Vestri - 07.04.1917, Side 1

.~ >teíe>')C*»o«>c3:>o(»c*>e***>»>■
Yandaður
I sköíatnaður t
#
fæst hjA
i
Ó. J. Stefánssyni. |
Uitstj.: Kristján Jónnon frá Garðwtöðum.
HramBtBEJHuaBifflmHí
Nýko’ui'3 f verslun ^
gj Guðrúnar Jóia'son: g
E3 Slí si, frí 2 75—7 oo.
®Silki í svuntur ,8.oo— 25 00
XVI. áF0.
iSAFJÖRÐUR. 7. APRIL 1917.
1S. u.
Magnús Stephensen
fyrr. landsh'il'ftingl.
Hann lóst aöfaranótt 3. h- m.
riimlega áttræður að aldti, fæddnr
ó Höfðabrekku í Mýrdal 18. okt.
JÍ36. Foreldrar hnns voru Magnús
Btephensen, síðast sýslum’ður í
Rangái vallasýslu td. 1866)o^kona
hans Margrét Þórðardóttir.
Maguús Stephensen varð stúdent.
19 ára að aldri og lögf æðispróf
tók hnnn árið 1863 með I. eiuk.
Skðmtnu síðar varð hann aðstoð
armaður í dÓHismálastjórninui í
Khöfn, en 2. yfirdómari landsyíir
réttarins varð hann 1871, og l.
dómaii 1877. Loks vai hann skip
aður landshöfðingi árið 1886 og
gengdi því embætti til þess er
Btjórnarskráibreyt.ingin gekk ígildi
1904. Konungkjóiinn alþingismaði
ur var Magtnis landshöfðingi frá
1877, til þess er hann tók við
land8höfðingjaembættinu 1886, og
mætti þá ávalt á þingi sem stjórm
arfulltrúi. Eun var hann kosinu
þingmaður Rangvellinga 1903 og
sat á þingi fyrir það kjördæmi árin
1908—1907.
Þetta eru aðaldrættir æflatriða
hans.
A.ðalæflstarf Magnúsar Stephensen
tr tengt við landshöfðingjaembælt'
ið, er hann gengdi í 18 ár sam*
fleytt. Þegar litið er til hiuna tiðu
atjói narskifta i landmu hin siðari
árin hlýtur mann að undra, að
nokkur maður skyldi endast til að
sitja svo lengi í æðsta valdasessi
lándsins nreö jafn erflðri aðstöðu
og landshöfðingi átti.
Staða landshöíðingjans var altaf
afarerflð á báða bóga. Ánnars vegar
vathin erlenda hægri manna stjórn,
sem ekkert þekti til hlýtar um hagi
og kröfur þjóðarinnar, og hafði rót-
gróna óbeit á öilum fijálslyndum
nýbieytingum, og hinsvegar síaukn*
ar kröfur þjóðarinnar um rýmkuu
á Btjórnarfarinu. Allir fundu til þsss
hvé stjórnarfarið var óviðunandi og
hiaut þetta að lenda á sjálfum
laudahófðingjanum oft og eiuatt,
þótt margir viðurkendu að hann
gerði sitt til að greiða úr ólaginu.
Risu öldurnar tiðum allhátt í garð
hans, einkum meðan Skúlamálið
▼»r á ferðinni 0. fl., en oftast tókst
honum að stilla til hófa með lægni
og stillingu.
Hana þótti einkenniiega stutt*
prtiur og gagaoiðui á þingi, notaði
ekki rósamál eða óþarfa málaleng-
ingar, en s.igði sko<‘un sína með
aíbrngðs stultum og ljósum iðkum.
Ilaim mun h tfa verið andvígur
Ktjórnmnlistefnu Benedikts heitina
öveinssonar, enda koin ávalt blákalt
nei ftá atjórninni um. staðfesling á
stióinarskrátfriirnvarpi haitB. Og
þegar vallýxkan avontfnda kotn á
gang, sem ge'ði ráð fyrir ráðhena
búset.lum í Khöfn, var liann þvi
fmmvarpi einrrg mótfallinn, þiát.t
fyrir þ.ið þótt damka sljómin hafði
léð málinu sitt fylgi. Taldi hmn
það enga bói á þáverandi ástandi,
að hafa ráðh. búsettan i Khöfn.
