Skólablaðið - 01.01.1921, Blaðsíða 2

2
SKÓLABLAÐIÐ
Jan. 1921
þau mál, er því þykja mestu varða, og
ekki að sinni flytja neðanmálssögur.
Að svo mæltu óskum við útgefendur
blaðsins öllum lesendum þess og vinum
árs og blessunar, og biðjum þá að taka
blaðinu með góðum hug.
En mjer er það skylt sjerstaklega, að
þakka hið besta öllum þeim, sem að
undanförnu hafa reynst blaðinu vel og
stutt það á einhvem hátt.
HELGI HJÖRVAR.
---0----
Horfur í fræðslumálum.
það fer ekki hjá því, að fjárþröngin,
sem nú þjakar þjóðina, geri allmjög
vart við sig 1 fræðslumálum hjer á
landi fyrst um sinn.
Ef styrjöldin hefði ekki komið til,
mundi á þessum sömu árum hafa þok-
að drjúgum í betra horf fræðslumál-
unum. En í staðinn má svo heita, að í
styrjöldinni hafi af harðæri og drep-
sóttum flest það lagst í kaldakol, er áð-
ur horfði eitthvað til framtaks á því
sviði. Einkum hefir bamafræðslan kom-
ist öll á ringulreið,og í slíka niðurníðslu,
að kynslóðin sú, sem nú er um ferming-
araldur, mun aldrei bíða þess bætur.
Jlví ekki er nóg með það, að skólarnir
og öll skólafræðsla hafi beðið hnekki af
dýrtíð og farsóttum og hvers konar
kröm. Alt líf þjóðarinnar hefir orðið
svo erfitt, og á slíkum þönum og í
óvissu, að heimafræðslu hefir líka hlot-
ið að hraka. En hún er nú því miður
lítil orðin víða hvar, um fram það, sem
lærist af daglegu lífi.
Langmerkast er það í fræðslumálun-
um öll styrjaldarárin, að bætt voru kjör
bamakennaranna. En það er ekki nema
fyrsta sporið til meiri umbóta. En af
því mætti þó fyrst og fremst vænta
þess, að kennarastjettinni yxi svo fisk-
ur um hrygg, að hún gæti látið meira
til sín taka en áður. Og eins er hitt mjög
mikilsvert, að eftir því sem kennaramir
þykja dýrari, eftir því þykir almenn-
ingi meiri nauðsyn á að þeir hafi nóg að
starfa, og að einhver árangur sjáist af
verkum þeirra. En jafnframt er þá von
um, að reynt verði að búa sem best í
hendur þeim, og styðja þá í starfinu.
Svo virðist nú og, að almennur áhugi
á fræðslu og mentamálum sje að glæð-
ast, og mentamálanefndin og það veð-
ur, sem standa mun um hennar tillögur,
gerir auðvitað sitt til að vekja áhugann.
En langmesta vandamálið hjer, og að
staðháttum til erfiðara en víðast hvar
annarstaðar, er sjálf barnafræðslan.
Strjálbygðin, og húsakynnin era þar ill-
ar fylgjur við að fást.
það er og segin saga, að fjárþröngin
muni lengi á eftir draga framtak og
getu úr mönnum. þeim mun víða seinka,
skólahúsunum, sem í ráði var að efna
til, þegar styrjöldin skall á. Fjárþröng-
in verður sjálfsagt mörgum hollur og
góður skóli, og hefir mint þjóðina ó-
þægilega á, að gott er að kunna að fara
með fje og gróða. En hitt er verra, að
hún magnar líka á ný trúna á einseyr-
inginn, nurlið og kotungshuginn.
þegar fræðslulögin gengu 1 gildi,
sýndi einn af fyrirsvarsbændum þjóð-
arinnar fram á það, að sveitimar
mundu ekki rísa undir þeim; almenning-
ur mundi blátt áfram komast á vonar-
völ með börn sín út af þessum gífurlega
fræðslukostnaði. Úr þessu atriði máls-
ins hefir þó ræst betur en á horfðist. En
ekki mun nú fremur en áður skorta slík
barlómskvein, ef til kemur að auka
framlög til fræðslu og uppeldismála.
Sitt hvað hefir og verið sagt um
fræðslulögin af hinum, sem þóttu þau
ganga helst til skamt. En fræðslulögin
eru mestu ágætislög — að forminu til.
Eftir þeim gat hver sveit sniðið sjer