Skólablaðið - 15.11.1909, Blaðsíða 1

Þriðji árgangur.
22. tb.
Kemur út tvisvar i mánuöi.
Kosiar 2 kr. á ári.

Sleykjaoík 15. nóoember.
Gagnfræðaskólinn á Akureyri settuu.
Svo kvað Matthías:
Nú kallar þjóðin ykkur, landsins arfa,
að yrkja og vakta helgan föðurgarð;
og enginn tími stefndi þjóð til starfa
með stærri von um hundraðfaldan arð.
Um láð og lög og loftsinsfimbulvegi
er leiðin frjáls, og sigruð tíð og rúm,
ný sköpun byrjuð, bjart af nýjum degi,
og besta fortíð orðin rökkurhúm!
Því lofið guð, þið yngismenn og
meyjar,
að megið lifa þessa furðu-tíð,
sem vefur saman álfur, höf og eyjar
og allar þjóðir gerir banda-lýð!
En munið, börn, því meira sem er
unnið,
er meira eftir — hærri, stærri þraut,
og litlu munar, langt þó sýnist runnið,
á lífsins stóru guðdómlegu braut.
Kom heill ti! náms, þú ungi lærdóms
lýður,
sem lyfta skalt til manndóms veikri
þjóð!
í minni festu fyrst hvað skyldan býður,
svo för þín verði heillarík og góð.
Sjá, markið er, að mentist vorar bygðir,
svo mættum aftur verða sæmdarþjóð,
því skólinn á að skapa dáðogdygðir
og drengskap leiða í ykkar merg og
blóð.
Það var sú tíð, að vorar norðursveitir
sín verja kunnu gömlu fjórðungs mót
og gæta alls, er afl og menning véitir,
að ekki týndi fornri hjeraðsbót.
Og meðan kröftum fjöll á Fróni skifta,
sem fyrrum, þarf að jafna hjeraðsvöld,
Og skuli aftur lýða kjörum lyfta,
skal lifna alt sem best var fyr á öld.
Sem gullnir tindar hefja sál til hæða,
og hafsins töfrar vekja manndóms þrá,
eins kennir sagan, fóstra vorra fræða.
þann fremdarhug, sem lyftir andans
brá.
Og henni ásamt: óður vor og tunga
er æðsta ment, er styrkir, göfgar oss.
Pví gleym þú aldrei, lands vors öldin
unga,
að elska þessi fólks vors dýrstu hnoss!
Margt er að læra, Ijúfu mentavinir,
en listin æðst er þó að verða menn,
sem réynast sinnar þjóðar heilla-hlynir,
því harðar skúrir bíða Snælands enn!
Oott er að fljúga, — vinna veröld
hálfa,
og verða mikill, hver í sinni bygð,
en mest er vert að sigra vel sig sjálfa
ineð sannri visku, fjelagsskap og trygð!
Stafsefningin.
Hinn 6. þ. m. áttu 25 fslensku kenn-
arar í Reykjavík fund með sjer í barna-
skólahúsinu til að ræða um stafsetn-
ingu á íslensku. A fundinum vóru
íslensku kennarar barnaskóla Reykja-
víkur, kennaraskólans, mentaskólans,
kvennaskólans, iðnskólans og Jón
Ólafsson alþm. og ritsjóri fyrir hönd
verslunarmannaskólans.
Fundurinn hafði aðallegaveriðboð-
aður til þess að leita fyrir sjer um
samkomulag um eina og sömu staf-
setningu í öllum þessum skólum.
Hinu ekki við að búast að á einum
fundi yrði auðið að kryfja svo til
mergjar þær stafsetningarreglur, sem
nú eru algildastar, að úr því yrði skor-
ið, hvor þeirra væri rjettmætust í raun
og veru.
í umræðunum kom það skýrt í ljós,
að samkorrulag um eina og sömu rjett-
ritun í öllum skólum landsins þótti
æskileg; annað í raun og veru óhæt’a.
En hvaða stafsetning skyldi þá kos-
in til þess?
Hjer er ekki um margtaðvelja. ílang-
flestum — ef ekki öllum — skólum er
annað tveggja fylgt hinni svo nefndu
Blaðamannastafsetningu þráðbeint, eða
þá með þeim afbrigðum,sem stjórnarráð-
ið Ijet taka upp í Lesbókina, sem tvö
hefti eru komin út af, og hið þriðja
væntanlegt von bráðar. En afbrigðin
eru ekki önnur en þau að rita je en
ekki é, og hvergi z.
En þó að afbrigðin sjeu ekki fleiri en
þetta, þá eru þau svo stórvægileg, að
þau valda talsverðum glundroða, ef
látið er afskiftalaust, hvort þeim er
fylgt eða ekki, — ef einn skólinn fylg-
ir þeim en annar ekki, — einkum þó
að því er z-una snertir.
íslensku kennarar þeir, sem nota Les-
bökina, finna eðlilega til erfiðleikanna
á því að kenna ekki að öllu leyti hina
Auglýsingaverð: I kr. þuml.
Afgr. Bergst.str. 27.
sömu stafsetningu ogáhennier. Hún
á og að vera svo samin að öllu leyti,
að hún geti verið örugg leiðbeining
fyrir kennara og nemanda einnig um
það, hvernig eigi að rita málið.
Bað mun þ'd hafa verið almenn ósk
fundarmanna að fylgja stafsetning Les-
bókarinnar af þessum praktisku ástæð-
um, enda þó að þeir, að minsta kosti
sumir hverjir, hölluðust engusíðurað
Blaðamanna stafsetningunni óbreyttri.
En það var ekki líklegt til að leiða
til samkomulags við Blaðamannafjelag-
| ið, eða þá kennara sem bundist hafa
heiti um það að fylgja þess stafsetn-
ingu. Þá var t. d. mentaskólinn frá;
íslensku kennarinn þar átti víst mikinn
þátt í því að leggja þann grundvöll
sameiginlegrar rjettritunar sem lagður
er með Blaðam.stafsetningunni, og tel-
ur sig bundinn við hana, að svo
stöddu.
Þar sem það var markmiðið að ná
samkomulagi um eina stafsetningu í
öllum skólum, var eðlilegt að fundur-
inn vildi ekki fara fram á neitt annað
en það, sem samkomulags von var
um við bestu menn Blaðamannafje-
lagsins og lærðustu menn í þessum
greinum, sem styðja þá stafsetningu.
Vjer höfum það fyrir satt að Blaða-
mönnum hafi ekki verið fast í hendi
með z-una. það hafi þvert á móti
verið vilji nokkuð margra þeirra manna,
sem þar áttu hlut að máli, að sleppa
henni pegar frá byrjun, enda þó að
svo færi að henni væri haldið.
Gæti nú orðið samkomulag um það,
að sleppa z-unni — sem ekki ætti að
vera vonlaust um — þá er aðeins eitt
stafsetningaratriði sem milli ber je, eða
é. Og það ætti ekki að valda nein-
um tilfinnanlegum glundroða í rjett-
ritunarkenslunni, nje erfiðleikum á því
að nota þær íslenskukenslubækur, sem
nú eru fyrir hendi. F*að veldur varla
sjerlegum erfiðleikum í lestrarkenslu
og skriftar, að gera barni skiljanlegt
að stafurinn é jafngildi í riti og fram-
burði je. —
Með þetta fyrir augum var í fund-
arlok borin upp svo látandi tillaga til
fundarályktunar, og samþykt með 19
atkv. gegn 3:
Fundurinn telur heppilegt að Blaða-
mannastajsetningin sje kend i öllum