Vestri - 10.01.1917, Side 1
1 Ö 1
• jooetxi ie(40oo«a(ie(»<Kx»<
8 Gummihælar |
fyrir dörnur oif Irerra Ö
nýkoranir til jjj
í Ó.J. Stefánssoaar. s
Uitstj.: Kristján Jónsson trá Garðsstciðiim.
H m
S Nýkomið frá Áraeriku: hj
H Margar teg. af Avöxtum, m
Kf niðursoðnurn eg þurkuðuin,
m einnig lax eg Sardinur i
dósum, steikt nautakjöt o.rn.fl.f
Alt óvenju ódýrt í verslim
m W. .Ió»a«t<t>ti.
XVI. ápg.
iSAFJÖRÐUR. 10.JANUAR iy17
1. bl.
Stjórnarskiftin.
n
Fntmvaipið uin 3 ráðf»Hi ra vnr
etnðÍHHt. nf konuiui nieð símHÍ eyfi
2. þ ir. Jnfifumt vnr Kinaii
Arnðissyiii veitl Iiuihh fi i'iiðherr.i-
Hiði fiun, ot; Jóni M iriiu sjmí b ejnr
fóireia boðið nð mynd t uý|.i st.jói 11.
Binii h.uin á BJörn KiiHtjánsson
bankaHljóra, eem Þversumílokkur-
inu liafði tiluef.it af sinui tiAlfu, m?
S:gurð Jónsson bónda i Ystafelii,
sem Framsóknaitlokkurinn liafði
tlntfnt, toku þeir við stjórnar
störfura 6. þ. m.
1 rœðu, ei forsælisráðherva Jón
líagnÚ8son hólt í þir.gÍDU gat hann
þess, að hinni nýju stjóin heíði
enn ekki geflst tótn til að íhuga
»ð fullu sainvinnuna i ihnanlandsi
máluuuiH, en þar myndi skýr stefna
koraa frain á hinu reglulega Al«
þingi, er skamt væri að biða. í
utaniikisraálunum lýsti hann því,
að ísland fái fullveldi í öllum sínum
raálum.
Jón Maqnóeson yfirráðhena er
í7 ára að aldii (f, 16. jau. 1859).
Hann tók lðgfræðispióf 1891 og
varð s. á. sýsluni. í Vestmannaeyj-
um, landiitari 1896—1904, þá
skrifslofustjóri i stjórnanáðiuu til
1908, er honum var veitt bæjar-
fógetaeinhættiö i Reykjavík. lleflr
átt sæti á alþingi samíleytt síðan
1902.
J. M. heflr aldrei tekið sérlega
m<kinu þátt i störfum þlugslns, en
hlotið virðing þingrins fyrir frjáls*
lyndi sitt/, samviskusemi og sam-
vinnuliputð. Hafa menn þá tiú,
að liann láti ekki stjórnast af eigiii'
hagsmuuahvötuui eðablindu flokks-
fylgi, enda er hanu afarvinsæil
inaður.
Björn Kristjátmon bankastjóri
el' einu ári eldri en J. M. í. 26.
febr. 1858. Hann or sjálfmentaður
maður, (»selv made man“); var
upphatlega skósmiður, en rak versl-
un (og lekur enn?) í Beykjavik frá
1887 til 1910, að hann varð bankai
Btjóii. Hann heflr aetið á alþiugi
fyrir Gullbr. og Kjósarsýslu síðan
1901. Heflr hann sera kunuugt er
látið allinjðg til sín taka á þingi;
og i flokkadeilura og íáðherra þjarki
utan þings og iunau, en ekki heflr
hann komið frara með nein veruleg
oýmæli hingað til sem þjóðinni
tnwtti til þrifnaðar verða. Hann er
járnduglegur maður, og twflr, eras
Og áður er sagt, brotist áíram á
CÍgiO stfjí’mr,
Siqurður Jónsson bóndi i Y>ta-
teili í Fingeyjaisýslu, er minst
kunmn almeimingi. Hann vnr,
eiiiH og kunnugt. er, fvrst kó nu
!il alþingis síðastl. IniU'-t á lands'
lista óháði a t) r nda. tlnfði eitt sinn
iður, fyrir nokkiu n ánim, boðið
sig friun t i þings, en siðan ekki,
fyr en nú.
