Skólablaðið - 15.04.1909, Qupperneq 3

39
þvert á móti eðlileg og sjálfsögð lífs-
regla.
Kenslu í sparsemi þyrfti ekki að
skoða sem alveg sjerstaka námsgrein
í skólunum; enda munu þær þykja
nógu margar fyrir; auðvelt væri að
setja hana í samband við aðrar náms-
greinar, svo sem reikning, eða kenslu
um áhrif tóbaks og áfengra drykkja,
sem margir barnaskólar fást nú nokk-
uð við. Um að gera að þessi fræðsla
verði ekki »iærð«, heldur praktisk og
einföld og auðskilin.
Höfuðatriði kenslunnar í sparsemi
kemur flestum saman um að eigi að
vera það, að koma börnunum í skiln-
ing um nauðsyn þess:
að eyða minna en eg afla,
að kaupa aldrei neitt, sem eg get
verið án,
að kaupa alt fyrir borgun út í hönd;
taka aldrei lán,
að treysta aldrei óvissum tekjum,
að halda nákvæma reikninga yfir
tekjur og gjöld,
að geyma hvern eyri í sparibauk,
sem ekki þarf að eyða,
að koma honum sem fyrst i spari-
sjóðinn,
að ávaxta fjeð.
Pó að þessu máli sje vikið til kenn-
aranna, sjerstaklega að því er kenslu
í skóium snertir, þá væntum vjer
þess að heimilin íhugi það; mest
mundi um það muna að svo stöddu,
ef þau teldu það þess vert að hugsa
um það.
»Skólabl.« tekur fúslega viðritgerð-
um þessa efnis.
"éT
Rödd úr gröfinnl
o
Jeg geri ráð fyrir að margur muni
skafa innan eyrun og taka vel eftir, er
hann heyrir að einhver framliðinn
ætlar að taka til máls. Það eru þó
aðeins lýðkennararnir íslensku, sem
jeg sný máli mínu til í þetta sinn,
sjerstaklega til þeirra, sem sóttu fram-
haldsskólann fyrir kennara í vor var.
Pjer munið það sjálfsagt öll, hve eld-
heitur áhugi var vor á meðal í vor.
Vjer hjeldum næstum því daglega
fundi til þess að ræða áhugamál vor.
Vjer mynduðum fjelag með oss, og
þóttumst jafnvel sumir hverjir vera
svo sterkir, að vjer þyrftum ekki að
halda á þeim styrk, sem oss bauðst
með því að sameinast »Kennarafje-
lagi íslands«. Þegar vjer svo höfðum
sameinast því fjelagi, vildum vjerekki
annað heyra, en að vjer tækjum að
oss útgáfu Skólablaðsins, töldum sjálf-
sagt, að þetta sterka fjelag af kennur-
um íslands hefði sitt eigið málgagn.
Vjer bundumst samtökum um að
mynda kennarafjelög heima hjá oss,
hver í sinni sveit, svo fjelag vort
yrði öflugt og stórt, og næði yfir alt
ísland. Vjer skildum kát og örugg •
huga, oss fanst vjer hafa stigið stórt
_________SKOLABLAÐIÐ________________
spor áfram, af því vjer höfðum haft
tækifæri til þess að tala saman og
kynnast. Jeg efast ekki um að brjóst
vor flestra hafi verið þrungin af bar-
áttu og framsóknarþrá. Vjer hjetum
því að vjer skyldum halda viðkynn-
ingu vorri við, með því að ræðast
við í Skólablaðinu. En hvað ér svo
orðið af öllum vorum fögru áform-
um ? Hafa þau komist í framkvæmd,
eða eru þau dauð og jörðuð? Kæru
stjettarsystkin! Jeg hef árangurslaust
beðið eftir orðsending frá yður í blaði
voru, og nú get jeg ekki þagað leng-
ur. Jeg er að vísu kominn í gröfina,
gröf áhuga og samvinnuleysis, en mig
langar þó til að vita, hvort jeg get
ekki enn þá kaliað svo hátt, að eitt-
hvert yðar heyri til mín. Jeg vona að
vjer sjeum ekki öll komin í sömu
gröfina, að einhverju yðar hafi orðið
meira ágengt en mjer, þvf mörgyðar
höfðu meiri krafta, og eg þrái að fá
fregnir af yður. — Jeg skal núí stuttu
máli gera grein fyrir minni eigin reynslu.
Jeg hefi talað við ýms stjettarsystkin
mín hjer heima í minni sveit, náttúr-
lega helst við þau, sem jeg treysti
best til þess að vilja vinna fyrir þetta
áhugamál vort, samvinnu og fjelags-
skap kennara. Alstaðar hefi jeg fengið
sama svarið; málið væri náttúrlega í
sjálfu sjer ágætt, og hlyti að eiga fram-
tíð, en enginn hefir haft tíma til að
gefa sig við því. Jeg veit að það er
talsvert satt í þessu. Kennarar hafa
svo lítil laun, að þeir verða að leggja
hart að sjer, til þess að vinna fyrir
sjer og sínum. Hvíldartíminn er svo
naumur, að ekkert má af honum missa.
