Sovétvinurinn - 01.09.1935, Page 8
tSovétvinurinn]
FJ ölskyldulifið
í 80vétríkj unum.
Umhyggjan fyrir börnunum —
viðurkenning á starfi mæðranna.
Lauslega þýtt i'ir fíundschau af H. Þ.
í Sovétríkjunum er fjölskyldulífið talið alvarlegt og
mikilsvert málefni. Eitt sinn var hjónabandið konunni inn-
anhúss-þrældómur og eiginmanninum æfilangur fjötur, en
nú hefir það breytzt í frjálst samband milli karls og konu,
byggðu á ást, vináttu og sameiginlegu athafnalífi til heilla
fyrir heimilið.
Réttarfarsleg og efnaleg undirgefni konunnar undir mann
sinn er horfin — og það er einmitt það, sem á drýgstan
þátt i því að endurnýja fjölskyldulífið. Hjá okkur (í Sovét-
ríkjunum) er konan efnalega sjálfstæð. Hún getur allt af
fengið sér atvinnu við sitt hæfi, og þessvegna þarf hún ekki
að lifa með manni, sem hún ekki elskar, á sama hátt eins
og karlmaðurinn getur skilið við þá konu, sem hann ekki
elskar. Heimildin til hjónaskilnaðar er óskoraður réttur.
Hann ávannst eftir harðvítuga baráttu við heimsskipulag
aðals og auðvalds. Hann hefði orðið máttlaust fálm, þýð-
ingarlausir bókstafir á pappírssnepli, ef velmegun fjöldans
i landi okkar hefði ekki vaxið, ef fyrirkomulag sósíalism-
ans hefði ekki þróazt og styrkzt.
Til þess að gera sér i hugarlund, hversu stórvægileg bylt-
ing hefir átt sér stað hjá okkur i fjölskyldulífinu, nægir að
bera saman kjör konu sameignarbónda og hina skelfilegu
tilveru kot-bóndakonu frá þvi fyrir byltinguna. Áður fyrr
var sá bóndi sjaldgæfur, sem ekki barði konu sína. „Sláðu
konuna á meðan hún á engin börn, og börnin á meðan þau
eru í bernsku.“ — Þannig hljóðaði orðtak hinna „frjálslynd-
ari“. Hitt orðtakið gekk enn lengra: „Lemdu konuna til mið-
dags, lemdu hana til kvelds, gáttu aldrei svo að matborði, að
þú lemjir hana ekki áður.“ Þannig var lífið fyrir bylting-
una eins og það birtist í „viturlegum“ orðskviðum. Nú á
timum skellihlæja konur sameignarbændanna, ef einhver
segir slikt við þær.
Samtimis því að hin borgaralega umgengni hverfur í landi
okkar, hverfur lika hið borgaralega innihald hjónabandsins.
Hver leitar nú að „ríkum brúðguma“, eða að „fátækri brúði
handa fötluðum en ríkum ekkjiunanni“?
Hvert eru flúnir hjónabandsmiðlararnir, karlar sem
konur? Allt slíkt lætur nú i eyrum vorum eins og ljót
draumsaga. í fyrsta sinni i sögunni hefir konan öðlazt
jafnan rétt og karlmaðurinn. Ástin ein, sú sanna, stóra
ómengaða ást — hún ein á að vera mönnum hvötin til
hjónabands.
Það væri að vísu mesta hræsni að halda því fram, að allt
væri í bezta gengi í umgengni fjölskyldanna hjá okkur, að
i öllum fjölskyldum undantekningarlaust og meðal allra
*) Hér birtist forustugrein úr „Pravda“ frá 26. júní s. 1.
Hún sýnir greinilega, hversu Sovét-ríkin og kommúnista-
flokkurinn þar hafa látið sér annt um að leysa fjölskyldu-
lífið úr þeim fjötrum, sem auðvaldsþjóðfélagið hneppir það
i, breytt þvi úr áþján beggja kynja í frjálst og sterkt sam-
band, byggðu á ást, vináttu og umhyggju.
ógiftra unglinga ríki hamingja og friður. Nei. Við höfum
veitt konunni jafnrétti, opnað henni veginn til vinnu, til
dáða, til sjálfstæðs lífs. Við höfum bannfært hjónabandið
sem braskfyrirtæki. Þrátt fyrir það hvila enn á okkur
með ofurþunga leifar auðvaldsþjóðfélagsins. Þessi óheilla-
vænlegi arfur litar enn þá allt of sterkt fjölskyldulífið.
