjórnmálaflokkar, sem
gáfu út stéfnuskrár sínar í haust,
tóku það þar fram, *ð þeir vildu
hlynna að hverskonar tramförum
landbúnaðarins.
Fyrsta sporið til að framfylgja
þvi er, að vinna að verðhækkun
á afurðunum, og verður sú stefna
því vonandi tekin á næsta þingi.
Rjöttotturinn stendur rœktun
landsins fyrir þrifum.
Þett 1 vandræða úrræði síðasta
þings — að tolla útflutt kjöt - -
verður því að nema úr gildi strax
á næsta þingi. Það er ótækt.
að afurðir landbúnaðarins — þeirri
ar atvinnugreinar, sem er að
bygffÍa UPP landið og gera það
lífvænlegt ókomnum kynslóð>
um — skuli vora tollaðar.
Enginn hugsaudi maður getur
neitað því, að af öllum atvinnu
greinum þjóðarinnar er það land»
búnaðurinn, sem mestu varðar
fyrir framtíðina. Því auk þess,
sem hann heflr langmest þroska>
gildi fyrir þjóðina, er hann að
mörgu leyti bakhjallur iðnaðar
og sjávarútvegs.
Það má þvi ekki minna vera,
eo að bændur fái óhinðrað að
selja aturðir sínar því varði, sem
þeir sjálfir geta fengið fyrir þær.
í stað þess að tolla aturðirnar
ætti þingið að stefua í þá átt,
að koma þeim í sem allra hæst
verð og hlynna rækilega að
hverri nýbreytni, se* mlðaði í þá
áttina.
Tekjuskatlur í staðinn iyrir tolla.
í staðinn tyrir þær tekjur, aem
landssjóður fær af þsssum kjöt*
tolli, má benda á, að iandbúnað'
urinn á miklu hægra með að
borga, jatnvel hærri upphæð, í
tekjuskatti, sem vel væri tyrir
komið.
Þá væri það ekki atvinnu*
greinin sjálf, sem borgaði gjaldið,
heldur þeir menn sem auðgast
hetðu á henni eða öðrum atvinnu-
greinum.
Með eflingu landbúnaðarins
fyrir augum, eru þessar tvær
leiðir mjög mismunandi.
8ú fyrri — toilaleiðin — tælir
unga menn trá búskap. gerir
fátækum bændum erfiðara að
staría að ræktun landsins og
rýrir hreinar tekjur af öllum
búum á landinu.
Sú seinni — skattaleiðin —
gerir að visu etnuðum bændum
erfiðara að vinna mikið að jarða*
bótum, án þess þó að hreinar
tekjur þeirra af búunum hafi
rýrnað. Þeir hafa því engu síður
ástæðu til að leggja sig tram til
að rækta jörðina fyrir því, sökum
þess að skatturinn er bundinn
við tekjur þeirra og minkar ekki
fyrir það, þó þeir ieggi peninga
sína i aðra framleiðslu, sem gefur
jafnmiklar tekjur.
Vngir menn rækta landið,
ef afurðirnar eru í háu veröi.
Þegar afurðirnar eru komnar
f hátt verð og löggjafarvaldið
frekar eflir það en rýrir, er tyrst
von um að landið verði kappsam<
lega ræktað.
Því þó að meirihluti bænda,
sé ekki fær um að leggja mikið
té eða vinnu í ræktun flandsins
— sem er að setja peninga á
vöxtu —, at því að framtærsla
á tjölskyldum þeirra, krefur olt
hvern eyrir og hverja stundar.
vinnu, sem þeir hata ráð yfir,
þá munu ungir menn og þeir,
sem etni hafa, miklu fremur ráð<
ast i að rækta jörðina. Ekki
einungis með því, að endurbæta
þær jarðir sem nú eru i ábúð,
heldur einnig og jafn vel trekar
með því, að endurreiaa eyðibýli
og stoina nýbýli.
Næsta sporið til að jramfylgja
stefnuskránum.
Annar liðurinn i eflingu land»
búnaðarins er þvf sá, að útvega
hentug lán handa þeim, sem hafa
brennandi áhuga fyrir rsáktun
landsina, og gera það að Htsstarfi
sinu að breyta sem mestu af
óræktuðu landi í tún og garða.
Sérstaklega er það nýbýlabú*
skapurinn, sem þarf að styrkjast
á þennan hátt. Því bæði er
hann langerfiðastur og jatntramt
gagnlegastur tyrir þjóðina. Gagn<
legastur á þann hátt, að hann í
fyrsta lagi, veitir fleirum tækifæri
til að njóta farsældar sveitalífsins.
1 öðru lagi, veitir hann ungum
mönnum tækit»ri til að gefa sig
að landbúnaði og undirbúa þar
framtiðarheimili sín, í stað þess
að fara í kaupstaðina og vinna
þar stefnulaust að hvetju sem
fyrir kemur, í þriðja lagi geta
nýbýlin, ef stofnuð eru með
skynsemd og hagsýni, verið laus
við ýmsa þá galla, sem eru á
mörgum af núverandi jörðum.
T. d.: Túnstæðið óheppilega val>
ið, húsin óhaganlega sett o. fl.