Hinsvegar studdi haun eindregið að
þeim málalyktum, sem urðu 1902
og 1903, að hafa ráðhena búsettan
hér á landi
Einnig ber þess að minnast, að
h-inn kom í veg fyrir það að Lands-
bankinn væri lagður niður á þinginu
1901, þegar sú óskiljanlega flrra
greip nær helming þingsins að
kaupa komu íslandsbanka því verði.
Yoru meðai þessara manna nokkiir
þeirra, er nú vilja heita miklir
vinir L ifidsbankans.
Það má vel véia að æskilogt
hefði veiið að M St. hefði beitst
fyrir meiri framkvæmdurn innan
Jands í embættistið sinni, en hnnn
gerði. Honum var ekki mikið geflð
um stórstígar breytingar, og var
ftemur fastheldinn. En hinu má
ekki gleyma, hve fjárhagur laudsins
var í frábærlega góðu lagi alla hans
embættistið; hánn hugði vel að
þvi, að útgjöldiu færu eigi fram úr
tekjunum, og bœt.ti jafnan við vara-
sjóðinn. Fyiir þá skuld var ólikk
hægra að láta heudut sl.anda fram
úi ennum, þegar þingræðisstjórnin
settist að völdum 1904.
Um embættisfærslu hans var
ávult lokið upp éiuuin muntii, nð
hún væri i ágætu lagi og skrif'
stofustöif öll i hinni mestu reglu.
Heflr Magnús landshöfðingi vafa*
laust verið einn fremsti embættis-
maður landsins að því leyti.
Hann var rnjög fjölrneutabui og
skarpu' gáf imaður, ogeiun af helstu
vitmönnum siimar sarntiðarmanna.
Sæmdur var hann fiölda heið«
ursmerkja, sem hér yrði oflangt
upp að telja — eins og tlska var
1 hans embættistið.
Magnús landshöfðingi var kvænt-
ur Elíuu dóttur Jóns landlæknís
Thorsteinsen, er liflt' mann slnn.
Eru 5 dætur þeirra á lífl: Margrét
kona Guðin. Björnssonat landlækn
is, Ást,a, kona Magnúsar Sigurðs-
•onar hankasfý., Elín, kona Júlíug.
ar Stefánssouar verslunarfulltrúa í
Khöfn, Ragna og Sigríður, ógiftar.
Synir þeirra tveir: Magnús versl.'o.
og Jónas stud. jur. létusl fyiir fáum
áruui.
Bréfmtfi til Vest a
• frá (Juðni. á Sandl,
15 ruars 1917.
n ’
Mér þótti gott, að J)ú fluitir
greinarkorn mitt úr >Norðurl.«
som ég kallaði: »Ognar nú eng-
um nema mér?«. þar sem drepió
er á kosningaúrsiitin ( Norður*
ísaf jarðarðarsýslu. F.n mér virtist,
og mér virðist, að þú hetðir
getað sp irað þér rúm neðanmáls*
greinar þinnar, þar sem þess er
getið, að ég megi ekki byggja
dóm minn um vitsmun >þroska
Norður ísfirðinga á þessum kosn-
ingaúrslitum. Þetta mátti ósagt
vera, af því að ég í greinarkorni
mínu miutist alls ekki á greind
né vitsmuni kjósendanna. Ég
gat þett aOeint, að >kjördwmið
sé svo skipað, að upp úr kosn-
ingakafinu komife ógildir seðiar<
Þessi ritgerð mfu var stutt, og
hrist tram úr pennanum, svo að
samdi hana á hálfri kvöldi
vöku, aðra grein jafn ianga i
sama bluði á hinum helmlngi
vökunnar (Samsteypuráðaneyti).
