Skólablaðið - 01.12.1909, Blaðsíða 3

SKOLABLAÐIÐ
91
(f/7/7 um siafsefninguna.
Herra Hallgr. /ónsson, kennari við
barnáskólann í Reykjavík, hefir skrifað
í 4safold« 17. f. m. um afskifti Skóla-
blaðsins af rjettritunarkenslunni í skól-
unum.
E4<ki er oss ljóst, fyrir hverja sök
kennarinn gengur fram hjá »Skóla-
blaðinu« með þessa grein sína, nema
svo sje að honum hafi þótt les-
endum blaðsins lítill fengur í henni.
Hann verður að halda oss til góða,
,þó vjer höldum oss við þann vættvang,
sem málið að þessu sinni er hafið á,
og svörum grein hans í Skólablaðinu.
Hvaða rjettritun á að fylgja?
F*að er fyrirsögn \ greinar þeirrar í
Skólablaðinu, sem H. J. svarar í ísa-
fold. — Retta þykir honum >einkenni-
leg« spurning, og hann heldur að
margir kennarar spyrji ekki svo.
Orunlaust getur honum tæplega ver-
ið um það, að ýmsir kenuarar væru
í efa um, hvort þeir ættu að kenna
Blaðarnannarithátt óbreyttan eða þá
þann rithátt, sem er á Lesbókinni,
þar sem báðir þessir rithættir hafa
tíðkast við skólann, sem hann sjálfur
kennir við. Hafi hann nú samt sem
áður ekkert veður haft af því, áður
en hann kom á kennarafundinn 6. f.
m., sem getið er í síðasta blaði, þá
gat hann þó ekki verið í neinum efa
eftir fundinn; en eítir þann fund skrif-
ar hann þó ísafoldar-greinina, — Hann
skrifar hana eftir að hann hefir sjeð
atkvæðagreiðslu falla svo, að 19 ís-
lensku-kennarar móti 3 óskuðu að
breyta Blaðamannarjettrituninni. Hann
staðhæfir, að margir kennarar geti ekki
verið í efa um rjettritunina, þó að hann
sæi atkvæðagreiðslu kennaranna á
nefndum fundi falla svo, að jafnmörg
atkvæði urðu með Lesbókar-stafsetn
ingu óbreyttri eins og Blaðamanna-
stafsetningu óbreyttri; ekki ósennilegt
að álíka skiftar skoðanir kunni að
vera annarsstaðar en í Reykjavík. —
Nei, spurning Skólablaðsins var ekk-
ert einkennileg nje óeðlileg, því marg-
ir kennararnir vóru í efa og eru í efa.
Kennarafundurinn 6. f. og atkvæða-
greiðslan þar, sýndi glögt og sannaði
að það var þörf á að hreyfa þessu
máli til þess að koma á samkvæmni
í rithætti.
Vjer höfum spurt sem svo: Er
það gjörlegt að kenna börnum aðra
stafsetningu en þá, sem þau eiga þó
að læra? —
Vjerhugðumað allir kennarar mundu
svara þessum spurningum neitandi.
Stafrófskverið og lesbók barnaskól-
anna eru þær bækur sem umfram all-
ar aðrar eru kenslubækur í móður-
máli, þangað til að því kemur að far-
ið er að kenna málfræðina eftir ein-
hverri kenslubók sem börnin eru lát-
in lesa.
StafrófskAer og lesbók verða að
vera með sömu stafsetningu sem börn-
in eiga að læra, til þess að festa rit-
háttinn sem best — þegar frá fyrstu
gerð — í huga barnanna.
Pessir erfiðleikar hafa valdið glund-
roðanum.
En H. J. sjér ekkert á móti því að
kenna aðra stafsetningu en er á les-
bókinnijhann svarar spurningunni því
hiklaust játandi. Og hann bætir við
allhreykinn: »Við höfum gert það,
og okkur hefir tekist það«. Oss
furðar ekkert á þessu svari, ef það á
að skiljast svo að það megi takast,
að kenna börnum aðra stafsetningu
en þá, er þau eiga að venjast í les-
bók þeirri sem notuð er við kensluna.
En spurningin var ekki um það,
hvort það væri framkvœmanlegt, held-
ur um hitt, hvort það væri praktiskt,
hvort yit væri í, að baka sjer þá erfið-
eika að óþörfu.
Of mikla áherslu þykir oss H. J.
leggia a kenslubók barnanna í ís-
lenskri málfræði. Regar börnin fara
að læra málfræði eftir kenslubók, eiga
þau að vera vel á vegi að skrifa staf-
rjett. Og dæmið, sem hann tekur
sínu máli til sönnunar er afar barna-
legt. Pó að kennari noti ritreglur V.
Asmundssonar, og þó að í þeirri bók
standi eitthvað um é og z, þá er
ógnar hægt að hlaupa yfir það. Mál-
fræðiskenslan þarf ekki að líða baga
við það, og stafsetningarkenslan held-
ur ekki.
