Skólablaðið - 01.01.1909, Qupperneq 2

2
SKÓLABLAÐIÐ
þegar á þessu ári. Pað málþarfekki
að ræða framar; það er sjálfsagt.
Annars verður hinn nýi, og annars
efnilegi, kennaraskóli ekki annað en
»sjelegt skaft, sem að vantar blaðið.«
En um það þarf að ræða, hvernig
æfingaskóla verður sem haganlegast
fyrir komið, og með sem minstum
kostnaði. Á því skal hjer vakið máls,
og góðir menn beðnir að hugleiða
það.
Á landinu, landsjóði, hvílir að sjálf-
sögðu sú skylda að sjá kennaraskól-
anum fyrir góðum æfingaskóla. En
þau börn, sem í þann skóla ganga,
verða auðvitað börn Reykjavíkurbæj-
ar, börn sem Réykjavíkurbær á að sjá
fyrir kenslu.
Rað virðist því liggja opið fyrir, að
landið og bærinn, alþingi og bæjar-
stjórn Reykjavíkur, eigi að vera hjer í
samvinnu. Það fann líka bæjarstjórn-
in, þegar hún bauð að taka veruleg-
an þátt af bæjarins hálfu í rekstri
æfingaskólans. — þegar það var sem
fastast sótt að kennaraskólinn yrði
stofnaður í Reykjavík, en ekki í Hafn-
arfirði, eða Flensborg. Rá hafði og
Hafnarfjörður boðist til að greiða allan
kostnað við æfingaskólahaldið, ef kenn-
araskólinn yrði settur í Flensborg.
Retta bendir á, hve eðlileg ogsjálf-
sögð samvinnan er milli bæjarins og
landsins um stofnun æfingaskólans.
Og það er mjög eðlilegt, því að báð-
ir hlutaðeigendur spara við það fje,
að vera í samvinnu.
Reykjavíkurbæ má vera það inikils
vert að geta sparað að einhverju leyti
fje til kenslu 100 barna. En ekki
mundi bæjarstjórn og skólaneínd samt
sem áður vilja það til vinna, ef ekki
væru líkur til, að börnin í æfingaskól-
anum fengju eins góða kenslu í
æfingaskólanum eins og í barnaskóla
bæjarins. En það ætti líka að mega
reiða sig á.
Æfingaskóla-kennararnir mundu ekki
valdir af lakari endanHm. Pvert á
móti væri sjálfsagt að útvega svo
góða barnakennara sem kostur væri
á, til æfingaskólans. Auðvitað kenna
þar við og við, stund og stund, lítt
æfðir kennarar o: nemendur elstu
deildar kennaraskólans; en þeir gera
það eftir rækilegan undirbúning undir
hverja kenslustund og undir umsjón
og í áheyrn kennara sinna við kenn-
araskólann, og má því ætla að sú
kensla standi ekki mjög á baki kenslu
þeirri, sem hjer er að venjast.
Húsnæði er að sjálfsögðu gott, og
kensluáhöld nægileg og góð.
í stuttu máli: barnakensla í æfinga-
skólanum á yfirleitt að vera fyrírmynd-
arkensla.
Hugsanlegværi samvinna um æfinga-
skólann á fleiri en einn veg. Hjer
skal nefnd ein leiðin.
Alþing veitir fje til að reisa skóla-
húsið, hús sem rúmar ca. 100 börn;
mætti og vera stærra. Landsjóður
stendur allan straum af húsinu, ræst-
ingu þess o. s. frv. og kensluáhöld-
um. Reykjavíkurbær greiðir laun kenn-
aranna, en hefur engin önnur útgjöld,
eða kostnað, við skólahaldið. En með
því að þar er aftur áríðandi, að minsta
kosti forstöðumaður æfingaskólans sje
valinn kennari, ætti að launa honum
betur en gerist barnaskóla; segjum
með 1800 — 2000 kr. á ári. Og ætti
þá að greiða úr iandsjóði þann launa-
auka, sem hann hefir umfram hæstu
barnakennaralaun í bænum.
Retta er afar einfalt mál.
, Landsjóður er að mestu leyti laus
við að launa kennurum æfingaskólans,
og Reykjavíkurbær er laus við að reisa
dýrt skólahús, og standa straum af ár-
legum kostnaði þess.
Líkt og þetta er æfingaskólum fyrir
komið t. d. í Noregi. Svo er það við
kennaraskólann í Stavanger, og þykir
bæjarbúum þar mikill fengur í að hafa
kennaraskólann hjá sjer, ekki síst fyr-
ir þau hlunnindi, sem þeir telja sjer
vera að sambandi hans við einn barna-
skóla bæjarins.
Nú stendur svo á, að Reykjavíkurbær
er húsnæðislaus fyrir nokkuð af börn-
um á skólaaldri. Landakotsskólinn
mun verða stækkaður, og breiðir sjálf-
sagt faðminn móti svomörgum börn-
um, sem hann getur rúmað. En samt
sem áður kemst bærinn varla hjá því
að byggja. Ber þá ekki vel í veiðar
að láta landsjóð gera það?