Um þessa sijórnartneyf.ingn er
það að segja, að þjóðin mun ekki
hafa vænst þess að frumvarpi um
3 ráðherra yrði Hkelt á fyiirvara-
laust á þessu aukaþingi. Það kaun
vel að vera, að nauðsynlegt hafl
verið að allir svonefndir flokkar
þingsins fengju hlutdeild í stjó n
laudsins, nú ri'eðan stríðið geisar
— og þessvegna hefli einmiit veb
ferðarnefnd verið kosin á undam
förnum þingiun, stjorninni til ruðu«
neytis og aðstoðar. Auðvitað ber
slik nefnd enga ábyrgð á gjörðum
stjói narinnar, og það heíir lika oft
klingt við upp á síðkastið. En
vltanlega er Öd samvmna óinöguleg
meðal manna, sem altit vilja
smokka ábyrgðinni af sér og á
meðstarfsmenn sína, þegar eiuhver
stjórnaralhöfn reynist raisráðin.
f*á er sama hvort ráðheirarnir
eru 1 eða 3. Alt samkomulag
fer út um þúfur.
Og þar sern engin reynsla nó
trygging er fyiir þvi, að 3ja ráð-
herra fyrirkomulagið bæf/i neitt úr
göllunum á stjórnarfyrirkoinulngiuu
þá vii tlst eininitt sjálfsagt að reyna
þetta stjórnarform fcil þiugsins 1919,
eins og sjö þingm. í neðri deild
vildu (sjá þiugfréttirnar).
Ef reynslais hefði sýut að 3
ráðherrar væru bráðnauðsynlegir,
þá var hægur vanái fyrir þiugið
að framlengja að fuliu og öllu.
Virðist það beinlinis óverjandi
atferli af þinginu að fella þá tillögu.
Jaíuvel þótt nú só sinn ráðherr*
ann úr hvorum flokki þiagsms, þá
•r það að eius braðabiigðarfyrir-
komulag meðan á stríðinu stendur
og vegna þess að enginn tlokkurinn
er Dógu sterkur til þessaðmynda
sfcjórH einn sór.
Eu þingræðið krefst þess að
ráðandi flokkur þingsius skipi
Btjérnina sínuin mönnum að öllu
leyti. G»i* Þ4 skeð að ste kur
minni hluti, sem vantaði 2—3 atkv.
afl í þinginu, en hefði máske meiri
hluta þjóðarlnnar, yrði nokkuð gratt
leikiun af ráðherrum sem beittu
valdi sinu írekt.
Sennilega yrði þá kvartað uadan
stjórnræðinu.
Of *í láðhiuiuaú liga að vera
sinn úr h o um íiokki þingsins, þá
er m«ð Ollu girt lyrir gngniýning
ágeiðum Htjórnaiiunar. Allir tlokk-
arnir liat.i heilið sinum ráðheira
sluðuingi, nlt oiðið ein samatiyigð.
Og |á gæti sk«ð að Hyndamælir
þeina yiði að vara nokknð failur
áður en þeir færu fiá völdum.
Hugsanlegir gallar biasa allsiaðar
við á þessu þriggja láðheriiifyiii-
komulagi.
Úr þvi se-n komið er ber þe-s
að óska að k.tstinna gati ávalfc
seni mest, og þeita nýja ráðaneyti
megi fá sem llestu góðu til leiðar
komið.
Frá alþingi.
n
.Nefndir þessar hafa verið kjörnar
á þinginu, auk þeirra sem getið
var í 51. bl. Vestra:
í neðri deild:
Bresku samningarnir: Pótur
Jónsson (form.), Magnús Guðinunds*
son (skiifaii), Benedikt Sveinsson,
Björn Kristjánsson, Jörundur Brynj*
ólfsson, Matthías Ólafsson, Gísli
Sveinsson.
í efri deild:
Allsherjarnefnd: Karl Eiuaisson
(form ), Haunes llafstein (skr.), Jóh.
Jóhaunesson.
