Skólablaðið - 01.09.1908, Blaðsíða 3

sur var í besta skapi, hann var ekki
vanur að mega vera svona óáreittur
í túninu.
Feðgarnir fóru með Rauð út fyrir
hliðið.
Daglegu störfunum var sint eins
og venja var til. Lömbin vóru látin
inn á sínum tíma. Ærnar vóru mjalt-
aðar og smalinn gætti þeirra um
kveldið, þangað til þær vóru látnar
inn í nátthagann.
Sveinn litli svaf hjá pabba sínum
um nóttina. Mamma hans var látin
vera kyr í rúminu á móti þeim, en
rúmfötin vóru tekin burtu.
»Pað má ekki taka rúmfötin frá
hentii mömmu«, sagði Sveinn hágrát-
andi, en því var ekki gaumur gefinn.
Morguninn eftir komu hjónin á
Lækjarbakka að Brekku. Ouðrún, kona
Páls á Lækjarbakka, var móðursystir
Sveins litla. Lengi talaði Einar hljótt
við þau hjónin, og að loknum sam-
ræðum spurði Guðrún systur son
sinn, hvort hann vildi koma með sjer
yfir að Lækjarbakka. Sveinn hafði
komið þangað áður og jafnan þótt
gaman að leika sjer við frændsyst-
kini sín. Hann var því fús að fara.
»Svo sækir mamma mig þegar hún
kemur á fætur«, sagði Sveinn þegar
hann var að hafa fataskifti.
Pegar hjónin vóru ferðbúin var
Sveinn litli leiddur að rúmi mömmu
sinnar; hann átti að kveðja hana.
Sveinn ætlaði að kyssa niömmu sína
en það fjekk hann ekki.
»Klappaðu á vangann á mömmu«,
sagði amnta hans og tók sveitadúk-
inn af andliti hennar.
*Eg vil ekki vekja hana«, sagði
Sveinn litli, en strauk þó um kinn
henni.
Mæðgurnar táruðust; Sveinn starði
á þær. Hann skildi ekki söknuö
þeirra.
Hjónin fóru heim og Sveinn með
þeim; Einar fylgdi þeim niður að
ánni.
Petta var á föstudegi.
Sveinn var á Lækjarbakka um nótt-
ina. Laugardagurinn leið og sunnu-
dagurinn sömuleiðis.
Mamma kom ekki að sækja Svein.
Hann var rólegur allan laugardag-
inn. Á sunnudaginn Ijek hann sjer
•ekki með börnunum.
Hann fór inn til móðursystur sinn-
ar grátandi:
»Eg vil fara heim, systir, því kem-
ur mamma ekki að sækja mig?«
»Elsku barnið mitt, mamma þín er
dáin«, sagði Guðrún grátandi.
Sveinn skildi það ekki.
»Hún er komin til guðs.«
»Hvar er hann?« spurði Sveinn,
»farðu með mig þangað!«
»Pú átt að vera hjerna þangað til
hann sendir eftir þjer«, mælti Guð-
rún og tók Svein í fang sjer.
»Verður það í dag?« spurði Sveinn
og það glaðnaði yfir honum.
»Pað er ekki víst«, ansaði Guðrún
og kysti Svein á kinnina.
»Við skulum bíða róleg.«
Hún vissi að Sveinn var al-farinn
að herman.
nógur tímlnti.
Pað er viðkvæðið hjá þeim sem hægt
vilja fara, að nógur sje tíminn.
Þeir reyr.a að telja sjer trú um að
ekkert liggi á, þeir komi því fram sem
þeir ætla sjer, þó að þeir hraði sjer ekki
svó mjög af stað.
En einmitt þeim mönnum verður tím-
inn ekki nógur, sem láta tækifærin ó-
notuð. Tíminn verður því að eins nóg-
ur, að hann sje ekki látinn hlaupa fram
hjá ónotaður.
Margir spyrja sem svo: er ekki nóg-
ur tíminn að fara að hugsa um að koma
þessum nýju fræðslulögum í framkvæmd
að ári? Það stendur í lögunum, að
fræðslusamþyktirnar eigi að vera komnar
til stjórnarráðsins 1. jan. 1910, — og
er þá ekki nógur tíminn?
Lítum nú á. 115. gr. fræðslulaganna seg-
ir svo: »Fræðslusamþyktir skulu samdar
og samþyktar í hverju fræðsluhjeraði eigi
síðar en svo, að þær geti legið fyrir
yfirstjórn fræðslumála til staðfestingar 1.
jan. 1910 o. s. frv.«
En fræðslusamþyktin er ekki komin til
yfirstjórnarinnar, þó að byrjað sje að
hugsa um hana.