Retta mál hefir verið borið upp við
einstaka bæjarstjórnarmann, og því vel
tekið. Helst hafa menn hreyft þeirri
mótbáru, að barnaskóli á lóð kenn-
araskólans sje illa settur fyrir bæjar-
börn. Pað er vitaskuld, að börn úr
vesturbænum eiga þangað nokkuð
langt að sækja skóla; en úr austur-
bænum er það engin frágangssök, og
börn af Laugavegi, og í öllum þeim
hluta bæjarins eiga styttri skólagang
til kennaraskólans en bæjarskólans.
Veg þarf að leggja yfir Skólavörðu-
holtið hvort sem ér, en fyrir börnin
væri nægilegt að ryðja braut, þangað
til gata verður lögð.
Sennilega líður ekki langt um þang-
að til bæjarstjórn og skólanefnd Reykja-
víkur ráða eitthvað við sig um það,
hvort byggja skal nýjan barnaskóla,
eða hvort það hús, sem nú er brúk-
að, og tvísett í mikið af, verður látið
nægja framvegis með aðstoð prívat-
skóla, sem til eru, eða verða til.
Pegar þessar nefndir taka barna-
skólamálið til íhugunar, væri æskilegt
að þær athuguðu líka þá uppástungu,
sem hjer er kastað fram.
Kennaranámsskeiðið
i ¥or.
Pað- mun engum efa bundið, að al-
þýðukennurum verði gerður kostur á
námsskeiði til framhaldsmentunar í Reykja-
vík á vori komandi, með Ifku sniði og
það var, er haldið var í Barnaskóla
Reykjavíkur síðastliðið vor, 15. maí —
15. júní.
En hitt veit eg eigi jafn vel, hvort það
er enn útkljáð, um hvert tímabil náms-
skeiðið skuli standa. Fræðslumálastjórn
vor hefir, með rjettu, sjeð að það atriði
væri eigi lítilsvert. Hefir hún því skot-
ið því til kennara út um landið í 17.
tbl. Skbl. þ. á., til þess að þeir segði
álit sitt um það.
En það gegnir furðu, hve dauft kenn-
arar hafa tekið undir þetta mál og látið
sig það litlu skifta. Hefði þeir kenuar-
ar þó, að sjálfsögðu, átt að gefa sig
fram, sem nokkurs þykir um námsskeið-
ið vert og hug hafa á að taka þátt í
því, þar sem þeim hlýtur að standa á
miklu, hver tími vorsins gengur í það
fyrir þeim. Virðist þessi dauðaþögn,
meðal annars, benda á daufan áhuga
kennarastjettarinnar fyrir starfi sínu og
framförum.
Einungis ein rödd af öllu landinu
hefir heyrst hjer að lútandi. Er hún frá
kenslukonu í 22. tbl. Skbl. þ. á.
Kenslukona þessi bendir á, að hagkvæm-
ast væri, að námsskeiðið byrjaði 14. maí,
og er eg henni þar samþykkur.
Öllum kennurum verður að gera náms-
skeiðið jafn auðsótt, að svo miklu leyti
sem framast er unt. — Fyrst og fremst
er því óhæfilegt, að það byrji fyr en á
þeim tíma, er allir alþýðukennarar
hafa lokið kenslustörfum og sagt upp
skólum sínum; en eins og kunnugt er,
er það ekki fyr en 14. maí, í öðru lagi
munu skipagöngur til Reykjavíkur í vor
naumast jafn hagkvæmar fyr á tíma, og
þá er líður að 14. maí. Loks er þess
að gæta, að einstakir menn, er taka vilja
þátt í námsskeiðinu, geta vel verið vist-
bundnir og húsbændum háðir fram að
hjúadegi (14. maí).
En lengra fram sýnist mjer óhentugt
að námsskeiðið sje látið dragast, vegna
þess, að vinnandi fólki er tíminn því
dýrari, sem lengra líður á sumar.
Nú kvað fræðslumálastjórn hafa í hyggju
að láta námsskeiðið byrja ekki seinna
en 1. maí. Og þeir menn eru til, sem
álíta, að það megi ekki dragast lengra
fram, vegna nemenda þeirra í kennara-
skólanum, er kynnu að vilja taka þátt í
því, þar sem sá skóli er úti 31. mars.
En sú mótbára er ljettvæg.
Eg lít svo á, sem námsskeið þessi
sjeu miklu fremur ætluð þeim kennurum,
sem ekki eiga kost neinnar annarar
kennarafræðslu, en hinum, er setið hafa
í kennaraskólanum undanfarandi einn
vetur eða fleiri. Mjer virðist tilgangur
þeirra eigi að vera sá, að auka samhygð
og efla samvinnu milli þeirra kennara,
víðsvegar að af landinu, er alls engan
kost eiga á að kynnast á annan hátt.
Sú hefir og hlotið að vera hin upp-
haflega tilætlun með þetta framhalds-
námsskeið, og það getur alls eigi kom-
ið að tilætluðum notum, nema það láti
þá kennara, sem koma til Reykjavíkur á
vorin til þess að afla sjer fnæðslu um
eins eða tveggja mánaða tíma, sitja fyrir
hinum, er dvalið hafa þar allan veturinn
og notið hins sama.