Vestri - 23.03.1917, Blaðsíða 1
8
Jtíí'HSnÖÖCX X&)tX1&KX*!X&
'® Yandnður «
skófatnaður «
íæst hj» ^
Ó. J. Stefánssyni. «
Kltstj.: Kristján Jónsson frá Garðsstöðun\
s
EHHmEHHBEHHHfflH
|j Nýko ..ið i versluu ^
H Guðrúnar Jónasson;
0 Slifsi, frá 2.75— 7.00.
Silki í svu«tur ,S.oo— 23 00
msBSBamsEammHH
XVI. árg.
SAFjÖRÐUR. 23 MARS 1,17.
il. b'.
SkaitamáL
n "
IV. Nokk'ir skaltanýmæl.
n
bkattairuiUTlii pin frA ItiliJ.
Árið 1907 kaus alþiugi milliþinga-
uefntl til þe«s að íhuga skattainál
laudains. Lagði nefndin fnun langt
og ítarlegt AHt og ko nst að þeini
niðuiBtöðu, að nfiiema bæii þá
Bkatlstofna, sem taidit voru liéi að
framan (ábúðai - og lausaf jilrskattinn
húsaskat.íinn og tekjuskattinn). —
Samdi nefndin aíðan ftumvöip um
tekjuskatt og um oignaskatt, sent
korna skyldu í stað þessara skíitt-
Btofna. Svo og nokkur öunur frum-
vöip í Biunbandi við þessi tvö, t. d.
frv. um verðlag og um sk^pun
skattanéfnda o. fl. Ennfr. frumv.
um stimpilgjald. En þesai frumvörp
íengu ekki náð hjá þingi eða stjórn
hin nuestu ár. enda skipuðu ,stóru
málin1', samliandsmál og stjórnar-
skrármál, öudvegi á þinginu. En
árið 1913 lagði Btjói uiu (Li. Hafstein)
tvö þesBara frumvarpa, tekjuskatts
og eignaskattBfrumvarpiðfyrir þing-
ið,að mestu samhljóða írumvörpum
milliþinganefndarinnar.
Tekjuskattsfrumvarpið er í aðal-
atriðurn á þessa leið: Af hinum
fjistu þús. kr. tekjum og þar fyrir
neðan skal goldinn Vs0/#! ttf 1 — 2
þús. kr. tekjum 1%, af 2 —3 þús.
kr. lV#°/o> og hæski skatturinn
þannig um Va°/o á hverju þúsundi,
alt að 6%, er gieiðist af þ«im
ttkjum, sem nema yílr 11 þus kr,
Skatturinu skal goldinn af alls>
konar launa og embættistekjum,
eignatekjum i ölluin myn4um,
verslunai tekjum og hvei skonar
framleiðslutekjuin til lands og sjávar
Fasteignaskatturinn skyldi nema
s/i8 af hundraðl eftir nýju matsveið
aí íaöteign hrerri. SkattBkyldiu
vnru aliar fasteignir, bæði eiustakra
manua og opinberra stofnana, t. d.
kirkju og þjóðjmðir. Einnig allar
húseignir og ióðir í kaupstöðum,
bygðar og óbygðar, að undanskild-
um kirkjum, skólum og sjúkia
hÚBuni. Eunfiemur sérskilin jarðar-
Itök, sem kynnu a? vera eign
annars en ábúanda eða jarðareig
anda, svo sem Törp, rekardttindi,
veiðiiéttur, fosBar o. s. frv.
Stjórnin áætlaði, að fengnum
upplýsingum, að skattar þessir
næaiu árlega:
Tekjuskattur 80,000 kr.
Fasteignaskattur 70,000 —
> SamtaJs 150,000 kr,
En ábiiðar 04 lausafjár, tiúsa og
tekjusk.ittiirinn, sem tifue.nast
skyldu, náimisamkv. fjáriagaáæthiii
Rtjórnarinnar 93,500 kr. á óii.
Fessir fyrirhtiguðu skaltstofnar
myndu þvi efiir þessti gefa 113000
kr. meiii tekjur yfir Ijiihagsiíma-
bilið en núgildamli skattstofuar.