Var hvor greinin um sig aðeins
ádrepa. Mér var i rauninni
miklu rneira niðri fyrir, heldur
en ég lét uppi berum orðum.
þ< tta átti að sjást og lesast milli
líninna. Þó er ekki svo að
skilja, að ég drægi ijöður yfir
heimtku þjóðarinnar í einu kjön
dæmi eða öðru. Mér finst ekki
til um vitsmunaskort alþýðu. Og
ég býst við að eðlisgreind manna
i ísatjarðarsýslu sé þvílík, sem
annarsstaðar i iandi voru. En
það sem mér sárnar mest á
þessum síðustu og verstu tímum
þjóðmálanna, það er ihlutvendni
>leiðtoganna« annarsvegar og
trhgirni alþýðu hinsvegar. Þetta
er orðið að frúaratriðum, alt sem
er i ætt við >landsréttindio«.
Þar kemst ekki skilningurinn að
eða vitsmunirnir, nema hjá einum
manni eða svo af hundraði.
Þessvegna komast þeir lengst
innundir brekánið hjá kjósend*
unum, sem lýgnastir eru og
ótyrirleitnastir að siá um sig
með hjómyrðum. Gapuxar og
angurgapar komast að koM.inga>
krásunum þesssvegna, að skiln*
ingur og vitsmunir eru látnir
upp á hiiluna. Lf sreynsla og
nytjamennska talla f verði ár frá
ári á kosningatorginu. K» froð
an rauða og þverúðin Stíga að
sama skapi. Kosningagrunn*
hygwnin íaerir út kvíarnar eftir
því sam kosningarétuirinn þenst
út. Mann geta verið greiodir að
öðru leyti, þó að grunnhyggnir
séu í þjóðmálaefnum. í þeitn
efnum er ckki náttúrugreind
eiuhiit. Þar þarf þekkinyin á
málunum að vera í tyrirrúmi.
Nú er svo háttað, sem við vitum,
að biöðin eru hvort á móti öðru
og hvert á móti ððru. Annað
segir það svart, sem hitt segir
hvítt. Ef kjósandi les eitt hlað
aðfcins, trúir hann því. En ef
hann ies tvö andstað, rugÞst
hanu i riminu. Svona gengur
þetta hérna í kring um mig,
og þvf líkt mun þvf vera háttað
vestur þar hjá ykkur. Ég vor»
ketmi kjóseudum, þó að þeir
geti ekki skorið úr vandamáluœ,
sem sérstaka þekkingu þarf til
að átta sig á. Neíni ég þrr til
rikisréttarmáletni. En þegar un
tvo rneun er að velja til þingsetu
og annar er óreyndur að mann-
giidisstörfum, en hinn þaulreynd*
ur að mannviti og manngildi —
þá eiga kjósendur að taka reynda
manninn tram yfir hinn. Og ef
þeir deila um mál, eða eru ósam-
þykkir um máiefni, sem eru of
flókin fyrir þorra kjósendanna,
þá á kjósendaþo. rinn að trtia
uytiamanninum, heldur en hinum.
Þar sem um Norður-ísfirðinga
er að ræða og þá menn sem
þar keptu um kosningu s. 1. liaust,
þá er á það að lita, að sá maði
urinn sem tellur, er þauireyndur
á þ ngi, að mælsku og vi<e nunum.
Hsnn er og héraðshöíðingi og
umsýslumaður til lands og sjáfar,
búsettur { kjördæmiuu og hefir
stutt málefni kjördtemisins. jafn*
vel um skör tram (brimbrjóturinn
f Boluagarvik). Svo er sagt, að
kjósendum hafi verið talin trú
urn, að það luálefni hafi verið
verk Skúla sál. Thoroddsens og
þeir trúað því, að órannsökuðu
máli. Það er ekki meiri iýgi en
átt hefir sór stað á þjóðtuálasvið*
inu, bæði i blöðunum sumum og
í héraði. En þingtíðindin bera
það með sér, hver hefir tengið
tóð til brimbrjótsins: Sigurður.
Segja má ná að visu, að ekki
•é tij seios sl fást gn það e«ai