Vestri - 30.04.1916, Blaðsíða 1

Rest og ódýrast er
blanksverta,
feitisverta,
08 reimar f,a
Ó. J. Stefánssyni.
v'Hitiiie, Ciliotr, C.trdei §
^ itiO'imte' og Möndltidiop-
m hi liesiit og ódýistir i versl.
p Guðrúnar Jónasson.
maHHmsHHSBi
ÍSAFJÖRÐUR. 30. AP i; í L igió.
XV. árg.
H?ar eru framfarameuaknir?
—> <—
Það rnun lýðum ljóst, að breyt*
ingar í jtjóðlífi okkar íslendinga
hata orðið svo stórfeldar síðustu
árÍH, bæði fyrir atorku lands-
tuanna sjálfra og utanaðkomaudi
áhrif, að óhjákvæmilega hljóta
þessarbreytingar og stefna þeirra
að grundvaila flokkaskiltingu í
innanlandsmálum.
Hvernig Ástandið er í stuttu
er ástandtð? máli þannig. að því
fleiri sem franu
kvæmdarverkin hafa orðið, þess
ljósara og sárara hefir mönnum
orðið þáð, hversu margt nauð-
synlegt verður ógert og ónotað.
Það er eins á öllum svæðum.
Framfarahugurinn er í örgustu
kreppu. Einar Hjörleilsson sýndi
þess daemi, hvað landbúnaðinn
Snertir, í »Lögr.« f sumar er leið,
Og Þórarinn Jónsson á Hjaita-
bakku tekur berlega í sama
streng í grein sinni, nú nýlega.
Þetta or og öllum ljóst. Búnað-
urinn hjakkar að mestu t sama
farinu nú síðustu árin. Jarða*
bætur svipaðar og áður og bú'
peningsfjöldi líkur. — Þegar
menn athuga hversu afstaða og
ástæður búnaðarins hata breytst
til hins betra og búnaðarlönd
hvervetna annarsstaðar f heimin-
ura hata tekið fleygiframförum,
þá sjá menn að þetta er ekki
eðlilegt. Þarna hljóta mörg
tnein, sem hindra eðlilega frarm
rás, að standa í vegi. Þau mein
þarf viturleg löggjöf að sníða
burt. — Sama máli er að gegna
tneð sjávarútveginn. Hann má
heita í líkri kreppu, þegar til
heiidarinnar er litið. Enn þá verð-
ur fjöldi duglegra íslenskra sjói
manna að >dorga dáðiaus upp
við stand«, af þvf hann býr t fá-
tæka landinu, sem ekki getur
ræktað landið sitt netna með
þúsund ára gömlum aðferðum
og »smátt og smátt« og ekki
notar gullnámuna við strendur
sfnar.
Þeira litla iðnaðarvfsi, sem
risið hefir upp f landinu, hefir
löggjöfin reynt að hamia af
tremsta megni.
Bjargráð. Hvers vegna er þjóð*
arástand okkar lfkt
því, sem eg hefi nú lýst ? Er
það af fákunnáttu og ódugnaði
þjóðarinnar ? — Nei, þjóðinni er
áreiðanlega ekki um að kenna.
Astæðor- fyrir ástandinu er fá-
tæktin. Þó þjóðarauðlegðin itafi
margfaldast nú síðustu árin.
einkum fyrir atorku* einstakra
manna, er langt frá því að það
hafi verið nokkuð nærri því sem
orðið hetði, et framfarirnar h i ðu
haft eðlilega framrás.
Það er margsannað, nú síðast
at Jóni A. Guðmundssyni á Þor-
•fiiuisstöðum í blaðinu »Vestr.i«,
að landbúnaðuriun verður í iram.
tíðinni að byggjast á rækíuðu
landi. Utengin verða a!t oi kostm
aðarscm og ótrygg. Við þá
breytingu ælti og mætti fjölga
býlum f landinu sjáitsagt um
heiming, m. ö. o. að helmingi
fleiri menn gætu li.fað á landbún-
aði hór t náinni framtíð en nú«
Þá þyr.itu menu ekki lengur að
flýja landið sökutn jarðnæði-t'
skorts, ef faii.dsstjórntn og lögi
gjöfiti styddu . þessa breytingu og
kæmu Itnnrti ti! framkvæmd.i.