Móli f.isteignasktittinum heiir
einkum verið færðar þessar ástæö-
ui: að ailir óbeinir skat.tar væru
erhðari og tilflnnanlegri gjaldendum,
en óbeiuir skattar sem þeir greiddu
í smáskömtum, ónfvit.andi oftast,
að skatfurinn myndi lenda á efna-
litlum mönnum, en ekki efnamöna-
uir, því eigendur liúsa myndu færa
húsaleiguna upp að sama skapi og
fleiii kvaðir legðust. á þá, ogslikt
hið saina myndu jaiðöigendui gera,
að ranglátt væri að láta sama
fasteigna skatt hvíla á öllum jafa
verð háum eignum, án tilliís til
hve niiklar veðskulei hvildu á
þeim.
Fyrsta ástæðan kann að hafa
h..ft uokkuð gildi fyiir 10—20
árum, þegar vöiUokiftaverslun var
i almætti sínu og lítið um peninga
sem gjaldeyri inanna á milli. E11
nú siðan að versluuin fæiðist 1
sama hoif og hjá öðrum siðuðum
þjóðum samhliða hankanotkuuinni
er þéssi fáaýta ástæða úr sögunni.
Mönnum er ekkei t erfiðara að itma
gjöld sín af hendi i peningum, en
yöruni eða vinnu. Auk þe3s mælir
eú meginástæða með beinu skött*
unum, að gjalésndm þurfaekkiað
borga gUt.an um þá“ með nýju
hundiaðsgjaldi ofan á tollinn, eins
og á sér stað u:n óbeinu skatlana.
Beinir skattar eru auðveldari til
innheirntu og léttlátastir þegar öllu
er á botninu hvolft.
Komið gæti það fyrir, að húsa
og jai ðaeigendur deu bdu skattinum
á laigjendur sína, með þv; nð hækka
Ieiguna að sama skapi, sem tíeíri
kvaðir væru á þá lagðar. En bæði
myndi sá skattur ekki veiða ýkja
tiltinnanlegur, og svo er slikl avalt
háö sveiflum viðskifta og atvinuui
lífsins. Þegar fólkið sækir ovenju
mikið á einhvem stað sökum
bættra utvinnuvega liækkar húsai
ieigan, en lækkar að sama skapi
9£ dofnar yflr i-tvinnurni Hið
sama gildir um ieigu jarða.
Fasteignaskattur í einbverri mynd
h'ýtur að komast hér á í framtið'
tiðinni,* eins og annarstaðar, og
mótbárurnái móti þessum skatti
haía veiið léttvægar til þessa.
Tekjuskattur «r eina færa leiðin
til þesa að leggja rílau hluta af
ú'gjaldabyrði landssjóðs á fierðar
þelrra niannn, sem öll skilyrði huf.i
til þess að bera sem nie3t af
sköttum landsius. Gmndvöiiur h ins
er í nila staði réltur. Ekki lagt á
annað en uettótekjur, og skatt-
gieiðslupióseutaii fer vaxsndi með
uukuurn l.ekjum.
Feir sem eignatekjur hafa á p tpp>
írnmn, greiða ekki af þelm hluta
þeirra, sem til sknldagieiðslu geng>
ur.
To!lui*inn hittir einrnitt taisvert
af mönnum, sem fátt fólk hafa á
framfæri, greiða því lít.ið af óbelu»
um tollum og eiga allra manna
hægast nieð að inna skattiun af
hendi. Enda hafa framsæknit stjórn*
málamenn í öllum löndum barist
fytir þvi að fá tekjuskatt lögleiddan.
Nú má ennfremur gera ráð fyrir
Jangt uin meiri tekjum af skatti
þessum en stjórnin áætlaði 1913,
sökum stórurn bætts efuahags fjölda
einstaklinga.
Alt virði3t mæla með því, að
fruiriv. i liku fonni og 1913veiði
sfgreitt af næstu þingum.
Verðtollur.
Verðtollsfiumvarpið sá fyrst dags-
ins ijós á aukaþinginu 1912. Faðir
þess og frumhöfuudur er Bjarni
frá Vogi Hefir hann borið frumv.
fram á tveim þingum síðan, 1913
og 1915, svo ætla má að því skjóti
ennþá upp í þiuginu. Eu ineðhalds-
metin verðtolisins hafa ekkei t gert
til þess að halda stefnu sinni fram
utan þiugsins, og því hefir tt.áið
ekKert skýist, noma að því leyli
sem þingið hefir rætt það.
