Skólablaðið - 01.06.1921, Blaðsíða 8

68
SKÓLABLAÐIÐ
Júni 1921
scm rómaðar eru um allan heim, höfum við
Islendingar ekki notað, það er talið verður,
við uppeldi barna okkar. Jtess vegna er nú
að vaxa upp hjá okkur í sjálfum höfuðstaðn-
um ýmislegt, sem ekki hefði átt að eiga sjer
stað hjá oss, svo fámennri og afskektri
þjóð.
þetta er þeim mun sárgrætilegra, þegar
þess er gætt, að við eigum heima við bæj-
arvegg þá íþrótt, sem líklega tekur öllum
íþróttum fram, sem uppeldismeðal. Jeg á
við glímuna.
Jeg get ekki hugsað mjer neina námsgrein,
þar sem hægra væri að benda á rjett og
rangt, ljótt og fagurt, eða glæða drengilegar
tilfinningar, en íslensku glímuna. Einn
mesti kostur glimunnar er það, að skap-
gerð (karakter) keppenda kemur svo
greinilega í ljós.
Niðurlag þessara orða verður því að end-
urtaka og árjetta áskorun þá, sem fþrótta-
samband íslands sendi skólanefndum lands-
ins um að stuðla að því, að íslensk glíma
vcrði sem fyrst gcrð að skyldunámsgrein í
öllum barnaskólum.
Kaupmannahöfn, 1921.
Valdimar Sveinbjörnsson.
----0-----
Úr fyrírlestri.
Eftir Stefán Hannesson,
skólastjóra í Litlahvammi í Mýrdal.
--------Höfum vjer gengið t.il góðs
götuna fram eftir veg? — J. H.
þessi orð Jónasar komu mjer í hug er jeg
las „þýðingar" eftir Sigurð Nordal i Skírni
í fyrra,1) og mun fleirum hafa farið líkt, er
um fræðslumál hefir hugsað árum saman.
Greinin er samin af svo miklu viti og svo
föðurlegri umhyggju fyrir andlegum vexti
þjóðar vorrar, að lesarinn á erfitt, með að
malda í móinn, þótt, hann hafi lengi verið
á annari skoðun. Og ef það cr á vitorði hans,
að höf. er orðlagður gáfumaður og háskóla-
kennari, þá vex tilhncigingin: að gefast upp
x) Fvrirlesturinn fluttur á ýmsum stöðum
í Mýrdal 1920.
og fylgjast athugalítið og orðalaust með
straumi hugsunarinnar.
Höf. finnur sárt til þcss, að margt hefir
rcynst vcr um skólana en skyldi. Skellur sú
alda eins og brotsjór á hugsun lesarans í
þessum orðum:------- •— „Og mikill er ábyrgð-
arhluti þeirra manna, er vilja rísa gegn
forlögunum og staðháttunum og koma upp
barnaskóla í hverjum hreppi eftir útlendri
fyrirmynd".
Jeg skal samstundis játa það, að jeg er
höf. mjög þakklátur fyrir greinina í heild
sinni og sammála honum um margt, er jeg
kem að síðar. En þann ábyrgðarhluta tel
jeg mestan í þessu máli, að rísa gegn vax-
andi lífsnauðsyn á barnaskólum þar sem
staðhættir leyfa, eða gegn afskiftum þjóð-
fjelagsins, til hjálpar heimilunum við upp-
eldi barna sinna, þar sem staðhættir eru
óhentugir. Svo mikið er djúpið milli okkar
Sig. Nordals í þessu máli, eins og hann hef-
ir verið skilinn og misskilinn í nefndri
grein af mörgum. Og í tilefni af þessum
andstæðum verða fyrst fyrir mjer þessar
spurningar:
Eru barnaskólar óþarfir eða jafnvel hættu-
legir andlegum vcxti þjóðarinnar?
Er ábyrgðarhluti fyrir menn, er tiltrú
hafa, að ráða þjóðinni til að eiga skólastofn-
anir fyrir æskulýðinn og starfrækja þær
með vaxandi áhuga?
Er fjárhættuspil fyrir oss að leggja nokkr-
ar þúsundir kr. árlega í endurbætur og við-
hald kennaraskólans, til þess að þroska og
cnduryngja okkar bestu kenslukrafta?
Eða hvað?
Jeg þykist hafa sjeð það fyrir löngu, að
skólar g e t a verið hætulegir andlegum
vexti ungra manna — allir skólar og ekki
síst harnaskólar. Ekki felst í því aðdróttun
til kcnnara um að þeir geri ilt v i 1 j a n d i.
Allir vilja þeir vist nemendum sínum gott
citt. Siðspilling hefi jeg heldur ekki á vit-
orði um kcnnara. Flestir bera þeim vel sögu.
En þrátt fyrir þessi meðmæli og mörg önn-
ur ótalin, hlýt jcg að segja: Meðferð skól-
anna á æskulýðnum er mjög athugaverð. Ef
þeir eigi sinna kröfum hans og vaxtarskil-
yrðum andlega og líkamlega betur en oft-
ast er, þá eru þeir blátt áfram hættulegir.
Og hvar er svo þessa hættu að finna?