Vestri - 16.11.1917, Síða 1

' * .
^AAAAAAAAAAÁ
i ^ ◄ R e i m a r ►
◄ langar og stnl.t.ar ►
◄ fást hjá ►
Ó. J. Stefánesyni.
rVWTYVYfTYV^
Uitstj.: Kpistjáh Jónsson frá Garðssiöðum.
^JkAAAAAAAAAA
^ Nýkomið í verslun ^
<«5$ Gudrúnar Jónasson: ;>
Slifsi, frá 2.75—7.00. JT
^Silki í svuntur ,8.00— 23.00 ^
rwwwwwwjwwwS
XVI. árg.
ÍSAFJÖRÐUR. 16. N Ó V E M B E R 1917.
Launakjör kennara
0 g
dýrtíð i n.
Eftir Fiiðrik Hjartarson frá Mýnun.
(Nifturl)
Uppsagnir Þær munu sum>
vegna tgrtiðar. ir kennararhafa
fengið í vor, og endd þótt starfið
sé ekki eftiisóknarvert, launauna
vegna, jafnvel þótt meira væri
greitt en lágmark launa, þá orkar
þó þessi aðferð tvímæla.
Kennararnir eru menn, sem
hata húið sig sórstakiega undir
það að gera kenslustörf að líts-
Starfi sínu. í>eir eru búnir að verja
nokkru té og bestu árum æfi
sinnar til undirbúningsins. Þar
að auki hata þeir slept öðru, er
þeir hefðu getað startað að, et
hugur þeirra hefði eigi hneigst
mest að kenslustörtunum.
Starfið er orðið partur af þeim,
því að starfið skapar manninn
og mótar á marga lund.
Nú er þessum mönnum umsvifa-
laust kastað út á klakann, sagt
upp vegna dýrtíðar, Sýnir það
átakanlega hvernig þeir og þeirra
starf er metið.
Hvað mundu prestar og aðrir
embættismeun segja ot iandið
segði þeim upp »vegna dýrtíðar<.
Mönnum finst þetta fjarstæða.
Getur verið. En er þá uppsögn
kennara, vegna dýrtíðar, ekki
líka fjarstæða?
Ég hefi sagt eina sanna sögu
af skólanefnd. Hér er önnur sönn
saga af annari skólanefnd;
Hreppsnetndin hafði ekki til-
kynt skólanefndinni f tæka tíð
að skólahald yrði lítið eða ekkert
næsta vetur vegna dýrtfðar. —
Þegar skólanetnd fær tilkynning'
una er uppsagnarfrestur úti. Nú
gat skólanefnd ekki sagt kenn.
aranum upp. Hins vegar þekti
skólanefnd manninn vel, þvf hann
var búinn að vera kennari í sveit*
inni f 8 vetur. Hún (sk.n.) sendi
þvf formann sinn á fund kanm
ans og sagði honum að biðja
kennarann að gefa eftir samn.
iuginn — lofa netndinni að segja
séi upp. Féil alt f ljúfa löð með
formanni og kennara, leyfði kenn-
ari uppsögnina »vegna dýrtfðar<.
Leið nú fram *il hausts og bað
skólan. þá kennara að finna sig.
Jú. Hún bauð honum þá f kaup
500 kr. í 5 máðuði, með 5 tíma
kenslu á dag. (Veturinn áður var
kaupið 650 kr. I 6 mán., með j
tíma k. á dag). Þessu neitaði
konnarinn að ganga að; sa’gði,
meðal annars, að það væri ekki
kaup matsveina á véiaskipum.
Þá sagði einn skólan.m.: »Já
matsveinar hafa nú líka meira að
gera, þeir ganga ekki meö hönd'
ur í vösum hálta dag,.n>.< —
Þess .skal að lokum getid, að
samningar tókust með keunara
og sk.n., kensla takmörkuð en
kaup sama.
ólíkar skólanefndir. Þessar
tvær sögur sýna, meðal annrs,
hve ólíkar skólaneindir geta verið
Hve skilningur þeirra er misjafn
á starfi kennaranna.
Eu við þotta verða kennarar
að sætta sig, að jatnvel skóla-
nefndarmenu meta störf þeirra
eigi jaln mikils og matsveinastörf.
Úrrœðin. Ég þykist þá hata
sýnt hér að framao að laun kenn
ara eru alls ekki viðunandi, borið
saman við dýrtíðina og hið vanda
mikla starf þeirra. Einnig að
skólanefndir geti verið starfi sínu
lftt vaxnar, enda bundnar i báða
skó, þar sem þær hafa ekkert
tjárveitingarvald.
Hver eru þá ráðin til að laga
þetta ?
Ráðin eru í stuttu máli þau,
aó þingið ákvsði laun
kenuara; hækki þau að
m i k 1 u m m u n o g 1 á t i
landssjóð borga þau.
Stjórnarráðið veiti
kennarastöður og víki
kennurum trá, hvortveggja
eftir tillögum skólanernda. Og
þessar umbætur á fræðslulögun
um þola enga bið, þær verða að
gerast á næsta þingi.
Þetta er nú orðið lengra mál,
en ég í fyrstu ætiaði. Má þó enn
mikið um þetta segja. Er það
von mín, að aðrir kennarar ieggi
lfka orð í belg, og segi sína
skoðun.
Engir finna betur en kennar-
arnir hvar skórinn kreppir að,
og engir ættu að haia ljósari
skilning á þeirra eigin starfi,
en þ jir.
Þess vegna er það eðlilegast,
að þeir gerist aðal máisvarar
barnatræðslunnar, oz minni menn
á að »maðurinn lifir ekki á brauði
einu saman.<
42 daga förin
o g
skrHstofukostnaðurinn.
Ný skáldsaga, frumrituft, birtist
f siðasta Niröi. Heitir Hefnd?
