Skólablaðið - 15.12.1908, Blaðsíða 5

Svar:
í litlum pjesa, sem gefinn er út að
tilhlutun stjórnarráðsins 1906 (: Leiðbein-
ing um byggingu barnaskólahúsa og
nokkrar hreinlætisreglur til athugunar í
barnaskólum) eru nokkurn veginn greið
svör upp á þessa spurningu. Peir, sem
æt!a að byggja skólahús, geta fengið
pjesann ókeypis hjá ritstj. »Skólablaðs-
ins«.
3. Fæst eftirleiðis styrkur úr Iarid-
sjóði til skólahúsbygginga? Fæst styrk-
ur til að byggja leikimishús? Fæst styrk-
ur tiltölulega móts við það sem kostar
að hafa kennaraíbúð í skólahúsinu?
Svai1;
Vonandi að alþing veiti fje til skóla-
húsbygginga, meðan þörfin er eins mikil
og nú, og þá eins til leikfimishúsa.
Spurningunni um íbúð kennara er erfitt
að svara; kemur sjálfsagt undir þvi, hve
mikill partur hún er af allri bygging-
unni.
Söngur eftir nótum.
Niðurlag.
Til þess að auðveldara sje að rata
rjett á hvern tón í tónstiganum, eru
hafðar »formú!ur«, svo kallaðar, bygð-
ar á grunntónum þríhljómsins:
Do re do
Mi fa mi do
So la so bi do
Þetta eru formúlur allra 7tónatón-
stigans, myndaðar af hinum þremur:
1. sæti Do re do
2. — Re do
3. — Mi ia mí do
4. — Fa mí do
5. — So la so bi do
6- — La so bi do
7. - Bi do
Það er eigi ólíklegt, að einhver
kunni að efast um, að bót sje að því
að læra þessar íormúlur, er byrja ein-
mitt á þeim tónum, sem finna skal.
F*að kemur og dálítið undarlega fyrir
sjónir í fljótu bragði, en gætum nú
að. Aliir getum við byrjað lag, sem
við þaulkunnum; ef við vitum hvernig
seinasti tónri lagsins er, eins fyrir það,
þó að byrjunartónn og niðurlagstónn
sjeu hvor öðrum ólíkir. Og eins er
um formúlurnar. F>ví að þær eru
eigi annað en örstutt, einföld, sjer-
kennileg lög, sem enda öll á do, tóni,
er við þekkjum eða veljum okkur
sjálfir. En þetta, að geta byrjað hverja
formúlu, sem er, af þessum 7, það er
hið sama og að geta jundið hvern tón
í tónstiganum. Og til þess var leik-
urinn gerður.
Nótnanöfnin eru skrifuð á töfluna
undir C-dúrtónstigann og hann sung-
inn upp og ofan. Kennarinn bendir
um leið á nóturnar sjálfar, en eigi á
nöfnin. En nemendurnir hafa tamið
sjer hann til hlýtar í heilu líki, er hann
sunginn í smærri skömtum, frá do — bi
__________ SKÓLABLAÐIÐ_______________
og niður á við aftur, frá do — la o. s.
frv., ennfremur að ofan frá do — re,
do — mi o. s. frv. F*á er nótunum
skipað á ýrnsa vegu þó svo, að aldrei
er hlaupið yfir sæti, t. d. do re mí
fa so fa mí re mí fa mí re do F*ar
næst er strikað undir do mi re og
þríhljómurinn lærður.
F>á eru formúlurnar skrifaðar á töfl-
una og sungnar. Fyrstar koma þrí-
hljómsíormúlurnar og síðar hinar, og
er þá gerð Ijós grein fyrir því, hvern-
ig þær eru myndaðar af þríhljóms-
formúlunum. Formúlurnar verður að
iðka lengi, og í hvert skifti, er nem-
endurnir eru í vafa um einhvern tón,
eiga þeir að finna hann með þeirri
formúlu, er á við í það og það skift-
ið. F'ví næst koma æfingar með breytt-
urn (hækkuðum og lækkuðum) tónum,
ýmsar dúrtóntegundir og moll-tón-
stiginn.