Hið fyrsta, sem gera þarf er það, að
kjósa í fræðslunefnd. Tveir af fræðsu-
nefndarmönnum eru koknir á hreppskila-
þingi af þeim, sem atkvæðisrjett eiga í
sveitamálum. Þetta hefir víða ekki verið
gert í sumar, væntanlega ekki af því, að
mönnum hafi. verið fræðslulögin ókunn,
heldur af hinu, að þeim hefir þótt »tím-
inn nógur«.
Þegar fræðslunefndin er kosin, tekur
hún til starfa, ef henni þykir þá ekki
»tíminn nógur«. Hún á að semja frum-
varp til fræðslusamþyktar fyrir fræðslu-
hjeraðið. Að því búnu kveður hún til
fundar með nógum fyrirvara. Þá er
fundur lögmætur, ef helmingur allra at-
kvæðisbærra manna á því svæði, sem
fræðslusamþyktin skal ná til, eru á fundi.
Er ekki hugsanlegt, að fyrsta tilraunin
mislukkist, að fundur verði ekki lög-
mætur? Það er vonandi, að svo verði
ekki, en hugsanlegt er það. Þá þarf
að byrja á nýjan leik, þegar hentugleik-
ar leyfa, og hentugur tími er til, en
þó að fundur verði lögmætur, má vera
að fræðslusamþyktir verði ekki samþykt
á þeim fundi; það er hugsanlegt, að hún
fái ekki meiri hluta atkvæða þeirra ér á
fundi eru. Þá verður fræðslunefndin að
gera þær breytingar, sem henni þykir
nauðsynlegar, og stofna til fundar af
nýju.
Vonandi er að samning og samþykki
fræðslusamþyktanna gangi greidlega, að
mönnum gangi vel að finna það form
fyrir fyrirkomulagi barnafræðslunnar, sem
aliir geti komið sjer saman um, og vel
unað við. En ekki er því að neita, að
63
þetta er ekki vandalaust verk, og því er
æskilegt, að sem víðast á landinu verði
farið að hugsa það mál í tíma.
Sumstaðar hefir þess orðið vart, að
menn eru að vonast eftir, að einhver
vakning til að fara að sinna þessu máli,
komi frá yfirstjórn fræðslumálanna, en
þess getur varla verið að vænta, frekar
en orðið er, þar sern þegar hefir verið
í sumar sent út til allra væntanlegra
fræðslunefnda erindisbrjef þeirra, og þar
sem fræðslulögin að hinu leytinu bera
með sjer, hvað gera þarf til þess að
koma þeim í framkvæmd (sjá fræðslul.
IV. kafla 10.—13. gr.).
Spurningar og $oör.
7. Samkvæmt reglugjörð skólans á
hann að standa í 6 mánuði, byrja 1. okt.
og enda 1. apríl. Jólaleyfið er frá Þor-
láksmessu til 2. jan. að báðum dögum
meðtöldum, eða 11 daga.
Hve margar kensluvikur stendur skól-
inn? Er leyfilegt að draga jólaleyfið frá?
Frá 1. okt. til 1. apríl eru 26 vikur,
og með því að reglugjörðin ákveður að
skólinn skuli standa þennan tíma, stend-
ur hann auðvitað 26 vikur.
Osanngjarnt, að minsta kosti, að draga
jólaleyfið frá. Vissast fyrir kennara að
taka berum orðum fram í samningnum
fyrir hve margar kensluvikur honum
skuli greitt kaup.
* *
*
8. Eiga fastir heimangönguskólar að
byrja starfsemi sína eftir nýju lögunum
þegar í haust, við skólaárs byrjun?
Eða fá þeir styrk úr landsjóði fyrir
næsta vetur (1908—1909) þó að þeir
fullnægi ekki öllum kröfum VI. kafla
fræðslulaganna?
Meining fræðslulaganna er sú, að fast-
ir heimangönguskólar taki til stárfa sam-
kvæmt hinum nýju fræðslulögum við
byrjun næsta skólaárs. Kröfur VI. kafla
fræðslulaganna (23. gr.) eru þær,
a. að kenslunni sje hagað eftir reglu-
gerð sem yfirsjórnin hefir samþykt
b. að fullnægt sje kröfum yfirstjórnar-
innar um hollustuhætti skólahúsanna,
og um kensluáhöld
c. að kennararnir sjeu ráðnir af skóla-
nefnd með hæfilegum uppsagnarfresti
af beggja hendi, með skriflegum samn-
ingi og hafi að minsta kosti 18 kr.
laun um vikuna (aðalkennari) eða 12
kr. (hjálparkennari).
Engri þessari kröfu virðist vorkunn
að fullnægja þegar í haust, nema kröf
unni um sæmileg skólahús. Enda verð-
ur skólum að þessu sinni efalaust veittur
styrkur, þó að húsunum sje ábotavant.
» *
9. Hver á að sækja um leyfi til
stjórnarráðsins til þess að stofna skóla-
hjerað í parti af hreppsfjelagi?
SKOllÁBLADlÐ