Undiirituð af MagnÚBi Toifasy.ni.
Höfundurinn heíir ekki verift tai
inn meftal landssjóðsskálda hiagað
t.il, eo margir óefnilegri unglingar
haía komið til t.a!s AþeimJistaen
höf., ef honuin vex viska meðaldri,
sem varla er reyndar gerandi ráð
fyrir.
Tilefni þessa sögukorns er þaft,
aft Vestri haffti talaft uin — og
haft eftir Nírfti, sem liann skal
aldrei gera aftur, — aft í aftsigi
væri ný flokkaskiíting, þar sem
t.alað væri um aft skifta vönduðum
þingmöunum í annan flokkinn en
þeim af lakari endanum í hinn,
Meira þurfti ekki meft — þá kom
hljóð úr horni.
Er rétt aft minnast á sögukorn
þetta í eitt skifti fyrir öll.
Fyrst er það 42 daga þingförin.
Eins og kunnugt er, voru á þingi
1912 sett Jög um þingfararkaup
alþingismanna. Er þar meftal annars
ákveðinn fastur ferftakostnaðartaxti
úr öllum kjördæmum landsins.
Frá ísafirði er taxtinn 60 krónur.
Einnig eiga þ.in. að fá 8 kr. á dag
fyiir þá daga sem þeir eru á leifti
inni til og trá þiugi — anuaft ekki
eftir lögunum.
En þetta heflr fai ið á annan veg.
Þingmenn margir reikna sér svo
langtura fieiri daga, en þeir eyfta
t.il þess aft komast til og fáþingi;
þó aft leikuingur þingm. ísafjarftar
taki þar út yfir allau þjófabálk.
M. T. segir aft sér hafi vetift
gerftir 42 dagar í þingför sína. —
Vitanlega er þetta ramviilandi.
Þingmenn gefa sjálfir reikninga
sína, og fer þá eftir upplagi þeirra
hve þykt er smurt.
Þíngmafturiun var ala 21 dag
aft og frá þingi, þar með taldir
þeir dagar er hann beift í Rvik
fyrir og eftir þiDg. Honum báru
þa 168 kr. i dagpeninga. En hann
reiknar séi 336 krönur.
Þetta reynir þingm. að afsaka
meft þvi, aft hann liafi farift með
vélbáti til Patrekefjarðar og þaftan
selflutning meft vélb. Leif, og segir
aft skynbærum mönnum só þaft
ljóst., aö þaft, aft fá Leif, hafl ekki
01 ftift sér ódýi ara en biftin; vist til
þess aö leggja áherslu á aft útgerft
aim. Leifs sé öftrum íremur sér-
39. bl.
drægur í viðskiftnm. Kann Vestri
ekki þar um að dæma.
Annais iiggur það í augum uppi,
aft tilgangur lagánna er sá, aft
greifta dagpeninga fyrir þá daga,
sem þingmenn eru frá heimilum
sinum. en ekki borga hvern þann
kostnaftarreikning, sein þeim dettur
í hug aft setja upp*. Peir gæt.u t d.
látið Steriing sækja sig norftur á
ísafjörð og dembt öllu á dagpeninga
reikníng sinn, og gæiu eftir þvi,
væri þeim kostnafti jafnað niður á
dagana, verift um ár á leiðinni til
þingB.
Segjum t. d. aft sýslumönnum
yrði gerður feiftakostnaftur vift
manntalsþing 10 kr. á dag. Sýslui
maftur ísafjarftarsýslu þingafti á
Hesleyri og fengi gufuskip til aft
flytja sig, sem tæki 300 kr. fyrir
ferftina. Sýslumaðurinn gerði sér
30 daga fyrir að skieppa norður
á Hesteyri!
Væri nokkurt vit eða sanngirni
í sliku.
En þetta er hliðstætt dæmi.
Aldrei hefir Vestri sagt að þingi
maður ísafjarðar hafl beðið um
1000 kr. fjárveiting til skiifslofu*
halds, efta greitt henni atkvæfti.
Hitt heflr liann sagt, aö sýmu
mönnum sé veitt þetta fé til þess
að standast aukinn kostnaö af
skrifstofuhaldi BÍnu. En þingmaftur
ísafjaiftar virftist reikna sér sem
embættismanni skrifstofukostnaft
þann, sem leiftir af þingsetu hans,
en slikt ei landssjófti óviftkomandi.
Pó þessar- 5000 kr. séu veittar í
einu lagi i fjárlögunum, þá er þó
ætluft viss upphæft i hverja sýslu;
þar á meðal 1000 kr.** i ísafjarftar*
sýslu (sbr. Morgunbl. 13. sept. þ. á.).
Má telja vfst aft uin slíkt þurfi
ekki aö sækja. —Kunnugirmunu
vitna aft þingm. heflr engan skafta
af þessari búbót. Pví skrifi
stofukostnaður hans hefir varla
aukist frá fyrri árum, sein þvi
nemur.
í lok gieinarinnar barmar þing>
maðurinn sér sáran yfir, aft þing<
mensknn kosti sig drjúgan skilding!
Ma þar sjá hilla undir sviknar
vonir hnns um aft þingmeuskan
hafi ekki orftift honum aft féþéfu!
Ve8tri samhiyggÍBt honum meft
þetta mótlæti.
___________•_ •
*) Lögin sjálf taka af öll tvímteli um
þetta. Þar segir m, a.: „Nú verður
tá[mun 6 þingför alþingismanni af i«,
slysum eða öðrum óviðráðanlegum at-
vikum, og á hann rétt til endurgjalda
á þeim kostnaði er af því leiðir."
**) Bseði árin. E. d. samþ. 10800 kr.
fjárveitinj, en a. 4. braytti henai í 0000,