Skólablaðið - 01.05.1909, Blaðsíða 1

//. tbl. Kemur út tvisvar í mánuði. Kosiar 2 kr. á ári. tkeykjavík 1. maí. Auglýsingaverð: 1 kr. þuml. Afgr. Reykjavik. 1909.

Enn um framhaldsmentun kcnnara.
F*að getur verið að sumir ætli að
nú sje ekki þörf á framhalds mentun
kennara kostaðri af opinberu fje, þar
sem stofnaður hefir verið fastur Kenn-
araskóli; en sem betur fer eru þeir
h'klega fremur fáir, enda væri það
miður farið, tf sú skoðun yrði ríkj-
andi. Pess er vel að gæta að marg-
ir þeir menn munu nú fyrst um sinn
fást við kenslu, sem ekki hafa á kenn-
araskóla gengið, og yfir höfuð notið
lítillar kenslu. Margir þessara manna,
munu óska þess að fá frekari fræðslu
og leiðbeiningu við kenslustarfið, og
allflestir þeirra í raun og veru þurfa
þess, ef vel á að vera.
En framhaldsmentunin er líka þörf,
meira að sefja nauðsynleg, fyrir þá
er numið hafa í Kennaraskóla. F’ess er
að gæta,að það er svo margt sem heimt-
að erað lært sje á þessum þremur sex
mánuðum, að engin von er til að það
geti alt orðið lært til hlítar. Pað verða
sjálfsagt engir fúsari á að samsinna
þessu en þeir sem í Kennaraskóla
hafa gengið. Erlendis er námstími
kennaraefna lengri en hjer, sumstaðar
meira en helmingi lengri, og þó [jykir
þar þörf á framhaldsmentun kennara,
og engir meira áfram um að henni
sje haldið uppi og hún aukin en
kennararnir sjálfir. F’eir finna best
hvar skórinn kreppir. Hjer er því
ekki þörf á að raða langt um það,
hvort framhaldsku siunni skuli haldið
áfram eða ekkr, naumast hætt við að
hún leggist niður að svo stöddu. En
full þörf er á því að reyna að gera
sjer grein fyrir því hvernig henni skuli
hagað framvegis, þótt pað sje að vísu
allörðugt, þar sem reynslan ein getur
•eyst úr sumum þeim spurningum, sem
vakna, þegar um málið er luigsað.
Eins og áður mun hafa verið skýrt
frá hjer í blaðinu, þá voru teknar til
meðferðar við námsskeið kennaranna
síðasta vor allar námsgreinar þær, sem
í barnaskólum eru kerdar, og auk
þess uppeldisfræði, og kenslunni mest
megnis þannig hagað, að sýnt var
hvermg kenna skyldi hverja grein, en
hitt lát'ð sitja á hakanum að veita
þeim sem námsskeiðið sóttu sjerstaka
kenslu í fræðigreinunum sjálfum; þó
fór fram regluleg kensla jafnframt
kensluæfingunum í íslensku, teikningu
og leikfimi. Pannig má segja að þetta
kensluskeið stefndi yfirleitt að því að
kenna þeim, sem það sóttu, hvernig
þeir ættu að kenna börnum og fara
með börn við nám, kenna þeim að
halda skóla; hitt væri miklu fremur
aukageta að veita víðtækari þekkingu
í hinum einstöku námsgreinum. Pessi
stefna hefir að sjálfsögðu verið alveg
rjettmæt, þegar tekið er tillit ti! þess
hvernig margir þeirra, er námsskeiðið
sóttu, voru undir það búnir, sömu-
leiðis hins í hve mörgum námsgrein-
um flestir tóku þátt. En eigi getur
þetta þó skoðast öðruvísi en »hjáip í
viðlögum« handa íólki, sem lítinn
kost hefir átt að njóta skólakenslu, sjá
skólahald hjá öðrum eða lesa um
kenslu og skólahald. Líklega verður
þó að halda áfram í svipuðu horfi
fyrst um sinn — það er að segja
meðfram og með suma. En samfara
þessu, sem einkum á að vera til vakn-
ingar og leiðbeiningar, þarf að koma
upp sannnefnd framhaldskensla handa
þeim sem í Kennaraskóla hafa gengið
