Skólablaðið - 15.10.1909, Side 5

SKÓLABLAÐIÐ
77
má tákna einkunnirnar í öllum hinum
einstoku námsgreinum.
En meðaltal einkunnanna í hinum
einstöku námsgreinum er aðaleinkunn
nemandans við árspróf og fullnað-
arpróf. Þegar aðaleinkunnin ei reikn-
uð út, rneð því að taka meðaltal
af einkunnunum í hinum einstöku
námsgreinum, þá á auðsjáanlega að
sleppa brotinu og minni brotum,
en haekka stærri brot upp í einn
heilan.
Þetta sýnist mjög einfalt, Og er
mun hægra til yfirlits á skýrslum, að
aðaleinkunnin sje táknuð með heilum
tölum, en með heilum tölum og brot-
um. Og ekki verður sjeð að það
leiði til neins handahófs í vitnisburð-
argjöfinni.
Prófréglurnar (5 gr.) má auðvitað
skilja svo að V2 og smærri brotum
skuli slept, og stærri brot en */z skuli
hækka upp í einn heilan, þegar próf-
dómari og kennari leggja saman eink-
unnirnar fyrir hverja einstaka náms-
grein; en þá gæti og svo farið að
ónákvæmnin yrði talsvert meiri. Síð-
astliðið vor hefir sú aðferð víða ver-
ið höfð. En prófreglurnar mæla ekki
beint svo fyrir heldur ákveða það
eitt að aðaleinkunnin sje táknuð ein-
ungis með heílum tölum.
Xoö/dskólinn í Sreitisgötu 2.
Reykjavík hefir aukist mjög að íbúa-
tölu ásíðustuárum. Enumleið hefirþýðing
hennar fyrir landið aukist meir en að sama
skapi. Hvergi búa jafnmargir íslendingar
á nokkrum einum stað eins ög þar;
hvergi stunda jafnmargir íslendingar nám
eins og þar. A ári hverju kemur þang-
að fjöldi manna úr öllum landshluturr,,
þeir dvelja þar um stund, hverfa svo
heim aftur og bera með sjer áhrif úr
höfuðstaðnum. Til Reykjavíkurberastný-
ir straumar frá umheiminum. Paðan dreifast
þeir útumlandið alt. Staða höfuðbæjanna er
veglegenvandasöm .Mikiðerundirþvíkom-
ið fyrir þjóðlífið að áhrifþeirrasjeu holl og
styrkjandi. En það liggur í augum uppi
að því fleiri menningar-möguleika sem
bærinn opnar fyrir íbúum og gestum
sínum, því betur innir hann af höndum
skyldu sína við þjóðina.
En aðstaðan var erfið. Okkur vantaði
margt, og Reykjavík gat ekki bætt úr því
öllu, síst í einu. Hún stofnaði skóla
fyrir margskOnar starfsmenn sem þjóð-
fjelagið vanhagaði um. En hún gerði
fremur lítið fyrir þá, sem voru efnalitlir
og annaðhvort unnu alt árið, eða gátu
ekki verið nema stuttan tíma til náms.
í haust verður gerð, dálítil tilraun til
að bæta lítið eitt úr þessari vöntun.
Nokkrir ungir kennarar halda kvöldskóla
í Grettisgötu 2, frá 15. okt. til 15 apríl
n. k.
Skóli þessi er sniðinn eftir samskonar
skólum á Englandi með þeim breyting-
um sem þörf þótti á eftir íslenskum ástæð-
um. Tilgangurinn er að hjálpa lærisvein-
unum til að nema og iðka nokkrar af
þeim greinum sem búast má viðaðþeim
komi að mestu haldi í lífinu. Allir kenn-
arar vita vel að enginn skóli getur gert
meira en að grafa fyrir undirstöðunni á
þeim mörgu byggingum sem nemendurn-
ir byggja síðar meir hver fyrirsig. Petta
verður þó enn augljósara með kvöldskóla
sem verður að láta sjer nægja með lítinn
tíma bæði til kenslustunda og heimavinnu.
Par er því lögð aðaláherslan á að kenna
nemendum að vinna með festu eftir gerðri
áætlun.
Pessar eru hinar helstu námsgreinar í
Kvöldskólanum í Grettisgötu:
íþróttir
Móðurmál
Náttúrufræði
Fjelagsfræði og saga
Reikningur
Prjú útlend mál (Enska, Danska, Pýzka).
íþróttunum (og mannfræðinni) er skipað
í öndvegi. Hvorttveggja hefir verið van-
rækt helst til mikið á íslandi, Og hins
vegar ryður sú skoðun sjer æ meir og
meir til rúms að fyrst og fremst bæri
hverjum manni að stunda heill líkamans.
