Skólablaðið - 01.10.1912, Blaðsíða 11

SKOLABLAÐID
155
bágt nieð köflu j, því rentur af arfi og náfrændastyrkur hrökk
ekki til. Lifðu þeir þvf oft eins og nægjusamir fátæklingar.
Chr. Bruun t. d. klæddi sig eins og sundurgerðarlaus sveita-
bóndi, hafði aldrei stífað hálstau, Ijet ekki dúk á borð sitt, gerði
sjálfur ýms heimilisstörf utan- se.n innanhúss. Og svipað minn-
ir mig það væri um suma hina. Og svo hló bara ffna fólkið að
þeim fyrir þetta, og margir æðri sem lægri kölluðu þá sérvitr-
inga o. s. frv.
Margir fleiri en þessir 5 gerðu þetta sama. Þeir voru líka
háskólagengnir og höfnuðu h'ka góðum embættum lýðháskólans
vegna. Margir, sem útskrifaðir voru frá kennaraskólum, höfnuðu
eins föstum og vel launuðuin kennaraembættum til þess aðgeta
þjónað lýðháskólunum. Og sumir bændur höfnuðu líka góðri
bændastöðu í sama tilgangi.
Þetta var nú í Noregi. En svipað var það líka franianaf í
Dantnörk.
En þar urðu samt lýðháskólarnir fyrri að atvinnugrein en
í Noregi.
Nú eru þeir orðnir að góðri atvinnugrein í báðum löndun
um. En ekki er eg nú viss um, að þeir hafi, að öllu samlögðu,
batnað við það.
Þótt mörgum þætti nú kynlegt, að norskir og dauskir lýð-
háskólamenn væru að leggja sig svona í líma fyrir alþýðufræðsl-
una, þá urðu þó rnargir til að dást að því. Gátu ekki annað.
Sjálfsfórnin var svo auðsén. Sumir voru nú til með að að segja
sem svo: »Og ekki er nú áhættan stór fyrir þá. Þeir hafa
embættisprófið. Geta því hætt við lýðháskólann og fengið gott
brauð, hvenær sem þeir vilja. En hefðu þeir hafnað embættis-
námi og prófi, þá var áhættan meiri.« En við þettaernú tvent
að athuga: Lýðháskólastefnan var þá svo óvinsæl á æðri stöð-
um, að vinir hennar voru oft settir hjá við embættaveitingar.
Og liefðu þeir verið prófiausir, þá voru þessi *svör vís: Þeir
urðu fegnir lýðháskólanum því þeir áttu ekki annars úrkosti*
— líkamlega vinnu hefðu þeir þó getað unnið, og hún gaf
meira af sér en lýðháskóiarnir. —
En eins og á stóð var óniögulegt að segja slíkt. Öllum