Frumvarpið fer í þá átt, að af
öllum vörum, sem til landsins
flytjast, uð undanþegnum heimilis-
muDum manua er vislfeilum tlytj-
ast til landsins, farangri ferðamanna
bökum og biöðum, svo og tilbúnum
bátum, skal greiða toll i landasjóð
3®/0 af innkaupsverði vörunuar.
Aðalkostur þess er, hve það er
einfalt. og óbrotið, og toliurinn
umsvifalítill til inuheiintu.
TolluriDn er eiunig tiltölulega
iágur og hvilir á rettaii giundvelli
en vörutoliuriBn, sem sé verðgildi
vörunnar, ög kenrst þvi nær því
að leggjast á landsmenn — eftir
efnum og Astæðum.
Aðalgallar hans eru einkum
þessir:
1) Tollurlnn er jafn hár á émisst
andi nauðsynjavöru, seu> á óþarf*
legustu munaðarvöru.
í) Tolluiiuu verður hærri eftir
því b«iu vatau er dýiari, 3»é að a
þessum árum, þegar alt vöruvuð
er fært ár eðlilegum skoiðun.,
niyndi hann veiða óhæfilegahir.
Einnig er hug8vnl>gt að f-am
niætti i kring um lögin á |>ann hátt,
að kaupr-naðuiinn heíði tvo kaup*
reiktiiiiga, annan með iægra vf-iði,
er hann gi'.dt lotl af, ea hinn rétda
ineð hæna verði.
Snnnilega verður veiðtoihn inn
aldrei lðgleiddur á þann hátt »em
flutningBinaður ætlast til, að hann
kowii i st.að vöi utoiisins, og hvíli
jafnt á ölium vörnm, enda er sú
tollálagning öhyggileg og óréttlát.
En verði 8Ú loið tekin, að fasti
eigna og takjuskattur veiði lög>
ieiddur og vörutollurinn afiiumiiin,
þá niætti leggja verðtoll á nokkrar
vöiuteguudir, t. d. vefnaðarvöru,
glysvarning og nekkurn hluta
hinna ónauðsynlegri nýlsnduvöru.
Tolluriun mætti þá vera nokkru
hærri, 4—5%, Það myndi gefa
landssjóði miklar tekjur og reynast
vel framkvæinanlegur og réttlátur
gjaldstofn.
___________(Frh.)
Sameining Isafjarðarkaupstaðar
og Eyrarhrepps
er nú kom'rn það á veg, að
bæjarstjórn og hreppsneíud hafa
samþykt tilíögur utn sameiningu,
sem sfðan hata verið prentaðar
og útbýtt í hreppuum og kaupi
staðnum. Er ætlast til að at-
kvæðagreiðsla nm samsteypuna
skuli lokið ft/rir 1. apríl n. k.
Kjósendum þannig veittur aðeiús
rúmur viku frestur tii þasa að
ihuga og bera sig saman um
rnálið. Má slíkt ótækt kalle, þegar
um jafn yfirgripsmikið mál er að
ræða.
Tillögurnar virðast og óskilj-
anlega óijósar að suœu ieyti, og
fljótfærnislega samd.vr. Þannig
er gert ráð fyrir að í uiðurjötn-
unaruetnd séu g meun, þar af 3
úr Eyrarhreppi (hinum forna,
hefer víst fallið burt). En hver
maður veit, að fyrverand Eyrar<
hrcppsbúar geta ekki sérstaklega
kosið menn i uiðurjöfnunarnefnd,
þegar sameiuingin er um garð
gengin. Hitt gasti hugsast, að
þeim yrði leyft, með frjálsusam*
komulagi, að bæta möunum úr
sínum hóp eingöngu i núverandi
niðurjötnunarnefnd, jatnframt og
tala hennar eykst. í annað skittl
getur tlíkt ekki kornið ttl máila.
En lang eðiilegast virðist að
aUar bæjaraetudir yrðu leystar
up^ og koaið að nýju.