Pegar heilsan er biluð er lífið kvalafult
og lítils virði. Flestum er líka kunnugt
hver áhrif vor heilsa hefir á andlega starf-
semi. En nú er það dagsannað, að lang-
flest okkar spillum heilsunni, minkum lífs-
gleðina og styttum æfina, suinpart með
því að vanrækja það sem við eigum að
gera lífinu til viðurhalds, sumpart með
því beinlínis að brjóta grundvallarlög
þess. í heilsufræðinni sigrar sú skoð-
un meir og meir, að hollast sje að byrgja
brunninn áður en bamið dettur ofan í, þ.
e.: að treysta fyrst og fremst á leikfimis-
kennarann og þá á lækninn. En þá er
leiðin sú að kenna unglingunum um eðli
og byggingu líkamans, samfara því að
þeir viðhafa hollar æfingar og mynda
fasta, óbifanlega vana sem þeir halda
áfram með alla æfi.
Næst er móðurmálið. Par er mest
stund lögð á bókmentirnar, aðskiljagóð-
an skáldskap, að njóta hans, að láta hann
fága smekkinn, og ylja tilfinningarnar. Og
seinast en ekki síst að þekkja hveitið frá
illgresinu sem óvinurinn sáir í bókmenta-
akurinn.
Náttúrufræðin nýtur sín því miðnr ekki
á kvöldskóla. Hana erekki hægt að kenna
vel nema með því að hafa hlutina sjálfa
til athugunar: stjörnur himinsins í sjón-
pípum, jarðlögin upp í dölutn, dýrin á
mörkinni og liljugrösin á akrinum. En
af því tilvera okkar byggist á yfirráðum
okkar yfir náttúrunni er almennri náttúru-
fræði þó ætlað allmikið rúm f sambandi
við mannfræðina og fjelagsfræðina.
í fjelagsfræðinni er freistað að útskýra
hversu þjóðfjelög myndast, hversu þau
vaxa, og hver aðal-öfl halda þeim saman.
Útlendu tungumálin verða kend með
munnlegum æfingum. Þó segir kennar
inn einnig frá hinum helstu höfundum
sem hafa ritað best á því máli.
Jónas fónsson }rá Hriflu.
». .o^§§|c.
Krossför gegn
f átæ ktar b ö 1 i n u.
Hvergi er nú hugsað um fátækra-
bölið af meíri ákafa en á Englandi.
Endaer til þess fylsta ástæða. Hvergi
er jafn-margt af auðugum einstakling-
um og þar. Hvergi jafn-margt af blá-
snauðum öreigum og þar.
Meir en tvær míljónir mannaþiggja
þar opinberan styrk árlega til að fram-
fleyta lífi sínu. Enginn veit um tölu
þess aragrúa af fólki, sem engan styrk
fær, en þyrfti hans engu síður við,
en þeir, er hans njóta. Fátækralög-
gjöfin er orðin gömul og úrelt. Hef-
ir að mestu setið vió sama keip síð-
an 1834, þótt ástæður sjeunú orðnar
gagn-ólíkar.
Konungleg milli-þinga-nefnd var
skipuð fyrir nokkurum árum, sem hef-
ir rannsakað ástandið og gefið út
skýrslu f mörgum bindum og þykk-
um. Má nærri geta, að þar sje mik-
ill fróðleikur um mannfjelagsástandið
þar eins og það nú er. Nefndin var
skipuð átján mönnum og hefir klofn-
að í tvent, meirahluta og minnahluta.
Meirihlutinn vill halda í sama horfi
og verið hefir með töluverðum um-
bótum á stjórn og eftirliti. Megin-
reglan, að hjálpa þeim, sem sokknir
eru niður í ítrustu neyð og orðnir eru
ósjálfbjarga. Einn þriðjungur þess-
ara aumingja eru börn. Annar þriðj-
ungur heylsuleysingjar. Hitt eru ekkj-
ur og gamahnenni, sem engan eiga
að.
Minnihlutinn álítur, að .öll þessi fá-
tækralöggjöf sje bygð á röngum grunni.
Ofseint sje að fara að hjálpa, þegar
fólk sje þegar sokkið niður íörbirgð-
ar-fenið og búið þar að glata með
öllu hæfilerkanum til sjálfstæðis.
Engin fátækralöggjöf eigi að eiga sjer
stað. Rista eigi fenið fram, svo fólk
hætti unnvörpum að sökkva þar nið-
ur jafnótt og bjargað er.
Með öðrum orðum: Minnihlutinn
fer fram á, að komið sje í veg fyrir
örbirgðina með þjóðinni, brunnurinn
birgður, áður barnið fellur í hann.
Þjóðin eigi að hefja eins konar kross-
för gegn örbirgðarplágunni. Annars
verði hún að meini, er sýki alt þjóð-
lífið og komi velferð þjóðarinnar .á
kaldan klaka.
I. Peir, sem umsjón eiga að hafa
mentamála í hverri sveit, eiga að leita
uppi öll börn, sem eigi hafa nauðsyn-
legt viðurværi, til þess að geta dafn-
að og náð fullum þroska bæði til
líkama og sálar, og sjá þeim fyrir
fullkomnu viðurværi og hafa eftirlit
með heilbrigði þeirra.
II. Heilbrigðisnefnd hverrar sveitar
á að leita uppi alla þá, sem veikir eru
°g e'g' ge*a veitt sjer nauðsynlega
læknishjálp og sjá þeim fyrir fullkom-
inni læknishjálp, annaðhvort á heimil-
um þeirra eða á hentugum heilbrigð-
sstofnunum.