Vinna við heyöfiun á vel rœktuðu
tiini, er rúmlega l/0 á móts við
á meðal útengi.
Eftir núverandi útliti með
hækkun á kaupgjaldi, og það
tiltölulega meira en afurðir land
búnaðarins, er það ræktaða landið
eitt, sem gefur talsverðan ágóða.
Á síðustu árum hefir kaupgjald
í sveitum stigið miklu örar en
afurðir landbúnaðarins yfir höfuð,
þegar undan er skilið síðastliðið
ár, sem var að flestu leyti sér-
stakt; og eftir þvi sem sfldarúb
vegurinn vex hér á Vestfjörðum,
hlýtur kaupafólksvinna 'að stíga
afarmikið. Fyrir 5 árum mun
meðalkaup karlmanna um sláttinn
hafa verið 18 krónur á viku, með
fæði, en verður eflaust ekki undir
30 krónum næsta sumar. Það
er b7°/o hækkun. Á sama tíma
hefir smjör hækkað hér að eins
um 25°/0. Kjöt hefir að vísu
hækkað um 90—100% og ull
um 130—180°/0, miðað við síð'
astliðið ár, en ólíkiegt er að það
verð haldist.
Árið 1911 var að flestu meðalár.
Það sumar var vinna við hverjar
100 fóðureiningar af töðu hér á
Þorfínnsstöðum 3 kr. 12 aurar,
en við hverjar 100 fóðureiningar
af útheyi 6 kr. 43 aurar. Túnið
hér er þó alls ekki f góðri rækt
nema sumstaðar, alt að helming'
ur þ,ess þýfður og all viða grýtt.
Vinna við ávinslu, áburð og
viðhald á girðingu er hér inni>
falin. Auk þess var áburður og
renta af girðingu 1 kr. 62 aurar
á hverjar 100 fóðureiningar af
töðu. Afgjaldi jarðarinnar er slept,
þvi réttast mun, að reikna það
jafnt af öllum fóðureiningunum.
Útislægjur eru hér í meðallagi
að undanskildum flæðiengjum,
Dæmi þetta sýnir ljóslega, hve
afarmikill munur er á heyvinnu
á túnum og útiengjum. Verði
svo vinnan hækkuð um 67°/0,
verður samanburðurinn þannig:
100 fóðure'. útheys kr. 6,43
100 — töðu 8/n+V»s > 4.74
Mismunur kr. 1,69
Með 67°/o hækkun:
100 fóðure. útheys kr. 10,74
100 — töðu Vai+V^a > 6,83
Mismunur kr. 3,91
Séu túnin s'éttuð og f góðri
rækt verður munurinn enn þá
meiri. Til snmanburðar skal þess
g«tið, að í Ólafsdal hefir vinna
við hverjar ioo fóðureiningar af
töðu verið að eins 1 kr. 15 aurar
og á Fellsenda 1 kr. 6 aurar
(samanb. Búnaðarritið 17. árg.),
reiknað með sama vinnuverði og
hér 1911, og vinna við áburð
innnifalin. * Á báðum þessum
stöðum voru 'túnin slétt og í
góðri rækt. 4
Það er sérstaklega eftirtektar>
vert við þennan samanburð, að
mismunurinn á heyskap á túnum
og útiengjum er hlutfallalega
miklu meiri en vinnuverðið.
í seinni liðnum er vinnan gerð
67% hærri, en um leið hækkar
mismunurinn um 131°/0. Ef Fells*
‘endataðan er sett f staðinn fyrir
töðuna á Þorfinnsstöðum verður
útkoman þannig:
100 fóðure. útheys kr. 6,43
IOO — töðu Vos+Vg2 > 2.68
Mismunur kr. 3,75
Með 67% hækkun á vinnunni:
100 fóðure. útheys kr. 10,74
100 — töðu V77+V6Í > 3-39
Mismunur kr. 7,35
Þó . tölur þessar séu ekki
ailstaðar viðeigandi, eru þær
nægar til að sanna það, að úti
heyskapurinn fer að verða at>
hugunarverður, og að framtfð
landbúnaðarins verður að byggji
ast á ræktuðu landi og áveitu-
engjum.
Búskapurinn er að verða
sorglega á eftir timanum,
af því að ræktaða landiö
er of lítið.
Hin viðáttumiklu útengi, eru
sumstaðar svo léleg og langt
frá bæjum, að heyskapur á þeim
getur ekki svarað kostnaði, með
þessu afardýra vinnuafli, sem nú
er útlit fyrir. Á jörð sem t. d.
þarf 100— 120 fóðureiningar (175
til 210 kg. af meðalútheyi) fyrir
hverja kind, og einungis vinnan
að afla þeirra nemur to kr. 74
aur til 12 kr. 89 aur. Þegar
þar við bætist afgjald af jörðinni^
hlöðukostnaður, húsaleiga, hirð-
ing, rentur af kindaverðinu og
áhætta, mun aígangurinn verða
lítill, nema afurðaverðið sé afar
hátt. Sem betur fer, eru ekki
öil útengi eins léleg og hér, en