Enginn raun heldurg inga þess
dulinn, að þjóðar.tuðlegð vor, og
með því máttur til þarflegra
framkvæmda, væri margfalt meiri
ef vér hefðum fyr yfirgefíð siuá*
skipin og tengið botnvörpunga
eða önnur nútímaveiðitæki í
hendur.
Eg heft vikið að þessu hvoru-
tveggja t stórum dráttum, til
þess að vekja eftirtekt manna
enn einu sinni á þessum atriðum,
Alstaðar erU vanetni þröskuldi
urion. Dugnaðurinn í þeim fyrir*
tækjum sern reynd hafa verið,
hefir greinilega komið í ljós. Og
þrátt fyrir/ að iagt hefir verið út
á nýjar og óþektar Ieiðir, hefir
tyrirhyggjan lieldur ekki brugðist
Þetta hlýtur að gera þá menn,
sem trúa á framt. rir, biartsýna
og örugga.
Við þurfum að fá erlent fé f
stórum mæli inn t landið; það et
bjargráðið. Fé til þess að ávaxta
í framfarafyrirtækjum hér Og
sem stjórnað yrði af innlendum
höndum. Hjá oss standur erustan
sem hæst til þess að ryðja
menningu okkar og framförum
veg. Við ættum því að fara að
dæmi ófriðarþjóuanna og taka
okkar »sigurlán< á okkar vísu.
Lánið ætti að vera 10—15 milj.
króna. Eg segi þetta í íullri
alvöru.
(Framh.)
B.
GHft eru hér i bænum ungfr.
Jóna Gísladóttir og Steinn Vil-
helmsson form.
Yélsk- Hrólfur ferst
með allri áhöfn.
í fvrii viku lögöu vólhátarnir
„Hrólfur" og „Leifur*, sem stundað
liötðu flskveiðar syðra á vetran
veitíðimii, á slað frá Reykjavik
hitigað til ísafjárðar, Lli'ótfnr um
m.iðjan dag á skirdag en Leifur
nokktu seinna. Þegar leiðáföstu-
dagsnóttina t.ók að hvessa A norðan
og á föstudáginn var kontið stórviðri.
Leifui var komitm hingað ttorður
að Barða seint á föstudaginn og
sá þa „Hrólf* um kvöldið út af
Önundai tirði. Hrept.i Leifur aftaka-
veðm og ditnmviðri hér i Djúpinu
á laugardagiun og náði hingað seint
um kvöldið, en t.il Hról s heflr ekkeit
frést síðan. Fór Leifur að svipast
eftii bátnuin hér vestuv með
fjörðunum, en varð einskis vísari.
— Má nú, því miður, t.elja vist að
bátuiinn hati farist með allii Ahöfn.
Á báfnurfa voru þessir menn:
Sigmgeir Siguvðsson, skipstjóri,
frá Reykjavík, kvæntur.
Jón Pálinason úr Bolungarvík,
tæplega þrítugur, ókvæntur.
Jóhans Ólafsson úr Bolungarvík,
á þrítugsaldri, ókvæntur.
Guðbjarfur Guðmundsson frá
ísafliði, utn þrítugt, lætur eftit sig
ekkju og 3 börn.
Guðtnundur Sigtnundsson frá
ísafii ði.ókvæntur, freklega þntuguv.
Kiistján J. ♦ Sigmundsson úr
Hnífsdal, lætur eftir sig 3 börn.
