Vestri - 09.03.1917, Síða 3

35
VÉSTkí.
Úr fyrirlestrum.
Eftir G. Iljaltason.
' n
Heimsstríðsþjóðirnar.
iii.
Fraltkar.
(Fih.)
SamtíÖa áSumöfudnm andaus
kouungum Fiakka voiu mjög nuugir
magnaðir guðleysisspekingar.
Einn þeirra d6 nieð þessi oi ð á
vörunum : „Tiúleysið er fyrsta stig-
ið til heimspekimmr. Hann hét
13 i d e r o t.
Þá var höfuðból guðleysisins á
Frakklandi. Kn á 19. öld flutti það
Big til Fýskalands og reisti ser
höfuðból þar. Búnaðist því þar vel
lengi, en í.ú er aftur faiið heldur
að ganga af því. Fer eí til vill
aftur til Frakklands, eða þá sit.ur
kyi t ög hefir l>ú í báðum löndunum.
t*ar sem hræsnin er mest, blómg
ast guðleysið best. Og vist er að
það verðux vatn á mylnu guðleys-
isins þegar kristnu þjóðirnar biðja
hver auuaii ills.
En á þessum heimssti íðsarum
er svo að sjá að guðleysið só að
híða ósigur. Neyðin rekur þjóðirnar
til Guðs alt af og allstaðar, og knýr
þær loks til að hætta böibæuum.
Allmargir eru ýmsir aðrir fiæði*
menn Frakka, bæði sagnfræðingar,
náttúrufræðingar og finniugainenn.
T. d. dýrafræðingar.
Llstaiuenn Frakka.
Miklir listamenn hafa verið á
Frakklandi, bæði byggingamenn og
raálarar o. fl.
Minna samt af söngsniiiinguin
þar en á fýskalandi. Eitt franskt
lag a. m. k. hefir samt verið lengi
I miklu uppahaldi hér á landi:
,Hvert er farin hin fagra og blíða?*
Já, alþýðulög hafa hér sprottið út
af því.
Sjónleikaskáld allgóð og söguskáld
ágæt hafa Frakkar haft. Fykja
margir franskir rómanar fiamúr-
Bkarandi fjöiugir og skemtilegir, t.
d eftir Hugo, D. V. Hugo, A. Dum-
as, E. Sfle, og fleiii. E. Zolalýsir
aftur ljótum lifnaði, en raeð snild.
Einhver mestí listamaður Frakka
v&r Bernhard Palissy (f. 1510).
Fyrstur manna bjó hann til upp<
hleyptar myndir af dýruui og jurt*
um á lenilát. Myndir þessar málaði
hann með uáftúilegum litum, svo
þ»r urðu næst.um. lifundi að sjá.
Hann var svo fatækur, að hann
varð að brenna húsgögnum sínum
við leirílátasmiðið, og átti yflrleitt
íjarskalega bágt, eins og svo margir
aðrir lista og finningameun.
Mörg önnur nafnfræg mikilmenni
•iga Frakkar, og sum þeirxa eru
óviðjafnanleg.
Óviðjal’nanleg stóriuennl
Frakka.
Enginn heikonungur er jafningi
Napóleons, siðan Júlíus Oæsar og
Alexander mikli voru Uppi. Hann
gerði gagn í mörgu, eyðilagði samt
ailflestum aigurveguium meira.
Ekki .af því að hann væ>i þeim
verri, heldur af því að harm gat
meira en þeir.
Eugiun kvenskörungur er líkur
mæiinni frá Oi leans. Hún v.u hug*
stór og hefja mesta einsog kven-
sköi ungir íslands i fornöld. Kær*
leiksrík og tiúaiheit eins og bestu
krist.nu koiun nai fyrstu. Ættjai ðar*
elsk og andaskygn, se:n æði íáir.
B.argaði ættjöið siuui úrhættul8
ára gömul; geiði liugl msa menn
aö hetjuin, og stjóinaði hernum
eins og duglegur og reyndui hers*
höfðingi. Var brend A 19. áii sinu.
Lifði og dó eins og þjóðleg guðs>.
lielja.
í st.jórnarmálum hafa Fiakkar
látið feikua mikið til sin r.aka.