En er það nú ekki sárt, að verða að
segja það, að kennararnir ísiensku
hafi ekki tíma til þess að kynnast hver
öðrum, til þess að vinna sjálfir að
áhugamálum sínum, og miðla hver
öðrum af sínum 2ndlega auði.
Kennarar! hvað lengi á þetta að
ganga þannig til? Ætlið þjer að bíða
eftir því, að þing og þjóð gefi oss
þær rjettarbætur að hlutskifti vort verði
viðunanlegt. Jeg fyrir mitt leyti ótt-
ast að pað kunni aó dragast nokk-
uð lengi, ef vjer hímum álútir og
þegjandi hver í sínu liorni. Það er
heldur ekki néma eðlilegt, því ef vjer
þegjum við ástandinu sem nú er, sem
auðvitað er mikið betra en það hefir
verið, þó ekki s]e það gott, þá er ekki
við því að búast, að aðrir kvarti fyrir
vora hönd, jeg held líka jafnvel að
vjer eigum þá ekki betri kjör skilið, en
þau sem vjer búum nú við. Stjettar-
systkin, jeg veit að yður skilst það
öllum, hve mikilsvarðandi samvinnan
er fyrir oss og stjett vora. An henn-
ar erum vjer eiginlega engin stjett,
án hennar hlýtur vort andlegn líf
smátt og smátt að styrna upp, vjer
sjálf verðum að steingjörfingum. Eng-
inn maður getur sjer að skaðlausu
einangrað sig frá andlegu samneyti
við þá menn, sem vintia að sama
markmiði og hann sjálfur. Allra síst
geta lýðkennarar það, þeir menn sem
hafa á hendi það háleita, en jafnframt
afar vandasama hlutverk að leiðbeina
æskulýðnum, og leggja ef til vill
drýgsta skerfinn til þess, hvernig mað-
ur barnið verður síðar. Einmitt þeir
hljóta alt af að hafa svo ótal margt
að segja Itver öðrum, að læra hveraf
öðrum, að gefa hver öðrum það besta,
sem þeir hafa hugsað, fundið við starf
sitt. Látið því ekki mál þetta bíða
lengur, það er meir en mál til komið
að hrinda því af stað. Hefjist handa
og stofnið sem fyrst kennarafjelög út
um allar sveitiríslands. Tökumhönd-
um saman, og hróum oss ekki leng-
ur, hver í sínu horni. Minnumst
þess að hjer sem oftar á við hið
gamla spakmæli oð: sameinaðir stönd-
um v]er, en sundraðir föllum vjer, og
það hvort heldur sem skoðuð er hin
andlega eða líkamlega hlið málsins,
vor ytri lífskjör eða árangur vinnu
vorrar.
1 af 32.
Frá alþingi.
frumvarp til laga un: $tyrlttar$Ióð Handa
kcnnurum
er nú afgreitt frá r.cðri deild alþingis
eins og það stóð skráð í vetur í »Skóla-
blaðinu«. Enginn efi á því, vonandi, að
efri deild taki frumvarpinu eins vel og
vinsamlega eins og neðri deild.
Aðalatriði málsins þessi:
1. Landsjóður Ieggur fram 5000 kr. til
stofnunarstyrktarsjóðshanda barnakcnn-
urum; og leggur síðan til sjóðsins
1000 kr. á ári.
2. Kennarar, sem ráðnir eru samkv. lög
12. nóv. 1907 um fræðslu barna,
leggja 1 °/o af launum sínum árlega í
sjóðinn.
3. Styrk úr sjóðnum fá kennarar, sem
eru styrkþurfar og verið hafa barna-
kennarar 10 ár, enda greittt tillag til
sjóðsins að minsta kosti 3 ár.
4. Eigi skal verja til styrkveitinga
nema vöxtum sjóðsins þangað til hann
er orðinn 20,000 kr. Þá 3/4 af öllum
árstekjum hans.
*
* +
Brcytingar á lögum um fræðslu barna
fer neðri deild engar fram á aðrar en þær,
að lengja frest þann, sem 15. gr. ræðir
um til 1. jan. 1912 (er í lögunum til 1.
jan. 1910.)
Auk þess leggur N. d. til að gera þá
viðbót við lögin, að stjórnarráðinu sje
gefin heimild til að gefa alsherjar viður-
kenningu skóla, sem stofnsettur er af ein-
stökum mönnnum, enda starfi skólinn þá
eftir reglugerð sem samþykt er af yfir-
stjórn fræðslumála og staðfest af stjórn-
arráðinu. Svo skulu þeir og vera háðir
eftirliti skóla- og fræðslunefnda. Börn
sem sækja þessa skóla þurfa ekki að
sækja um ieyfi til þess til skólanefnda
eða fræðslunefnda.
*
l * *