Vestri - 31.03.1917, Blaðsíða 1

xaooocxxHio;
V^ndHÖur
skofatnaður«
fæst hj4
J. Stefánssyni. |
! ó.j.
XVI. érg.
Kltstj.: Kristján Jónsson frá Garðsstöðum.
ÍSAFJÖRÐUR. 31. MARS Q;7.
Ný’<o ,iið í vi rslun ^
£3 G’jðrúnar Jórusson: gg
S Sli'si, frá 2 75 — 7.00. |3
Ssilki í svh ítur ,3.oo- 23 00 ®
12. bl.
Skattamál.
1 1»
IV. Nokk'ir skaltanýmæt.
1»
(Fih.)
ÚtflutiitiigHtotlur.
Sá follur er gamall á sjácirnf.
m&um, einlnun fiski. Hefir um
inörg ui dunfarin ár veriö 32 an.
follur á s'-pd. afiíl.fluitum þinmm
saltflski, söimil^jðis heflr um líkt
árabil verið iollur á lýsi o4 nam
hann stóifó þegar hvalveiðar Noið*
manna voru i besta gengi. Siðan
kom tollur á dtflutia síld um það
bil er hvalveiðum tðk nft hnigna
og hefir hann veiið ein afdrýgstu
tekjulindum landssjóðs síðaii árin.
Pet.t.a var att, eins og menn sjá,
lagt á sjávaifraHileiðaluna. eu iand*
bdnaðinum hlift. Jafn vel veiit
verðlaun fyrir útflutt smjör.
Heyrðust, þvi eigi allsjaldan
raddir um misrélUð milli landbúm
aðar og sjávarútvegs í þessnm efn*
um E11 þó var jafnan látið við rvo
búið standa.
En á þinginu 1915 var svo nefndur
dýrtíðaiiollur (vei ðhækkunartollur)
lSgleiddur, en að eins til braða*
birgða. Samkvæmt honuin skal
greiða 3°/0 toll í lnndssjóð af þeim
hluta íslenBkra latid og sjávaiafurða
er seljast Ut Ur landinu ofan við
verð, 8em ákveftift er í frumv.
HefU' þessum verfthækkunaitolli
verift tekift mjög misjafnlega, og
stundum hallmælt um skör fram.
Grundvöllur tollsins var réttur
að því leyti, að af völdum striðsins
hafði skapast afarhátt verð á fiam'
leiðsluvörum landsmanna án lil-
verkuaðar framieiðenda sjilfia. —
Hinsvegar höfftu verkaiaun eigi
stigið að sama ukapi, og Utlenda
varau var ekki komin í þaft al»
gleymingsverft, sem hún hefir siöan
komist i. Þess vegna var ekki
óeðlilegt þótt landssjóði yrði áskilið
lítilfiörlegt hundraðsgjald af þessaii
verðhækkun innlendu vörunnar.
Hitt er annað mál að betur og
réttlátlegar hefði máttkoma þessum
telli fyrir.
Nú er að athuga hvort rétt se
að sktra þennan töll niður að fullu
og öllu. Fjölmargir menn eru óðír
og uppvæglr Ut af þessari tollstefnu
og telja iögð höft á framleiðsluna.
Alilr oru sammáia um það að gera
ekkert eem tálmar aukinni fram*
leiðslu. En hverau tilfinoanlegur er
þesal tollur? Samkv* hooum hefir
YWÍÖ gféitt í toli 16 au. afhveiju
kg. af ull, miðað við kr. 4,70 kg ;
af hverjti hrossi kr. 2,40, miðað
við 200 kr. verð, og af hvei ju ksr.
11 f kjöti lUmur 1 eyiir. Sj.ivai inenu
liiif i orðið að gieiða tvöfaidan loil
af flskinum, og þó ekki kvnrtað.
