Skólablaðið - 15.07.1909, Blaðsíða 2

5&
skilningslaust. Sumir fore|.drar og
húsbændur telja líká annað, að þati
þurfi þá ekki að tefja sig á þvf hin
árin, svo að þau geti þá unnið meira
gagn. Slíkt er vorkunn, eins og á
stendur fyrir þeim mörgum, ogengin
von að þeir skilji, hversu gagnslaus
og jafnvel skaðlegur slíkur lærdómur
er; þetta erorðinn vani. Sumum geng-
ur og einhver dugnaður og samvisku-
semi til; þetta er sjálfsagt verk, og þá
best að leysa það af hendi svo fljótt
sem unt er. Slíkur hugsunarháttur er
virðingarverður og kemur sjer líklega
alstaðar vel, nema í þessu efni; það
er sitt hvort, að levsa af hendi ákveð-
ið verk og að læra kristindóminn.
Eg sagði áðári; að þessi laérdömur
væri jafnvel beint skaðlegur. F*að, er
það alvarlega, það sorglegasta í þessu
máli. Alt nám án skilnings verður
erfitt, leiðinlegt og þreytandi, því meir
sem það varir lengur. Mönnum er
eðlilegt að verða lítið um það, sem
bakar þeim óþægindi að þarflausu.
Börnin finna enga þörf í kvernáminu
og mörgum dauðleiðist það, ogverð-
ur lítið um þá bók, sumum beinlínis
illa við hana. Kver og kristindómur
blandast saman í huga barnsins; kver-
ið er oft kallað kristindómur í dáglegu
tali. Kverið verður leiðinlegasta bók,
sem barnið þekkir; kenslustundirnar í
kristindómi leiðmlegastar af öllum
kenslustundum; kennararnir oft ungir
menn, sem ekki eru sjálfir farnir að
skilja kverið., Það er ekki sagt þeim
til ámælis; þeir skilja orðin, en sann-
indin, sem orðin skýra frá, eru þess
eðlis, að þau lærast fyrst af mikilli
lífsreynslu, sem ekki er hægt að gjöra
ráð fyrir hjá tvítugum mönnum. Beir
eru enn kaldir fyrir efninu að meira
eða minna leyti, og þá geta þeir ekki
látið það verma hjörtu barnanna, þau
eru og veróa líka köld fyrir því. Tím-
inn gengur í andlaust leiðinda stagl,
báðum til kvalar, börnum og kennur-
um. Hver verður svo árangurinn
að kanski 5 — 6 ára stagli upp aftur
og aftur? Leiði á kristindóminum og
jafnvel kali til hans. Börnin verða sár-
fegin að mega fleygja kverinu og þurfa
aldrei að opna það framar; vilja helst
aldrei opna guðsorðabók; þær minna
allar á kverið, hljóta allar að vera leið-
inlegar eins og það; vilja um alt ann-
að heldur heyra og lesa; helst aldrei
koma í kirkju í því skyni, að heyra
um kristindóm talað; hann stendur
þeim fyrir hugskotssjónum, sem leið-
inda stagl, óskiljanlegur hrærigrautur,
sem kirkjan sje að kvelja með börn
og fullorðna af gömlum vana. Þau
verða harðla móttækileg fyrir orð
þéirra manna, sem hallmæla kristin-
dóminum og gjöra Iítið úr honum.
Allar leiðinda endurminningarnar vakna
þá við og hallast á sömu sveifina, því
að eftir alt námið, hafa þau svo afar-
litla hugmynd um kristindóminn í raun
og veru. Það er alveg ótrúlegt, hversu
margt ungt fólk getur verið frámuna-
lega illa að sjer í því efni, eftir svo
SKÓLABLAÐIÐ
langt nám* frá þeJíkingarinnar hlið
einni skoðað það er þannig að minnj
ætlun mjög hætt við því, að kver-
kenslan, eins og hún er, verki þvert
á móti þvt sem henni er ætlað; að í
stað þess að leiða til kristindóms leiði
hún burt frá kirkju og kristindómi.
Th. Klavéness segir einhversstaðar.
»Eg hygg að ekkert hafi hnekt eins
mikið kristilegu trúarlífi í lúthersku
kirkjunni, eins og þessi trúfræði, sem
hún hefir verið að troða í börnin, en
þau ekki getað melt; að kirkjurnar
j standa svo víða tórnar, það á hún áð
þakka barnalærdómnum sínumt. Eg
hygg að nann hafi mikíð til síns máls.
það er ein aðalframförin, sem orðið
hefur í kenslumálúm á síðari árum,
að menn leitast æ meir og meir við,
að gjöra börnum alt nám sem auðveld-
ast og ánægjulegast. Hvergi ríður
eins mikið á þessu eins ogíkristnum
fræðum, þar sem námsefnið á að ná
til hjartans lyrst og fremst, verða börn-
um ástfólgið til þess að bæta hugar-
far þeirra. En í þess stað hefur hvergi
orðið eins seint til um breytingar.
Kirkjan er íhaldssöm, hún »setur í
síðustu lög sverðið að fornum rót-
um«; oft g]örir hún vítaníega rjett í
því, — en hjer í þessu má hún til að
fylgjast með, ef hún á ekki að vinna
beint á móti helgasta tilgangi sínum.