eða á annan hátt fengið töluverða
fræðslu. En þegar þess er gætt, að
námsskeiðið mun ekki geta orðið
lengra en 4 — 8 vikur á ári, þáerauð-
sætt að ekki má hafa margt undir, ef
nokkuð verulegt á að læra. En taki
sami maðurinn að eins fyrir eina
námsgreinog leggicinvörðungustund á
hana þennan tíma hjá góðum og æfðum
kennara, þá getur hann munað drjúg-
um um viðbótina sem hann aflar sjer,
þótt tíminn sje stuttur, því að þess er
að gæta, að gert er ráð fyrir að hann
hafi áður numið undirstöðuatriði grein-
arinnar í skóla, og svo styrkstíhenni
við það að kenna hana síðan sjálfur
og stunda. Þetta er ekki sagt út í
bláinn, heldur byggist það á reynslu
annara, því að hjer er í raun rjettri
ekki um neitt nýmæli að ræða, heldur
gert ráð fyrir að hjer sje tekinn upp
sami háttur og annarstaðar og þótt
þar vel gefast. Með þessu, að kenn-
urum gefist kostur á um eitt náms-
skeið eða fleiri að afla sjer víðbótar-
þekkingar í einstökum fræðigreinum,
yrði ráðin veruleg bót á því hve lítið
hægt er að fara út í hverja kenslu-
grein á hinum stutta námstíma í kenn-
araskólanum. Á þénnan hátterkenn-
urum opnaður vegur til að geta orð-
ið nokkuð vel að sjer í þeim grein-
um sem þeir eru hneigðastir fyrir hver
um sig, en það vita þeir, sem reynt
hafa, að slíkt er harla mikilsvert, og
vænlegt til að verka á alla kensluna.
Væri svona til hagað, mætti búast
við að einn hópurinn tæki íslensku,
annar landafræði, þriðji einhverja grein
náttúrufræðinnar hinn fjórði teikning
| o. s. frv. Með þessu fyrirkomulagi
þurfa ekki allir að sækja námið á sama
árstíma. Það er t. d. alllíklegt að
margir umferðakennarar mundu fyrst
um sinn kjósa svipaða kenslu ogsíð-
asta ár, en þeir munu yfirleitt vera
fyr lausir við kenslu á vetrinum eða
vorinu en kennararnir við föstu skól-
ana, sem búast má við að flestir kysu
fremur sjerkensluna. En alllangan og
góðan undirbúning mun þurfa til þess
að öllu verði haganlega fyrir komið.
Búast má við að það verði helst
haft móti þessu fyrirkomulagi að það
j verði óhæfilega dýrt fyrir landssjóð.
Eu þar er því fyrst til að svara, að
eflaust er allmiklu íil þess kostandi, að
gera kennarana sem best úr garði. í
öðru lagi má búast við því að náms-
skeiðið í sama horíi og síðasta vor,
leggist niður áður en mjög langt um
líður, og að eftir verði þá lítið annað
en sjergreinanámið — því að varla er
gerandiráðfyrirkennaraháskóla nú fyrst
um sinn — og í þriðja lagi má og
verðpr að sníða sjer stakk eftir efnum
nieð það hve margar námsgreinar
teknar verða til meðferðar hvert árið.
Eins getur rekið að þvi, ef aðsókn
verður mikil, eins og við má búast,
að takmarka verði tölu þeirra, sem
aðgang fá að náminu það og það
árið, og að sumir verði að láta sjer
lyndaað bíða til næsta árs. Það sem
me^tu lúeypir fram verður styrkurinn
til kennaranna, sem kensluna nota;
hann má ekki skera mjög við neglur
sjer, flestir barnakennarar hjer svo
settir, að ósanngjarnt er að þeir hafi
mikinn beinan kostnað af framhalds-
náminu.
Kenslukaup það er landssjóðurætti
að greiða getur að vísu orðið nokk-
uð meira við það að breytingin kæm-
ist á, en þó ekki svo að frágangssök
sje að koma henni á þess vegna; því
að eins og drepið var á má sníða