Vestri - 31.12.1917, Blaðsíða 1

UKst j.: Krístján Jónason frá Garðsstöðum.
XVI, árjj.
1917.
»
Stundaglas gainla Arsins er nú að skila
síðustu kornunum. Áiið 1917 er að hverfa
inn í rökkurnióðu liðna timans l.il eilifrar
hvíldar i hafdjiipi líðiuna óra og alda.
En það Bkilur ekki eftir sig „friðinn og
heilrga ró*f heldur ófrið, ógu og kviða i
öilum menningai löndu n heimsins
Það byijaði með framhaldi af þeii i i voöa
styijöld, sem geisað hefh ylir heiminu
undanfaiin ár, og end ir A söaiu ósköpunjj
um. Pað helir iiert drjúgum að böndum
harms og örbiigðar, eu ekkeil, gelið í st.að’
•inu. í lok síðastliðins Ais máttu skip
hlutlauaia þjóða fara ieiða sinua um höfiu,
með nokkrum skilyiðuin.
En nokkiu eflir að hið nýja Ar gekk i
gaið höfst hinn illiæmdi kafbAtaheinaður,
sein síðan hettr banuað öllum skipuiu feið
um höfin hór næilendis. Siðau hefii dýitið
og vöi uskoi tur þjakað svo kosti hinna
hlutlauau landa — og tr ídaud þar seunij
lega eitina verst statt — að til fullkoonns
hallæris hoifir.
• •
Á líðandi ári hefir enginn sú stórorusta
orðið ei: geri nein drslit meðal aðalstiiðsj
aðiljanna, bandamanna og miðveldanna, og
heflr syo að segja hvert mannsbain heimsj
íds hlustað eftir hverri (regn frA ófriðinum
og fylgjast því allir með gangi iians. í
stuttu inAli eru aðalalburðirnir þessii: Á
vestui vígstöðvunum hefir veiið barist að
öðru hvoru alt Arið, eu e.igin sóilega stór
fólkorusta Vöiið hAð þar þect.a Ar. BauduJ
menn hafa þokast norður A við á allri
herlínunni, en mjög stutt víðast hvar. f>eir
hafa nú vigstöðvar í Belgiu við Ermaisund,
en fjóðverjar eru eun iun í Fi akklandi uær
miðju, að norðanverðu.
Á austurvígstöðvunum ei breytingin aftur
störum meiri. Þar eru Þjóðverjar koinnir
með her sinn langt norður með Eystrasalti,
evo að t.iltölulega er stutt leið frA vigstöðv"
um þeúra og til Petrograd (Pétrusborgai).
Á suðaustuist.öðvunum í Kakasus og þar
í giond er og nær engin vörn af Rússa
hAlfu nú upp á Biðkastið, og miðveldamenn
hafa þar framsókn. Veldur þessu hvoru
tveggju stjórnleysið i JRússlaiidi.
Á Ítalíu hafa Austuiríkismenu unnið
stórmikla sigra i haust og tekið ijölda
ítala til fanga. Eru þeii nú kornnir suður
fyrir Langbarðaveih, og voru stöðvaðir af
itölum ekki langt há Feneyjuin seint í f. m.
A Balkauvigstöðvunum hefir ekkei t gerst
iSAI’jöi'.ÐUK. 31 DESEMBEK iqi
A þe su 01 i, sem þýðingu hefir. BandaJ
menn hafa hetlið mikið U! t.aka í Saloniki
er ekkert aðhefst.
Bretav liafa nú í lok Arsins unuið all
mikla s’gra á Tyrkjum í Litlu’Asíu og tóku
i tiyrjuii jóbiföstnnnar Jsrúsalom af þeim,
sögðu skeytin. Má þa,ð leljast, stótviðburð.
111 frá sögulegu sjónanniði, að hún skuli
ko niu tindir yfiirað kiisl.inna manna.
Þa tná og uefna þ <ð, sem getið var um
í skeyti fyrii skömmii, að Japanar og K111J
veijar hefðu t.ekið síua borgina hvor af
Rússuai. Heit.aka borganna er út af fyiit
sig eigi stói vægilegt atriði, en hilt er meira
u 0 veit, eí guli kynfiokkui inn diegst þar
með í striðið.
Bandaríkin sögðu miðveldunum stríð á
hendur 1 apríl f vor, og i kjölfar þeirra
hefir svo siglt Brasilia og nokkur smáiiki í
Mið-Atueriku, hin siða^ttöldu íremur lil að
geia Pjóðveijum viðskiltaöiðugleika, en að
þau búist við að senda lið til vigstöðvanna.
