Skólablaðið - 01.09.1911, Blaðsíða 7

SKOLABLADIÐ
135
(miklu fyr á eftir sumum stöfum en öðrum og fyr á eftir Iangri
rót en stuttri þannig, að ða varð da, nema á eftir hljóðstöfum
og f> r (e^ hljóðstafur fer næst á undan, og svo á eftir rf og
rS> Þv' Þar er ^ enn ' dag; en aftur varð þa að ta, og að
auki kemur ta löngu síðar í orðum þar sem ð og d
stendur fyrir upphaflegt ðð og dd, svo sem t. d. virta = virða
= virðða (af að virða) og benla = benda = bendda (af að
benda), og gerist sú breyting vafalaust \r.eð fram til aðgrein-
ingar á nútíð og þátíð í þessum sögnum ogertil fullkomnunar
á málinu. Undantekning frá þessum núgreindu reglum virðist
það vera að t er á stöku stað haft á eftir ll og nn t. d. villta,
nennta, en það kemur af þvf að þar er inn síðari samhljóðandi
tillíktur úr þ (villa = vilþa = vilþjan, nenna = nenþa = nan-
þjan) en um t í mœlta er áður talað.
Ágætt er það hjá höf. að hafa bæði í nöfnum og sögnum
þenna mikla sæg af upptalningum; í því er fyrirtaks leiðbeining
og er alls eigi ætlaðtil utanbókarnáms. Eghefiheyrt suma finna
að því að í þessuni upptalningum væri einnig klúr orð, en að
segja slíkt er hégómi, því úr því að orðin eru til í málum þá
þarf að vita rétta hneiging þeirra sem annara. Einnig hefi eg
heyrt höf. brugðið um ýmsa sérvisku í henni, en þau ámæli virð-
ast mér á engum réttum rökum bygð.
Mjög slæma álít eg hjá höf. flokkaskiftingunaá sterku sagn-
orðunum. Hann nefnir nflokk allar þær sagnir er í eint þát.
hafa a, og slengir þar saman hvað sem hljóðbrigðun líður bæði
sögnum er í nútíð hafa i (eða é) -(- tveimur samhljóðendum
(binda — batt, skella — skall) og sögnum er í nútíð hafa e -f-
■dumbstaf (gefa — gaf — gáfum — gefinn) og ennfremur sögn-
um með e í nútíð -j- hljómstaf (c: linstaf eða nefhljóð) t. d.
stela — stal stálum — stolinn eða nema nam námum— num-
inn. Þetta gæti nú ef til vill gengið ef eigi væri lengta haldið,
þótt málfræðislega ófullkomið og óviðfeldið sé að miða skiftingu
við þátíðareintölu. En auk alls þessa telur hann einnig til a
flokksins sagnorðin er hafa a í nútíð en ó í þátíð (fara — fór
— fórum — farinn) og hefir Wimmer líklega leitt höf.
út í þessa vitleysu. En það mætti þó allir sjá, að illa fer á því,
að setja í eina heild orð eftir einkennum, er við sum eru