En þaðereinmitt þetta sem ossgrein-
irávið H. J. um, hvaða þýðíngu lesbók
barnaskólanna hafi fyrir kcnslu móð-
urmálsins og hverja þýðingu statsetn-
ing annara kenslubóka hafi. Hann
telur það »bæði ósamkvæmni og vit-
firru« að kenna stafsetningu lesbók-
arinnar, ef aðrar kenslubækur sem
barnið les, svo sem málfræði, landa-
fræði, reikningsbók o. s. frv., eru
með annari stafsetningu. Vjer skoð-
um aftur á móti stafrófskverið og les-
bókina svo sem aðalkenslubækurnar í
í móðurmáli, og teljum einmitt fyrir
þá sök nauðsynlegt, að á þeim bók-
um sje sú stafsetning sem börnin
elga að læra, og eins á forskriftar-
bókunum. Ressar þrjár kenslubækur
gera mest að því að festa stafsetn-
inguna í huga barnanna, og vjer telj-
um erfiðleika á því, að kenna börnun-
um aðra stafsetningu en þá er þau sjá
fyrir sjer í þessum bókum, þó að
vjer viljum ekki taka svo djúpt í árinni
að kalla það »vitfirru«.
Við því er altaf að gera, að börn
lesi ýms blöð og bæknr með annari
stafsetninguener álesbókinni, ogannari
en þau hafa verið látin hafa á stýlum
sínum og ritgerðum, sem einatteru
teknar úr lesbókinni en það veldur
varla miklum rug/ingi, og er heldur
ekki hægt við að gera. En lesbókm
á alt af að vera hin örugga leiðar-
stjarna.
Of borginmannlega finst oss H. J.
tala um »sjálfstæða kennara< í þessu
stafsetningarmáli. Pað er auðvitað
ekki hinn einstaki kennari við hvern
skóla, sem á að ráða því, hvern rit-
hátt hann kennir, heldur skólastjórnin.
Svo kallað sjálfstæði í slíkum efnum
getur stafað af sjervisku eða vanþekk-
ingu, og síst til bóta, væri hverjum
sjervitring leyft að þjóna lund sinrii í
þessu. Hvernig mundi fara, ef 10
íslenskukennararviðbarnaskóla Reykja-
víkur gæfu út sitt stat'rófskverið eða
lestrarbókina hver, og allar bækurnar
með mismunandi stafsetningu, og
væru svo »sjálfstæðir« að halda dauða-
haldi hver um sig" við sinnar bókar
stafsetningu?
Vístmun H.J. hugsalíkt og »Skólabl«.
um það, að slíkur Babels-glundroði
væri síður en svo æskilegur.
Vjer verðum að fá samræmi í staf-
setninguna. Til þess að ná því marki
með samkomulagi fór kennarafund-
urinn 6. f. m., millileið milli Lesbókar-
innar og Blaðamanna, eins og skýrt
var frá í síðasta blaði.
Samræmið fæst ekki á einum degi,
síst svo, að allar kenslubækur verði
alt í einu meðsömu rjettritun. En það
fæstmeð tímanum svo framarlega sem
tekin er föst stefna. Og fasta stefnu
verður að taka til að útrýma þeim
glundroða sem nú er á stafsetningar-
kenslu skólanna og á stafsetningu
kenslubókanna.
Síst er það eftirsóknarvert að stjórn-
in valdbjóði neitt í þessu efni. Hún
hefur heldur ekki sýnt sig í því að
vilja taka fram fyrir hendurnar á kenn-
urunum enn sem komið er. En hún
getur orðið neydd til þess, ef sam-
komulag fæst ekki. »Skólablaðið«
sættir sig við alt í þessu efni —
nema glundroðann.
----g;
Bæklingar sendir Skólablaðiuu:
Það sem hver drengur á að vita.
Útgefandi: Arthur Gook, Ak-
ureyri. Prentsmiðja Odds Björns-
sonar 1909.
Vjer ráðleggjum foreldrum óg kenn-
urum að lesa þenna litla pjesa.
Eiríkur litli. Saga eftir Amy le
Feuvre. Þýðing eftir Sigurbjörn
Sve;nsson. Útgefandi’gjArthur
Gook. Akureyri.
Kverið er 47 bls. í litlu broti. Verð
25 aurar.
Gymnastisk Selskabs A arsskrift 1909.
H. Hagerups Boghdl. Köbenhavn.
Rað er í ár 25 ára afmæli hinnar
svonefndu »Lingsku leikfimi« í Dan-
mörku, og er sjerstakt hátíðarit gefið
út vegna þess. En í ársriti þessu
eru ýmsar þarfar hugvekjur um leik-
fimiskenslu. Olav Schroder skrifar
aðalritgerðina til athugunar fyrir kenn-
ara. Sýnir fram á að leíkfimi geti
verið tvíeggjað sverð í höndum kenn-
ara, sem ekki kunna betur en svö
með að fara. Leggur all mikla á-
herslu á mentun kennarans í þeirri