Eg kannast við, að nokkur breyting
er orðin til bóta hjer á landi, en víða
er enn alt í gamla horfinu.
Niðurl. næst.
Kvennaskóli Reykjavíkur.
Herra ritstjóri!
í »Skólablaðinu« 13. tbl. ergreinar-
korn nokkurt, sem virðist vera eins-
konar framhald af grein í 12. tbl.
»Óðins« (marzblaðinu) um frú sál.
Ólufu Finsen og er henni sjerstaklega
á síðari staðnum skýlaust eignuð stofn-
un kvennaskólans í Reykjavík. Byrjun
skólablaðsgreinarinnar hljóðar þannig:
„Frú Ólufu Finsen stofnanda kvenna-
skólans í Reykjavík er minst í 12. tbl.
»Óðins« o. s. frv.
Þetta er ekki rjett og leyfi eg mjer
hjer með að mótmæla því. — Það er
semsje sannleikur, er fengið hefir að
standa óhaggaður og óáreittur í rúm
30 ár, að það var kenslukonan frú
Þóra Melsteð, sem í sambandi við
mann sinn, göfugmennið Pál Melsteð
sagnfræðing, stofnaði skólann. Pað
var hún, sem átti fyrstu upptök þessa
máls, það var hún, sem alt frá miðju
fyrri aldar stöðugt barþaðfyrirbrjósti
og fjekk aðra til að sinna því og
styrkja sig til að koma því í fram-
kvæmd, og að þessu vann hún með
hinni stökustu elju og þreki, því í
fyrstu var við mikla örðugleika að
stríða; aðalþátturinn er fyrst og fremst
hennar, en þar næst manns hennar,
sem var henni svo einstaklega samhent-
d? Árið 1870 fór h'ún utan og leitaðí
hðfa um mál þetta við. ýmsa máls-
metandi menn og konur, og var það
að nokkru leyti undirbúningur til góðra
undirtekta síðarmeir; árið 1871 kvaddi
hún nokkrar heldri konur í Reykjavík,
þar á meðal stiftamtmannsfrú Olufu
Finsen til fundar við sig til að ræða
um fyrirkomulag á mentunarstofnun í
Reykjavík handa ungum stúlkum, lagði
þar fram frumvarp um tilhögun hinn-
ctr fyrirhuguðu skólastofnunar og var
það samþykt af fundarkonum og stend-
ur í »Ávarpi til íslendinga« 18. marz
1871. í Óðinsgreininni er það tekið
fram, að nafn Ólufu Finsen standi
»eins og allir vita« fremst undir Ávarp-
inu, en það var, eins og gefur að skilja,
í kurteisis skyni, þar sem hún var
kona þáverándi stiftamtmanns Hilmars
Finsens, æðsta manns í landinu, að
sínu leyti eins og frú Póra Melsteð
hefir sett sitt natn aftast, þarsemhin-
ar konurnar komu á fundinn íyrir
hennar áskorun; gat það og verið rjett
að því leyti til, að það var hún sem
knúði hinar á undan sjer, en það var
alls ekki á hinn veginn.
En það yrði of Iangt mál aó rekja
þetta lengur á þessum stað og ætti að
vera óþarft og enda nægilegt að vísa
til ritsins: »Kvennaskólinn í Reykja-
vík 1874—1906«. En samt skal eg
geta þess til frekari árjettingar að í
ísafold 19. des 1903 segir svo: »Af-
mælishátíð. — Frú Póra Melsteð ....
stofnandi kvennaskólans í Reykjavík
1874 og forstöðukona hans ætíð fram
á þennan dag átti fæðingardag i gær
og var þá 80 áragömul. Til minning-
ar um þnð var henni í virðingar og
þakklæti:«k'ni fært ávarp og höíðu
undir það skrifað á 3. hundrað manns
af íbúum bæjarins« o. s. frv. Sbr.
Sunnanfcii 1900 ritgerð eftir E. H —
Æskan 1900 bls. 63. — Husmoderen.
Kristiania 1905 bls. 189 (»Den förste
islanske Kvindeskole blev oprettet i
Reykjavik 1874 af Thora Melsted«). —
Hjemmet. Khavn 1904. (»Kvindeskolen
i Reykjavik er opstaaet ene og alene
gennem en enkelt Kvindes Energi og
utrættelige Opofrelse. Denne ene er
Fru Thora Melsted« o. s. frv.). —
Þetta er því sæmilega kunnugt mál
bæði utan lands og innan, en svo er
að sjá sem það sje ekki öllum hjer
á iandi svo kunnugt sem væntandi
væri, því ekki ber að ætla, að það sje
vísvitandi gert, að reyna að draga af
frú P. Melsteð á æfikvöldi hennar
þann heiður, sem henni ber með rjettu.
En hvað sem um það er, þá mun sá
heiðurs-sveigur sitja fastur og »þegar
kvennaskólinn flytur á þessu ári inn í
hið veglega steinhús« þá munu menn,
í stað þess að ílytja sveiginn, fyist og
fremst minnast frú Póru Melsteð og
þar næst manns hennar.
Hitt er annað mál, að það er í alla
staði skylt að heiðra minningu frú
Olufu Finsen og jafnframt Hilmars
Finsens landshöfðingja, manns hennar,
og Bojesens jústitsráðs föður hennar,