Skólablaðið - 21.04.1908, Blaðsíða 6

26
SKÓLABLAÐIÐ
það ? En þú segir, að barnakenslan veiti
engum aðgang að góðri stöðu, og fyrir
þá sök munir þú snúa þjer að öðru.
iPað er rjett fyrir þig, því að þeir, sem
einungis sækjast eftir að komast í »góða
stöðu«, eru manna vísastir til að standa
illa í stöðu sinni. Pað ætti enginn að
komast í góða stöðu fyrir það eitt, að
hann þarf þess, heidur vegna þess, að
það er þörf á honum í stöðuna, og
að hann er þess verður. Eg held því,
að þótt barnakenslustarfið væri álitleg
staða, þá væri óráðlegt að fá þig fyrir
kennara. FJú værir vísastur til að sofa
í stöðu þinni, verða hugsunarlaus ónytj-
ungur.
Þú býst við, að þú verðir lítils met-
inn, ef þú verður kennari. t*etta er ekk-
ert ólíklegt. Og þjer þykir það »óbæri-
legt«. Bölvuð veri úr þjer metorðagirnd-
in! Heldurðu að mest sje undir því
komið, að allir taki ofan fyrirþjer? Jæja;
þá ætti heldur enginn að sækjast eftir
að fela þjer vandasöm verk á hendur;
allra síst ættirðu skilið að hafa nokkur
völd, því þetta ber vott um það, að þú
ert þrællyndur að náttúrufari.
Þú ert »hræddur um<, að þú komist
ekki »út af við« hlutaðeigendur barna-
kenslunnar. Því gæti eg líka vel trúað.
Þrællyndir menn eru sjaldan umburðar-
lyndir. En á umburðarlyndi mundir þú
þurfa að halda gagnvart þeim, sem yfir
þig yrðu settir, samverkamönnum þínum
og nemendum.
Þú segir, að það »borgi sig illa«, að
kenna börnum. Svo getur það verið,
en hvert mál er svo, sem það er virt.
En aldrei geta það orðið þjer meðmæli,
að þú miðir alt við matinn. Þeir hafa
jafnan verið ósjerplægnastir, sem mest
gagn hafa unnið landi sínu og þjóð.
Það er auðskilið, að þú mælir alt á sín-
girniskvarða og sjálfselskustiku. Barna-
kenslan mundi heimta af þjer ósjerplægni,
krefjast þess, að þú legðir mikið í söl-
urnar. Svo þú fengir þá að reyna,
hvernig væri »tveimur herrum að þjóna«,
ef þú yrðir kennari! En eg held, að
þú sjert ekki fær um það.
Þá býst þú við, að þú »verðir fyrir«
aðfinningum. Ekki þarftu að giska á það,
þú átt það víst. En eg held, að þú gæt-
ir haft gott af því. Þú óttast fyrir, að
þú mundir þola það illa. Það sæti líka
helst á þjer! Heldurðu máske, að öll
störf þín og framkoma mundi ve.rða ó-
aðfinnanleg? Ekki skortir þig sjálfsálitið!
Þú »telur víst«, að þú verðir misskil-
inn. Fallist get eg á það. En gæti það
ekki orðið gott fyrir þig? Hver veit,
nema gallar þínir yrðu þá lagðir út á
betra veg? Samt ráðlegg eg þjer ekki
að treysta því, að allir geri það.
Þú kvíðir »æfinni«, ef þú ættir að
verða kennari. Ekki er sá ótti ástæðu-
laus. En er tilgangur lífsins í þvíeinu
fólginn að »eiga góða daga.« Hafa
þeir menn ætíð verið þarfastir, sem voru
mestir að ummáli? gengið í fínustu föt-
um? lifað í skrauthýsum? Nei, þá væri
lífið tilgangslítið, ef maturinn væri þess
æðsta hnoss.
Þjer þykir það ekki »fínt«, að vera
barnakennari, því að í tölu þeirra sje inn-
an um flækingar, jafnvel ósjáifbjarga ræfl-
ar. Ætti eg að kjósa um, þá veit eg
varla, hvorn eg tæki heldur fyrir kenn-
ara flækinginn, meinlausan og látlausan,
eða hjegómagjarnan spjátrung. Skilurðu
mig? — Eg held að eg tæki fremur
flækinginn. En að því sleptu : Erstaða
prestanna »ófínni«, óheiðarlegrí fyrir það,
að í henni hafa verið, innan um, drykkju-
rútar, verulegir mannræflar. Eða lækna-
staðan? eða sýslumannsstaðan? Nei, þú
mátt eiginlega ekki heyra neinni stjetttil,
ef þú setur þetta fyrir þig. En eg tel
það mjög vafasamt, hvort oss kennurun-
um væri það happ, þó að þú eða þínir
líkar gerðu það »af lítillæti« að fylla
vorn hóp.
Þú telur »mjög vafasamt«, hvort þjer
lánist að ná hylli samverkamanna þinna.
Um það skal eg ekki þræta við þig. Það
væri heldur ekki orðinn ógreiður að-
gangur að kærleiksforða meðbræðranna,
ef eigi þyrfti annað til þess, að lokið
væri upp dyrunum, en að knýja á þær
með sprota sjálfselskunnar og drotnunar-
girninnar.
Loks »býst þú við«, að þú getir ekki
leyst kenslu af hendi, svo sem vera ætti.