NU er á þtð að líta að surnur
iiiaiiiitniugstollur kemur j\fn hart
— og ef til vill enn haiðara —
niður á fiamleiðendum en Utllutn
iiigetóllwr. Mun ekki skaltuirm
veiða jafn hár á Ut vegsstéltinni og
sjóinönuuuiim, þólt hann só l.igður
á s.iliið, steiiiolíuua, veiðaifæiin ó.
s. írv. eins og sjálfan atlann ?
Vissulega. Ómögulegt er að ala
flsks, ue ua liafa alr, þe'tta t,il Ut>
gs ftarinnar.
Grundvöilurinn er 1 ákvæ n'ega
hiun sami: I’ess meiri tollur gold*
inu, því treira sem fratnleitt er.
Hvorttveggja er í rauninni fiam*
leiðslutollur.
Eða tollur á timbri, steinlimi 0.
fl. efnum, sem nauðsynleg eru
hverjum bónda til endurbóta á jöi ð
sinui. Leggur hann ekki sömu>
leiðis hömlur á framkvæmdir
bændastéltarinnar?
í’að er sjálfsagt að Uiflut.nings
gjaldið er tiitölulega of lnU.t á
sumurn vörutegundum, t. d. ull,
og lendir það tilfinnanlega á ullar*
framleiðendum. En þaðhafa meikir
kaupmenn sagt, að veiðhækkunar-
tollurinn á söltuðum flski væiisvo
lágur að þeir t.ækju ekki tillit t,il
hans við iunkaup vöiunnar. Sama
máli er áreiðaulega að gegna með
tæpan eins eyiis toll a l ióið af
kjöti i1/*- Va Py ió pundið); 2 kr.
t, oll af hverju hiossi, og álika lágan
toll á ull o. s. frv., að þetla veiður
r reyndiuni versUmartollur, sem
kaupendur gera annaðhvort, ekki
eða að mjög litlu leyti ráð fyrir
vegna þess, að svo inai gvíslegur
smávægilegur kostnaður iegst, á
vöruna, sem kaupmenn gera ávalt
heidur vet en vart. fyrir. Og það
er eugin ástæða til að lilifa þeim
hluta veisluuarstó tarinnar, um-
boðssöluuum erlendum og innleud*
uin, sem flestir kuupa innlendar
vöiur á höfn nú orðið, viðauknar
alögur, því ailflosiir þeirra viiðast
græða offjár, eftir íslenskum mæli-
kvarða.
Lágur Ufflutningstollur, aern
verftur í reyndinni verBlunartoilui',
Uggur engar verulegar höinlur á
framieiftslu landsins, og bændur og
sjávarmonn vita ekkl af honum.
Slíkan toll ber aft lögleiöa þegar
vörutollurinn og ábúftar og lausa«
fjárskatlurinn gamli, hveifur úr
sögunni. — Fasteignaskaflurinn
mætU þá sennilega vera nokkru
laeg'i, eii ráð hellr verið gei t fyiir
á undaiifö'num þingum.
Landsrersliin.
Eitfráðið til þess að afla lands-
sjóði t.ekna er að landið taki að
sér eiukasölu á vissum vöruttg'
unJum, selji þæi með líku eða
lægra veiði en liin fi jálsa samkep n
skapar lægsf., og f 1 j fnframt, t.ekji
ur i landssjóðinn.
Ftígar þet.ta hvorl tveggj.i f. r
sa’nau er tilgiuiginum náð.
Eins og kunHUgt ér lagði nef»d
sú, er kosiu var í þing'ok 1911
fram tiliögu um að landið taki að
sér einkasölu ákolum. H fði nefndin
gei t uppkast að samningi við
enskan kolanámueiganda einn, að
hann fengi "leyfi lil einkasölu á
kolum lil landsins um fimm ára
skeið.
Skyliii leyfishafi fiytja kolin á
allar helstu hafuir iandsinsog vei ðið
ákveðið þá 20 krónur smálestin.
Landssjóði var áskilin 1 kr. 50 au.
tollur af smálest hverri af kolutn
þeim, er seld voru innan lands, t n
2 kr. 50 au. af kolum, er eldyiðu
til Utlendinga, enda var verft til
þeirra áskilift nokkru hærra.