Mestu stjóináibyltingar heimsins
hafa komið frá Frakklandi. Sjaum
þæi í mannkyiisségunni, ei.is og
Ueira, svm hér er að eins drepið á.
Mannáöar og fegurðaispekl
Frakku.
Tiútioð hafa Frnkkar nokkuð
stundað eins og allflest; r aðiar
kiistnar þjóðir. En þar ná þeir
hvergi Eng'andingum. Enda ir
trúiækni Frakka oft Ivídiæg og
dauf. Mannúðar og góðgeiðastofn*
anir eru þar samt talsveiðar. Og
enginn spekingur heíir á seinni
tímmn talað máli mannelskunnar
eins ve.l og franski spekingurinn
Guyau. Segir meðal anuars: „Sé
tilveran köld og hluttekningarlaus
skulurn vór ylja hana með ást
vorri“. Sjá „19. öldin" s. 361.
Spekingur þessi var mesta vaH
menni; dó ungur. En andi lians
liflr í þjóðlífi Frakka ekki siður en
anúi Voltaires. „Mór virðist siða**
lögmál Guyau vera sannkiistilegt.
Nietzsches meira en rammheiðið,
Spencers hálfheiðið, og þessir þiír
eru nú helstu nýju siðfræðingaruir",
segir Ágúst Bjarnasou. Hver þeirra
ætli nú vetði ofan á?
(Frh.)
Uui matjurtarækt, eítir Einar
Helgason, heitir nýr bæklingur,
gefinn út að tilhlutun Búnaðan
félags íslands. Er það hvatuing
tii laudsmanna um að stunda
garðræktina í sumar at meiri alúð
en áður. Ennfremur nokkrar
ræktunarleiðbeiningar. Ritið er
sent öllum sveitastjórnum landsins
til útbýtingar ókeypis, og má
þvl vænta að það komist í hendur
fiestra landsmanna Stjórnarráðið
hefir sent ötlum sýslumönnum
landsins fyrirmæli um að brýna
fyrir mönnum að stunda setn
best garðrækt í sumar. — Rit
Einars er stuttorð en glögg leið
beining til manna, um að bregði
ast ekki þessari áskorun. Er
vonandi að bæklingurinn beri
ávexti. Og hann gerir það
áreiðanlega að einhverju leyti.
Prentsmiðja Vesthrðinga.
Þakkíætisskuld.
— Úýdd sinásaga. —
(Framh.)
>0 — o —,< mæiti húu torviða,
>eg skildi yður ekki þannig, að
hr. Edgerton hefði gert okkur
heimboð.<
Edgerton roðnaði og sagði
með lágii röddu:
>Þér eruð heima hjá yður
hérna, frú, það eruð þér, sem
megið bjóða okkur heim. Máske
CourtUnd vilji koina hingað í
kvöld, ef þér bjóðið honum það.
Eg verð hér, ef þér bjóðið mér.<
Hún roðnaði einnig, leit til
hans hálf íorviða, og sagði mtð
tötrandi brosi:
>Bestu þakkir, — þér og allir
eru svo dæmalast vingjarulegir
við mig, Viljið þér verða hérna
hr. Courtland? Eg — við biðjum
yður þessl Er ekki svo? En
klukkan uíu hefi eg — við þá
ánaegju að sjá yður, vona eg?<
Courtland hneigði sig og hvarf
út úr dyrunum.
Frú Edgerton horfði spurnar*
augum á eiginmann sinn, þegar
þjónustustustúlkan kom inn til
þess að losa hana við terðafötin.
>Mér — mér þætti gaman að
vita hvort þér eruð jafw forviða
ogf ég,< mælti hún, úm leið og
hún skotraði augunum til hliðar
í spegilinn og lagaði á sér hárið.
>Ákaflega forviða,< svaraði
Edgerton brosandi, og gleymdi
þá alvörunni f bili. Hann áttaði
sig þó brátt, og hún benti á stól
og mælti um leið og hún lelt
undan: >Með leyfi.<
Hann hneigði sig og svaraði
f viðhafnarrómi:
>E>að er vfst eg sem á að
spyrja leyfis.<
>Ef yður þókuast,< mælti hún
brosandi og benti honum á stól
við hlið sér.