Fjárveitiuganefnd: Jóli. Jóhann*
essou (forin.), Eggert Palsson (skr.),
Hjörtui' Snorrason, Karl Einarsson,
Magnús Kristjáusson.
Fjárhagsnefnd: Magnús Torfason
(terin.), Sig. Eggeiz (skr.), H. Haf»
stein.
Samgöugumálanefnd: Guðj. Guð-
laugsson, Guðm. Ólafsson, Halldór
Steiusaon, Kri3tinu Daníelsson, Sig.
Eggerz.
Laudbúnaðarnefnd: 1, g, 11’ is*
son (fornr.), Sig. Jonseon (ak'iiaii),
Hjörtur Snorrasou.
Sjávaiútvegsnefnd: Halld. Steiiis'
son (form.), Kiistiun Danielssou
(skr.), Maguús Kristjansson.
Meutamaianefud: Magnús ToHaJ
son (form ), Sig. Jónsson (skrifari),
Gúðjóu Guðlaugsson.
Biesku samuingamir: Guðjón
Guðlaugsson, Guðm. Ólafsaon, Karl
Einarssoo, Magnús Kriatjánssou,
Magnús Torfason.
Þriggja ráðhcrra trumvarpið.
1. gr. Ráðherrar skuiu vera
þrir. Akvoður konungur starta
svið þeirra.
2. gr. Ráðherrar kaia tooo
kr. ( ársiauo. Auk þtss skal aá
ráðherrann, sem er forseti ráðu>
neytisins, haia lt-igulausan bústað
og 2000 kr. i risnufé á ári.
Kostnaður af embaettisterðum
ríðherra til Kaupmannahafnar og
dvöl þeirra þar greiðist úr 1 uid-
sjóði.
3. gr. Laudrit. raembættið
legst niður.
4. gr. Lög þessi öðlast gildi
þegar i stað.
í símftegnunum um samþ. þriggja
ráðheiraíi umvarpsins er það mis-
heimt hjá fióttainanni Vestra, að
MaguÚ3 Guð nundsson hafl greitt
atkv. gegn þvi; það varGísli SveinsJ
son, auk þeirra Magn. Póturssouar
og Sig. Sigurðssonar. í efri deilii
greiddi Halldór Steinsson sömuleiðj
is atkv. gegn fiumv,
í neðri deild kom og fram breytj
ingarLillaga um að lóg þessi „skyldu
eigi gilda leugur en til þingsins
1919*, en hún var feld með 18
atkv. gegn 7. Þessir 7 voru: Björn
Slof., Gfisli Sv., Magn. Guðmuuds.,
Magn. Péturs., Ól. Briem, Knleifur
Jóhssod, Sig. Sigurðssou.
Alþiugi er framlengt til 30. þ. m.
Framsóknarilokkur nefnisfc
hinn nýi flokkui þingsins eu eigi
Aiþýðutlokkur, eins og Vestra var
sagt a( kuunugum manni, létteftir
að þing var sett. Ef til vill heflr
það wrið skemri sk m, sem heflr
vtnð breytt þegar flokkunnn var
vatni ausiun.
Þuiur frú Theódóru.
itaá*.
n
Eiuhver laglegasta bók ársins eru
óefað þulur frú Theodoru Thorodd'
sen. þulurnat' haía Uestar eða
allar birat. aður í Iðunui, og fengu
þa rnikið hróa. Fuluinar eru ofnar
utan uai gömul viðlög og vðggu-
kvæði, sem eru innau tilvísunai>
mei kja, eu höf. vefur um þær þýð«
um og skáldlegum æflutýrum, og
fágar svo að hvergi sést blettur né
hrukka. Hefir Guðm. Tnoisteiusson
listmálari siðan gert inyud við
hverja einstaka þulu og er hver
þeirra á eiuni siðu, en myndln
segii til uin efni þtilunuar.
Myadiinar eru allar rajóg vel
gerðar og er ekki gott að gera upp
í milli þeina. Forsiðan er faguriega
liiprentuð. Bókin er tilvalin tnkU
fæiisgjöf fyrir börn og ungliuga.
Aui rromur góJur á starrí véf-
bátaua undautarið, en nokkuf
ouajalu.