Alt ötulirog mannvænlegir inenn(-
Auk skipshafnarinnar voru og á
bátnum bræður tveir, Benedikt, og
Jón Benediktssynir frá Hesteyri(
Ætluðu þeir að koma með Floru
eða Botníu og sendu dót sittmeð
öðut livoru þessara skipa, en það
fórst fyi ir, og lentu þeir báðit þarna.
Hrólfur var 25 smál. að stæið
tneð 30 h. vél, traust skip og sagt
vandað að smíði, og var eign þeirra
Helga Sveinssonar útbússtjóra og
Jóhannesar Póturssonar kaupm.
Bátuiinn var trygður i Vélarbátai
ábyrgðai félagi ísflrðinga fyrir 11400
krj, en það er um 8/* af sannvirði
bátsins. Aftk þess voru og í skipinu
28 tunnur af steinolíu, um 10 skpd.
af kolum, og öll veiðarfærln sem
báturinn heftr brúkað syðra, svo
eigendurnir bíða mikiö tjón.
Frá útlöudum komu meé
Botnfu þeir Karl Olgeirss. versh
unarstj. og Jóhann Þorsteinsson
kaupm, úr 2^/a mánaðar terða*
lagi i vetsiunareríndum um Dan>*
mörk. No*-ír o Y §vfþjóð.
16. bl.
Steinolíumállð. Þungar ger-
ast nú búsitjar steinolíuféiagsins
okkar, sem kailar sig >hið is-
lenska* Ilefir það nú nýverið
Itækkað steinolíuna upp í 52 kr,
tunnuna og áburðarolíu iíklega
að santa skapi.
Fiskiíélagið hefir ákveðið að
beitast fyrir stofnun innlends
steinoliuféiags, og eiindreki fé
ligsins, M .tlb. Olafsson al'þni., er'
ltér á íerðinni til þess að vita
um undirtektir inanna í þvi «fni
Var haldinn lundur í Fiskifélaga-
deidinni hér í gærkvöld og hóf
Matthí is umræður urn þetta mál.
Kvað hann þurla minst 300 þú».
króna stofnfé til þess að koma
télaginu á laggirnar. Undirtektir
manna voru mjög einhuga um,
að nauðsyn bæri til þess að koma
á fót innlendu steinoliufélagi, an
sumir héldu, að landstjórnin gseti
lagt svo sem l/t miij. krónur út
og tekið máiið á slna arma, án
samþykkis tjái veitiugarvaldsins;
aðrir viidu að landssjóður iengi
forskaupsrétt að hlutum þeim aem
sötnuðust og ræki framvegia
steinoliuversiun (í stórsölu) tyrir
eigin reikning.
Um þetta síðarnefnda má deila
með giidum rökum á báðar hiiðar,
en llklaga verður það nú eina
réttaleiðin, að rtkið annist stóraölu
á þessari vörutegund og boli
jatntramt öðram oliuseljendura út.
ISÚ ríður fyrst og fremst á því,
að bregðast skjótt við. 300 þús„
kr. er að sönnu mikið fé, en sem
betur fer eru rnargir útgerðar-
menn alivel aflögufærir, og hinir,
sem minna hafa borið úr býtum,
hafa svo mikið f veltunni, að
nokkur hundruð króna tjárframlög
verða þeim ekki ýkja tiltinnanieg.
í tundarlok var samþ. tillaga,
með öllum gr. atkv., um að fund-
urinn teldi sig hlyntan stofnun
innlends steinolíufélags.
Fjórðungsþlng var háð að
Núpi 22. þ. m. og þarræddýms
mál er félögin varða. 1 þegn>
skyldumálinu var samþ. svohlj.
tiilaga:
»Fjórðungsþingið álítur heppi*
Iegt, að vinna að framgangi þess
roáls með þvi, að stofnað verði
til sjálfboðavinnu i þarfir þjóðar*
heildarinnar, þó í sraáum stfl væri
fyrst i stað, þar sem aðaiáherslan
væri lögð á það, að starfið hefði
þroskandi gildi fyrir vinnendur
b audiop 1 Oi» Kkamlega.«