Hjer get jég í rauninni staðar num-
ið. FM að það var eigi ætlun mín
að semja ieiðarvísi fyrir þá, er læra
vildu þessa aðferð til fulls, heldur hitt,
að láta þá, er eigi vissu betur, vita
af því, að hún væri til og geta þess
helsta, er hún hefur til síns ágætis
umfram aðrar aðferðir. En það er í
stuttu máli þetta tvent:
1) . Eftir henni læra menn að rata
rjett á hvern tón i hvaða sambandi
sem hann kann að vera, með smálög-
um (fornrúlum), bygðum á grunntón-
um þríhljómsins.
2) . Eftir Irenni læra menn að hitta
tóna jajnauðveldlega i öllum tónteg-
undum eða því sem næst, með því
að do-nöfnin eru sætanöfn, og því
hin sömu í þeim öllum (tóntegundum).
Þeim, sem vilj.a kynna sjer málið
betur, — og jeg vona, að þeir verði
margir, — vil eg leyfa mjer að benda
á pjesa eftir H. Tojte, Den belgisk-
finske sangmetode og Övelser í Node-
læsning, eftir sama höfund.
Það er svo sem auðvitað mál, að
að aðferð þessari fylgir eigi sá kynja
kraftur, að allir menn, ungir og gaml-
ir, hversu ósöngnæmir sem þeir kynnu
að vera, geti lært eftir henni að syngja
öll lög »frá blaðinu< og það á örstutt-
um tíma; en það er sú einýaldasta og
skynsamlegasta leið til þess, sem mjer
er kunn. Og hvarvetna heíir hún
géfist vel og alstaðar er lokið á hana
mesta lofsorði.
í Beretning fra det 9. nordiske
skolemode í Köbenhavn, er prentaður
fyrirlestur, sem Chr. Geisler organ-
isti hjelt á funditium, um söng. Geisl-
er þessi er kunnur fyrir afskifti sín af
söngkenslu í skólum og hefir búið
sjer til aðferð sjálfur, — eftir göml-
um fyrirmyndum þó, — og haldið
henni mjög fram. Fyrirlestur þessi
snýst allur um belgisku aðferðina og
leikur ræðumanni sýnilega hugur á
því að kveða hana niður. En hvern-
ig fer. Rjett á eftir er hann sjálfur
látinn prófa börn (23 stúlkur), er lært
höfðu eítir belgisku aðferðinni og
____________________________93
verður hann þá að »gangast við ágæti
þessarar aðferðar« (d: þeirrar belgisku)
í áheyrn þeirra sömu manna, sem hann
hafði flutt fyrirlesturinn fyrir og játa
það, »að hann sje sjálfur yfirunninn«.
Hjer í Reykjavík er byrjað á að kenna
söng eftir henni f nokkrum skólum
(kennaraskólanum t. d.) og vonandi
líða ekki mörg ár, þangað til farið
verður að nota hana víðar hjerá landi.
F*að væri áreiðanlega til bóta.
Sigjús Einarsson.
^arkennarasftfrkur 1907 8
var veittur samkvæmt fjárlögunum þessum
sveitakennurum:
I. Itoi'ðurmúlasýsla. Gnðrímujörgensdóttur,
Hofsprestakalii 60 kr. f’órarni Stefánssyni,
sama prestakalli 60 kr. Jóníuu Óafsdóttur,
Hjal.astaðasókn 65 kr. Jón G. Snædal, Val-
þjófsstaðasókn 55 kr. Kristjáni Benediktssyni,
sömu sókn 35 kr. Einari Hávarðssyni, sömu
sókn 60 kr. Runólfi Sigurðssyni, Hjaltastaða-
sókn 60 kr. Jens Ouðmundssyni, Dvergasteins-
prestakalli 40 kr.