Ein af þessum borgaralegu leifum er án efa kæruleysi
og ábyrgðarleysi gagnvart skyldum fjölskyldunnar. Þeir,
sem voru siðferðislega vanþroskaðir, töidu, að það frelsi,
sem maður og kona öðluðust með Októberbyltingunni,
væri réttur til að misvirða allt fjölskyldulíf. Það er rétt,
þeir eru ekki margir, sem svo hugsa, þeir eru í margföld-
um minnihluta, enda þótt þeir séu ekki svo fáir,
að rélt sé að láta „heljudáðiun“ þeira óhengt. Faðir, sem
skeytir ekki um barn silt, sonur, sem yfirgefur aldraða
foreldra, verðskuldar stranga opinbera áminningu. Og
samt er það algengt, að þetta sé látið afskiftalaust. Það
er tími til kominn, að menn láti sér skiljast, að þessir
menn eru skaðlegir félagsheildinni — og að þeir hegða sér
eins og þeir einir geta gert, sem eru framandi í Sovét-
skipulaginu.
Hvaðan kemur þetta ábyrgðarleysi gagnvart fjölskyld-
unni? Það er sprottið af háborgarlegum hugsunarhætti,
þar sem litið er á konuna sem ambátt, eða hlut, sem menn
nota og fleygja síðan burtu.
Hinn sléttvísi öreigi hefir allt af sýnt virðingu og
ábyrgðartilfinningu gagnvart fjölskyldu sinni, gagnvart
konu sinni, börnum, föður og móður. Það eru aðeins
slæpingjar og dekurdrengir, sem hafa geð til þess að með-
höndla konu sína og fjölskyldu illa og kæruleysislega. Það
eru fáráðlingar einir, sem staðhæfa, að fjölskyldan og um-
hyggja um fjölskylduna sé broddborgaraskapur. Þvert á
móti, léttúðug framkoma gagnvart fjölskyldunni er lævis-
asti brobbborgaraskapur.
Góður fjölskyldufaðir er sá, sem uppfyllir skyldur sinar.
Slæmur fjölskyldufaðir getur heldur ekki verið góður
Sovétborgari eða opinber embættismaður. Áhugaliði eða
opinber embættismaður, sem blæs sig upp á mannfundum
til verndar lcvenréttindum en fer illa með konu sína og
börn heima — er enginn sannur áhugaliði, heldur hrajsn-
ari og froðusnakkur.
Þrátt fyrir fullkomið jafnrétti og efnalegt sjálfstæði kon-
unnar er félagsheildin fyrst um sinn ekki fær um að taka
að sér uppeldi allra barna, konan heldur áfram að vera
veikari aðilinn, og því er það fyrst og fremst skylda okk-
ar að vernda hana á allan hátt. Það eru aðallega karlmenn,
sem sýna fjölskyldunni hirðuleysi.
í landi voru er enginn neyddur til þess að lifa í hjóna-
bandi móti vilja sínum. Þó þýðir ekki réttur Sovét-laganna
til hjónaskilnaðar sama og réttur til að svalla. Hann bygg-
ist á ábyrgðartilfinningu beggja aðíla jafnt.
Sá faðir, sem lætur móðurina eina um börnin og finnst
hann sjálfur vera fleygur og frjáls, hlýtur að teljast með
glæpamönnum.
Útreiknuð „skynsemis“-hjónabönd eru mest einkenn-
andi og algengust hjónaböndin í borgaralegu þjóðfélagi.
Ástin, sem er skáldunum hið fegursta yrkisefni og í raun
og sannleika ber vott um hið hæsta siðferði, á sér stað ut-
an við borgaralegt hjónaband og lifir þrátt fyrir það.
Hjónabandið í borgaralegu þjóðfélagi er reist — eins og
það þjóðfélag i heild sinni — á efnalegum misrétti, á þræl-
dómi — en þrældómur er ósamrímanlegur við göfugt til-
finningalif. Þess vegna verða hjónaböndin óhjákvæmilega
leiðinleg og maður og kona reyna að fá í það tilbreytni
8