Sovétvinurinn - 01.12.1935, Blaðsíða 5

[Sovétvinurinnl
það gert á þann liátt, að slöngvað er upp í geim-
inn, úr flugvélum eða stórskotavélum, kúlum full-
um af fosfór eða öðrum fyllandi efnum. Þegar
kúlan springur, dreifist fosfóran um gufuhvolfið
og hið rakakennda efni þéttist og úr því mynd-
ast þoka. A þennan hátt hefir tekizt að framleiða
þétt ský.
Annað verkefni stofnunarinnar er að hafa áhrif
á og stjórna hinum eðlilegu skýjum loftsins, þétta
þau og draga niður á yfirborð jarðarinnar og fjar-
. lægja þau eða dreifa þeim eftir geðþótta. Til þess
eru einnig notaðar stórskotavélar, sem skotið er
úr ýmsum efnum upp í gufuhvolfið.
Þriðja úrlausnarefnið, sem einnig hefir verið
leyst, að visu enn aðeins innan veggja rannsókn-
ar stofnunarinnar, sem sé að breyta hinum tilbúnu
skýjum í rigningu.
Stofnunin hefir einnig, með ágætum árangri,
unnið að því að búa til þoku. Vorið 1934 vakti
það geysilega undrun íhúanna í Asjchads, er þétt
þoka breiddist allt í einu einn fagran maímorgun
yfir allt loftið. Þetta var algerlega óþekkt fyrir-
brigði áður, á þessum tíma árs.
Framleiðsla á þoku hefir haft geysiþýðingu fyr-
ir hómullarframleiðsluna, sem hefir oft orðið um
30—40% undir meðallagi, vegna haustfrostanna.
Rn með þokunni hefir tekizt að hækka lofthitann
um 5 stig.
Hin geysilega þýðing þessarar merkilegu vís-
indastofnunar fyrir Turkmenistan og önnur hita-
beltislönd, ér ómælanleg.
Leyndardómar náttúrunnar eru smám saman að
oþnast og hinni þúsund ára gömlu þrá íbúa hita-
beltislandanna er nú unnið að því að fullnægja,
með aðstoð vísindastofnana Sovétríkjanna.
Húsakynni og nú.
í stærstu iðngreinum i Rússlandi, á stjórnarár-
um zarsins, bjuggu hundruð þúsunda iðnaðar-
manna í torfkofum og gömlum fénaðarliúsum. 1
Debalzewo bjó áður mikill hluti verkalýðsins í
fjósum, sem hinir auðugri bændur leigðu þeim fvr-
ir offjár, vegna þess að iðjuhöldarnir létu sig engu
skipta, hvort verkamenn þeirra hefðu skýli vfir
höfuðin.
Nú eru síðustu fjölskvldurnar fluttar úr þessum
gömlu grenjum í nýbyggingar, upplýstar með raf-
magni og með öll nauðsynlegustu þægindi. Nýbýl-
in eru flest hvggð þar, sem hinir aumu mannahú-
staðir stóðu áður. 7. nóv. s.l. voru teknar í notk-
un nýjar menningarstofnanir i sambandi við fjölíia
þessara nýbygginga: barnaheimili, klúbbar, hóka-
söfn o. fl.
10.000 km. flug yfir
ríUi kuldans og
þokunnar.
Nokkur atriði úr grein eftir flugmanninn Levanevski um
flug það, er hann ætlar að takast á hendur frá Moskva í
Rússlandi yfir Norðurheimskautið til San Francisko í
Norður-Ameríku. Þetta flug var hafið í júlí í sumar, en
flugmaðurinn varð að snúa aftur til Leningrad, eftir nokk-
ur hundruð km. flug. Þegar vorar á ný og dagur færist á
norðurhvel, verður flugið reynt aftur, með óbuguðum
krafti. Flugmanninum farast svo orð:
— Við ætlum að fljúga frá Moskva yfir norður-
pólinn til San Francisko án þess að lenda. Það er
ekki auðgert verk. Ameríkaninn Byrd lagði á stað
frá Svalbarða í pólflug sitt, og það var aðeins 1000
km. flug frá takmarkinu, en við hefjum vort flug
3500 km. frá pólnum. Frönsku flugmennirnir Codos
og Rossi flugu frá New York til Rajak í Sýrlandi,
og settu heimsmet í langflugi beina linu, án þess að
lenda. Þessi vegalengd var 9105 km. En við ætlum
að fljúga 10.000 km. án þess að lenda. Codos og Rossi
flugu yfir lönd með mildu og heitu loftslagi; en við
ætlum okkur að fljúga yfir ríki íssins, kuldans og
þokunnar. Helmingur leiðarinnar liggur yfir Ishafið.
— Við hugsum okkar að fljúga til pólsins við 38°
austurlengdar, og frá pólnum um 122° vestlægrar
lengdar. Við hugsum okkur að flúga inn yfir megin-
landið við eyjarnar Patrick og Banks, Fjöllin i Kan-
ada eru um 4—6 þús. metra há. Þau verðum við að
fljúga yfir, þá liggur stefnan til Vacouver, og svo
áfram vfir Kyrrahafsströndinni til San Francisko.
Þetta er leiðin í stórurn dráttum; vel getur verið, að
við neyðumst til að breyta hér eitthvað út af. —
Það er mjög erfitt að segja nokkuð um veðurlagið
vfir pólnum og Ishafinu. Þaðan koma engar veður-
fréttir. En það má æfinlega búast við mikilli þoku.
Þar af leiðandi er hætta á isingu; eitt af þvi erfið-
asta, sem við er að eiga. Við hugsum okkur þvi að
fljúga hátt yfir skýjunum meiri hluta leiðarinnar,
þar sem hætta er á sliku. ,
Áætlun okkar er sú, að komast alla leið á 70
klukkustundum. Þar af fljúgum við 60 stundir i
hjörtu, í skini miðnætursólarinnar. Og ekki megum
við gleyma þvi, að við getum lika fengið rok og versta
veður.
Það er áreiðanlegt, að mjög verður erfitt að rata.
Vanalegan áltavita verður ekki hægt að nota, vegna
truflunar segulskauts jarðar. Við höfum þvi látið
búa til sólaráttavita, eftir eigin uppfinningu. Hertz
áttavitinn verður heldur ekki nothæfur. En því til
bjargar höfum við látið búa til ýms tæki til þess að
5