TT. Suðurmúiasýsla. Tryggva Ólafssyni,
Vallahreppi 45 kr. Birni Antonssyni Skrið-
dalshreppi 4okr. EirikiBechReyðafjarðarhreppi
45 kr. Birni Daníelssyni, Stövarhreppi 35 kr.
Ófeigi Sujólfssyni, Heydalaprestakalli 75 kr.
Erlendi Einarsyni, Fáskrúðsfjarðarhreppi 25
kr. Steini Jónssyni Mjóafjarðarhreppi 45 kr.
Eyólfi Ólafssyni, Fáskrúðsjarðarhreppi 55 kr.
Halldóri Pálssyni, sama hreppi 35 kr. Aðal-
heiði Gísladóttur, Geithellahreppi 60 kr. Sig-
ríði Sigfúsdóttur, Ássókn 60 kr. Kristrúnu
Jónsdóttur, Fáskrúðsfjarðarhreppi 35 kr.
TTT. SkaptaíflBsýsla. Sigurði Sigurðssyni
Kálfafellstaðaprestakalli 65 kr. Jóni Jónssyni,
Mýrarhreppi 65 kr. Jörundi Brynjólfssyni, Nesja-
hreppi 60 kr. Sigurði Arngrímssyni, sama
hreppi 45 kr. Eyjólfi Eyjólfssyni, Langholts-
sókn 60 kr. Stefáni Jónssyni Bæjarhreppi 40
kr. Sigurði f’orsteinssyni, Hofshreppi 70 kr.
Þorláki Vigfússyni, Hörgslandshreppi 80 kr.
Ólafi Eiríkssyni, Austureyafjallahreppi 65 kr.
Vigfúsi f’órarinssyni, Mýrdalsþingaprestakalli
60 kr. Jóhanni M. Oddssyni, Reynissókn 35 kr.
TU. Rangároallasýíla. Guðrúnu Jónsdóttur,
Skeiðahreppi 75 Guðjóni Sigurðssyni Breiða-
bólsstaðasókn 25 kr. Nikulási f’órðarsyni,
Hlíðarendasókn 45 kr. Páli Sigurðssyni, Fljóts-
hlíðarhreppi 35 kr.SæmundiFriðrikssyni.Odda-
prestakalli 50 kr. Kristmundi Jónssyni, Austur-
landeyjahreppi 60 kr. Elínu Hjartardóttur,
Rangárvallarhreppi 65 kr. Sigurgeir Sigurðs-
syni, Holtahreppi 80 kr. Jóhannesi Friðlaugs-
syni, Stórólfshvolshreppi 70 kr. Guðnýju Jóns-
dóttir, Landmannahreppi 70 kr. Birni Guð-
mundssyni, Ásahreppi 75 kr. Forsteini Eor-
steinssyni, sama hreppi 75 kr. Ólafi Ólafs-
syni, sama hreppi 40 kr.
U. Ámes$ýsla. Jarþrúði Nikulásdóttur,
Hrunamannahreppi 45 kr. Gísla Guðmunds-
syni, sama hreppi 65 kr. Sigríði Runólfsdóttur
60 kr. Magnúsi Fórarinssyni, Gnópverjahreppi
60 kr. Margrjetu Eáríksdóttur, Hrepphólasókn
65 kr. Guðrúnu Jónsdóttur, Skeiíahreppi 70
kr. Páli Bjarnasyni, Grímsneshreppi 65 kr.
ívari ívarssyni, Hraungerðishreppi 35 kr. For-
steini F'innbogasyni, Biskupstuugnahreppi 65
kr. Viktoríu Guðmundsdóttur, Bræðratungu-
sókn 75 kr. F'riðriki Bjarnasyni. Gaulverja-
bæjarhreppi 75 kr.
UT. öullbrinau- oa Hiósarsýsla. JóniLeví
Gnðmundssyni, Leiru 30 kr. Ólafi Guðmunds-
syni, Kjalarneshreppi 25 kr. Ásmundi G.