Kafbítahernaðuiinn hófst með nýjum
kraíti og meiii en nokkur hafði gert sér i
hugatlund aður um miðjan fehr. yfirst. ár,
og hefir liáuu bakað hlutlausum þjóðum
meira Ijón og vandræði, en nokkur anuar
atburður slrjðsins frá upphafi þess, einsog
vikið er að hér að framan.
Loks er að minnast á byltinguna i
Rússlandi, sem eigi er sáð fyrir endann
á enn þá. Hún hóíst um miðjan mars
s. I. með því að russneska keisarastjórn>
in ætlaði að rjúfa þingið, en það neitaði
að hlýða, gerði uppreisn og setti Nikulás
keisara frá völdum, og lagði hann síðan
sjáliviljugur niður völdin og al«aiaði sér
og sinum ktisaradómi. — Talið var í
suoiar nokkurn veginn ábyggilegt, að
nokkrir menn úr stjórn Nikulásar hefðu
verið í samningum við Þjóðverja um
sértrið, en byltingin þá verið ráðin af
sendiherra Breta og lylgjendum bandai
manna, í því skyni að koma á meiri testu
um stríðsframkvæmdir; að eins að skifta
um stjórn en stotna eigi til róttækrar
byltingar. En þetta hefir alt farið á
annan veg svo sem kunnugt er. ByitingJ
in varð mikil og v ðtæk og friðarkröfj
urnar hafa aidiei verið háværari en nú
í byrjun þessa mán.. þótt síðar drægi úr
þeim, en nú eru þær aítur að magnast.
Eiu margir að gera sér góðar vonir um,
að hér sé sá viti tendraður, er lýsi
óiriðarlöiidunum im \ höín sálta og sam-
lyndis. Og skeyttó í þessu DÍaði glæðir
þær vonir.
Natukunnustu m«mn byitingarinnar eru
44. bl.
þeir, Kerensky. Korniloft og L»nin, lorj
ingi M iximalista (æ>tra byltingamanna).
Byltingin f Rússlandi er einn af merkis
viðburðum sögunnar, sem mikið verður
ritað uni í framtíðinnt.
* *
*
Ionlendir atburðir eru flestir bundnir
að meiru eða miuna leyli við óftiðinn,
Alþingi og landsstjórn, bæja, sýslu og
sveitastjórnir liafa í sanieiningu leitast við
að ráða bót á vandræðum þeim er styrjj
öidin hefir bakað landsmöunum. tiefir
þetta skapað mikil störf íyrir hlntaðeigj
endur, enda inörg víxlspor veiið stigin
og margar framkvæmdir íarið í hálfgerðj
um iiandaskolum.
Stjórnarfyrirkomulaginu var breytt i
byijun ársins, þrír ráðherrar settir yfir
landið í stað ein9, en kostiruir af þeirri
ráðabreytni hafa Utt sýnt sig enn þá.
Aðalverkefni stjórnarinnar hafa verið
landssjóðsverslunin og afskifti af dýrtiðj
armálunum, og hafa þau sætt misjöfnum
dómum eins og meðan einn var ráðherrJJ
ann, og skal eigi farið út í þær sakir.—
Þingstörfin gengu að mestu í dýrtíöarj
mál. Tvö mál voru þó uppi í þinginu,
er mikla þýðingu hafa, en þau eru fossaj
máiið og fánamáiið. Fossamálið er komið
í nefnd, og bíða frekari aðg"erðir f þvi
eftir áliti hennar. Það er eitt af stærstu
framtíðarmálum þessarar þjóðar, hvernig
á að notfæra hið mikla afl, sem streymir
um landið frá fjöru til fjails, í þjónustu
nytsararar iðju. — Afdrif hins málsins,
fánamálsins, eru öllurn kunn. En tómleikj
inn og þögnin, sem hvílir yfír þessu máii
sfðan forsætisráðherrann kom heim er
óskiljanieg. Má vora að það sé fyrirboði
þes9, að nú sé tlmi framkvæmdanna
i þessu máii kominn fyrir alvöru, en
skarkalinn og skvaldrið úr sögunni, og
ei þá vel. Næsta ár geymir án efa i
skauti sér mikilsverð tíðindi út af þassu
máli, og ef til vill raeiri en margan grunj
ar. — Allmargt fleira markvert hetír og
borlð til tíðinda á þessu ári, sem vert
væri að rifja upp. . Óvenju hörð veðrátta
samfara dýrtíð og vöruskorti hefir lagst
eins og mara á landslýðinn sfðustu mánj
uði ársins og gert mörgum svart i sinni.
Óskum svo ailir og vonum að hið
komandi ár beri í skauti sér frið og fagra
veðráttu. Verði bændum gróðursæit og
sjómöunum aflasæit. Verði þjóð vorri
‘ blessunarár.