. Þau sátu þarna saman undir
ljósakrónunHÍ og þögðu bæði.
Hún leit upp brosandi og augu
þeirra mættust stundarkorn.
>Eg sá yður í skemtigarðinum
f gær,< mælti hann lágt.
>Eg sá yður einnig,< flýtti hún
6ér aðsvara; >þér voruð ríðandi.
— Eg hafði aldrei hugsað mér — <
hún leit niður fyrir sig og tók
að virða fyrir sér rósirnai i gótt-
ábreiðunni. >E>ér ríðið svei ruér
vel,< bætti hún við ettir dálitla
þögn.
>E>ektuð þér mig strax aftur?<
>Undir eins. Og einmitt þess
vegna varð eg svo forviða, að
eg gorði mig að háltgerðu flóni.<
>Þér voruð ekki heimskingi.<
>0 jú, það var eg; eg hegðaði
mér als ekki réttilega.<
>Þektuð þér mig aftur —
strax?< Hún leit hvatlega til
hans, og horfði svo mður á gólt
ábreiðuna. Tillit hennar var
vandræðalegt og hvarflandi.
Hann svaraði engu sputningu
0 bl.
hennar, en tók að spyrja haaa
um, hve mörg ár vaeru síð a
hún hefði koraið til Ameríku.
>0—0, það er langt síðan.
Eg var eitthvað þriggja Ára,
þegar faðir minn fluttist til Frakk-
lai«ds.<
Hún roðnaði skyndilega og
greip hönd hans.
»Eg held eg hafi ekki í bréfi m
mínum,< mælti húu >megnað að
l íta þakklátssemi min i i ljós', á
tiihlýðilegan hátt. — Eg vissi
ekki hvernig eg átti að iara afl
því. — En yður er óhætt að trúa
rnér, þegar eg íullvissa yður um
að eg er yður innilega þakklát.<
>Þér hafið ekkert að þakka
mér. í tvö ár hefi eg staðið í
ábyrgð tyrir yður. Hvað hsfi eg
gert fyrir yður?<
Hún tölnaði, þvf hún hafci
ekki búist við þessari spnrning.
En samt áttaði hún sig og svar*
aði ákaflega þýðlega.
>Þér vernduðuð raig með því
að gefa mér nafn yðar. Eg
hefi aldrei óskan neins frekar.
Eg hefi lifað rólegu lífi, eins og
eg hefi óskað eitir. Hvers átti
eg því að kretjast frekar, hrt
Edgerton ?<
Og þar eð Edgerton þagði,
leit húti upp og mælti brosandi:
>Þér hötðuð ekki tíma til þess
að ferðast til Frakklands, og þér
leyfðuð mér ekki að koma til
New*York.<
>Hvernig gat eg þá vitað, að
eg ætti —<
>Hvað þá,< mælti hann ákatur*
En hún ansaði honum ekki, og
varð aftur hálf stúrinn á svipinn.
Að lítilli stundu liðinni mælti
hún:
>Skyldi hr. Courtland verða
lengi 1 burtu?<
>Hann kemur ekki fyr en kl.
9,< mæiti Edgerton og leit á
úrið sitt, sem nú var hált átta.
(Framh.)
Tækifæriskaup.
Sérstök kostakaup á góðum
og ódýrum kúsoignum.
Til söiu er i kauptúni hér
nærendis:
lbúðarhús, tvílyft, með járn*
þaki, portbygt og með kjallara
undir. Virt til brunabóta á 7000
krónur.
Goymsluhús. með járuþaki og
loíti; vel bygt og vel viðað;
7X7 áln. að stærð.
FJÓs, einnig með járnþaki.
Húsin seljast öli í einu lagi
og eru föl fyrir um hálfvirði,
ef kaup eru gerð bráðlega.
HÚsin eru laus til íbúðar, eða
flutnings og niðurrifs, núþegar.
Betri viðarkaup gerast
ekki fyrir þá, sem ætla að byggja
í vor, en þessi.
Finnið ritstjóra Vestra hið
bráðasta,