Það var mikið, að við gátum orðið sam-
mála! En hjer kemur afleiðingin af því,
sem lýsir sjer í »kröfum« þínum, van-
traustið á sjálfum þjer, og það er sannast
að segja, að mjer þykir það engin furða,
þó að þú vantreystir sjálfum þjer, þegar
þú getur hvorki treyst meðbræðrum þín-
um, nje sætt þig við endurgjaldið, sem
fólgið er í því, að sjá ávexti af góðu
og fögru æfistarfi, þótt þú sjerteigi
viss um að fá að eta þá alla.
Nei, vinur minn! Ekki get eg ráð-
lagt þjer að verða kennari; kröfur þínar
eru ekki við tímans hæfi. Og þú þarft
að taka verulegum bieytingum til
þess að geta orðið öðrum að liði og
ánægður með hlutskifti þitt. En vita
skaltu það, að »ástæður« þínar hafa alls
ekki kastað einum einasta lítilsvirðingar-
skugga á barnakenslustarfið, miklu frem-
ur hið gagnstæða.
Sálir barnanna eru svo fagrir og frjó-
samir »blettir«, að við megum þakka
fyrir að fá að yrkja þá, þótt við fáum
sjálfir ekki nema tíunda partinn af ávöxt-
unum. — — —
Stefán Hannesson.
Cöð um fræöslu barna
öðlast gildi 1. júní næstk., svo það er
ekki undarlegt, að margan góðan inann
óri nú þegar allgreinilega fyrir afleiðing-
um þeirra. í þinginu vóru mjög skiftar
skoðanir um frumvarpið, og efasamt hvort
nokkur einn þingmaður var eiginlega á-
nægður með úrslit málsins, Það mátti
því fyllilega búast við ýmsum dómum
um þessi lög, er til framkvæmdanna
kæmi.
Skólablaðinu hafa borist ýmsar
athugasemdir — óskandi að þær komi
fleiri — og kemur hjer á eftir kafli úr
brjefi til eins af útgefendum þess frá mjög
merkum presti, sem lætur sjer innilega
ant um bamafræðsluna.
Brjefinu verður lítilsháttar svarað í
næsta blaði.
»Eg sný mér þá að efninu: Egsagði
að lögin um fræðslu barna gjörðu
mlkið ógagn (ekki frá því sem nú er,
heldur frá því, sem hefði mátt verða)
ef þau ekki fá lagfæringu, af því þau
eru bæði of lin og of ströng, Of lin
eru þau að því leyti, að þau gjöra ekki
mönnum að skyldu, að láta kenna börn-
um sínum vissan tíma á hverjum vetri;
það var mátulegt að byrja með 8 vikna
kenslu minst, eins og stjórnarfrumvarpið
fór fram á og neðri deild samþykti, og
þarf e n d i I e g a að koma því ákvæði
inn í lögin aftur. Sumum kann að þykja
fagurt nafn heimilisfræðsla, og hún var
víða vonum framar góð, en tímarnir
breytast og vjer mennirnir með, og menn
kasta nú orðið mest áhyggju sinni í þeim
efnum upp á kennarana, og því þarf
kenslan að vera nokkuð mikil vetrarlega ;
en þessir eftirlitskennarar, eg gef lítið
fyrir þá flesta, því bæði gefa sig ekki í
það flakk — fara máske 2 — 3 umferðir
um heila sókn eða hrepp á vetri — nema
úrkastið úr kennarastjettinni, og gott ef
ekki einhverjum svínahirðinum verður
veitt sú staða til þess að fyrra hann sveit-
inni, og svo verður þessi aðferð aðeins
notuð þar sem áhuginn er lítill, og brúk-
uð fyrir skálkaskjól til þess að halda öllu
í sama horfinu. Það er að segja, þessi
aðferð yrði ekki höfð annarstaðar, en eg
hef tekið fram, ef fræðslulögin væru ekki
aftur á hinn bóginn of hörð, þar sem
um heimangönguskóiana er að ræða. Því
þar snýr því aftur svo við, að þeir ein-
ir skólar fá styrk, sem standa í 6 mán-
uði á hverjum vetri; ýmist í ökla og
ýmist í tá. Þetta ákvæði er óbrúkandi,
að minsta kosti fil að byrja með. Eg
þekki til í Mýrdal, þar hafa undanfarandi
vetur verið heimangönguskólar, sem hef-
ir verið kent í á víxl þannig, að sami
kennari hefir haft tvo, og skiftst á með
kensluna nokkrum sinnum á vetri, t. d.
sinn mánuð í hvorum skóla, en svo hafa
börnin haldið við hinn tímann og lært
t. d. kver og biblíusögur, sem er nærri
því nauðsynlegt fyrir þau börnin, sem
lengra eiga að, þareð mikill tími fer í
ferðalagið fram og aftur, og því ekki
nægur tími, að læra alt daglega, sem
læra þarf til þess að nokkuð verði kom-
ist áfram. Þori eg að fullyrða, að börn-
in læra með þessu fyrirkomulagi hátt
upp í það sem þau læra þó þau sjeu
sífelt í skólanum, af því þá verður að
setja þeim minna fyrir daglega. Eg verð
að byðja yður að muna að eg á við
heimangönguskóia. Hjer og víða ann-
arstaðar hagar svo til, að ekki nærri allir
bæir sveitarinnar geta látið börn sín ganga
á skólann að heiman, jafnvel þótt skól-
arnir væru tveir. Búendur þessara bæja,
verða að koma börnum fyrir á þá bæi,
sem nær eru skólanum, máske 2 — 3;
hvernig er nú hugsanlegt, að menn geti
kostáð fæði þeirra í 6 mánuði, auk hlut—