Áæflaði nefndin að þet,ta myndi
gefa um 150—200 þús. ki. tekjur
í iandssjöð.
Hvað sem segja mátti um eitn
stakar greiuar þessa samnings eina
og hanu kom frá nefndinni, þá er
það ví»t, að þarna var stigift spor
í íétta át.t. Auðvifað var Jeylishafl
ekki bundinn við samninginn á
striðstímuin. En verra ástand
en nú er hefði a I d r e i otðið.
Annaðhvort iu-fði leyfishafi uert
kolin upp eftir jöfnum hlutföiium
og þa helði verðið orðið ínuu betra
og senniiega kolabivgðir oft meiri,
eða hann hefði 1 byrjun stríðsins
losað sig við samninginu að fullu
og öllu. Pá var ástaudið hvoi ki
betra nó verra en aú, en oíurlítil
reynsla iengiu um þeunan versluiun
rekstur.
Gegn einkasölunni eru einkum
færðar þær ástæður, að háo só
óþolandi haft á hinni frjálsu sam-
kepni, og aft einkasalan ræni þá
menn atvinnu, sem áður hafa haft
á hendi sölu þossara vörutegunda,
sem landift áskilur sér einkasölu á.
Yist er Jandsverslun haft á frjálsri
samkepni. En er slíkt nokkur ókost-
ur efta ástæfta fyrir þvi, aft einka-
sala sé óheppileg?
Höftin á frjálsri samkepni gerast.
jooot leoaootaooty »000000 K
ð
fl. Ándersen & Sen,
Aðalstrœti 16, Reykjawik.
Landsins elsta og stærsta
kíædaverslun og'saumasto'a.
5
i
ö
B
Ö
ð
S:o!nsett 1887.
Ávtílt mikid órval af alsk.
iatiefnum og öilu til fata.
»iot»oooooooo( at» »oooo<K
uU ;e Iltíiri um allan lieim. Verður
ekki annað séð, en ilestar slíkar
„tálmanii “ séu nauðsynlegar ör-
yggisiáðst.afanir til þess að birgja
löndin að vörum, og ennfremur lil
þess að fækka niiili iðum og seija
vö; urnar ódýraii en áður.
En þrátt, fyrir þessar táimanir
hafa kaupmenn og verslendur í
öllum mynlum aldrei átt bstra
árferði að fsgna.
Þetta bendir á að hinar ýmsu
sjalfsögðu ráðstaíanir landsst.jórn-
arinnar, sem flestvr hafa farið í þá
átt að takmarka hina frjálsu sam-
kepni hafi ekki haft lamandiáhiif
á veislunaistét ina.
Fegai þess er nU gætt, að örfáir
nienn i landínu haía atvinnu af
kotasölu — til þess n fnd só ein
sórstök ð utegund — þá yrti
atvimiutapið nldrei Lilfiuuanlegt,
alinent séð.
NU á þessum tíinum má væula
að allmikii reyusla faist um verslun
og hlutiftku laudssjóðs i vörukanp-
um. Getur það væutanlega orðið
xiokkur leiðrti vísir um, hvort, lanés-
verslun á vissuin vörutegundum
só héppileg.
Minst hetir verið á, að laudssjóður
ætti einkum að taka að sér einka«
sölu á ónauðsynlegustu munaðar-
vöunn, t. d. tóbaki. Er vist ekki
athugað til hlítar enn þá, hvoit
shkt mundi eigi tiltækilegt ogjafn
fraint, gróðavænlegt fyrir landssjóð.
En hver sem niðurstaðan verftur
í þvi mali, þa virðist einkasala
eðlileg og sjúlfsögð, þar sem það
tvent fer saman: ad laudift getur
Utvegað vissa vðrntegund meft sama
veiði og hún er seld lægst, í versl-
unum, og að lundssjóðui íær samt
dijúgar tekjur af einkasölunni.
Ef þessum tveim skilyrftum
veiður ekki fulluægl, er hugmyudin
óframkvæmanleg.
(Frh.)