Alþýðublaðið - 03.03.1965, Side 9

Gestapó smalar saman pólitískum andstæðingum.
hörmuðu örlög hans. Frásagnir
af þjáningum hans í fangabúð-
um nazista höfðu borizt til vina
hans. Kurt Grossmann, sem stað-
settur var í Prag, hafði snúið
sér til mannréttindasamtaka í
öðrum löndum. Og í bók si-nni
gerir hann grein fyrir því, hvern-
ig unnið var að því, að Ossietzky
fengi friðarverðlaunin. Vinir
hans vonuðu með því, að þá
fengju þeir hann lausan úr fanga
vistinni og þeir ætluðu sér einn-
ig að leiða athygli heimsins „að
stjórnarathöfnum Hitlers innan
lands. Það voru margir, sem voru
fylgjandi því að Ossietzky fengi
friðarverðlaun Nóbels, meðal ann
ars Wi'liy Brandt í Oslo, Albert
Einstein og Thomas Mann og
margir aðrir friðarsinnar í öðr-
um löndum. Alþjóða Rauði Kross
ínn fékk formann sinn, Svisslend
inginn Carl J. Buehardt, sem
einnig var fulltrúi Þjóðabanda-
lagsins í Danzig, til þess að heim
sækja fanigabúðirnar í Esterweg-
en. Hann hefur skýrt frá heim-
sókninni í bók, sem Brdgger ætti
skilyrðislaust að lesa. Hann setti
ofan í við SS-mann, þegar sá
hæddist að Ossietzky, þegar verð-
irnir komu með hann; þeir drógu
hann á milli sín. Það fóru ekki
mörg orð á milii "þeirra. Buck-
hardt bar honum kveðjur vina
„Þakka“, svaraði Ossietzky
með tárin í augunum, — „segið
þeim, að brátt muni þetta taka
enda og þannig er það bezt. Ég
vil aðeins frið“.
Eftir heimsó'kn Burkhardts var
Ossietzky fluttur í sjúkrabragga
herbúðanna. Fangar, sem síðar
voru látnir lausir, hafa skýrt frá
því, að stjórn fangabúðanna hafi
ætlað að ganga af Ossietzky dauð
um, m. a. hafi þeir skipað svo
fyrir að sprauta berklaþakteríu
inn í blóð hans. 3. apríl 1936 var
gefið út vottorð um heilsu Ossiet-
zky og eftir því að dæma var
hann þegar dauðans matur. 22.
maí var Göring gert kunugt um,
að erlendis væri rekinn áróður
fyrir því að Ossietzky fengi frið-
arverðlaunin. Nokkrum dögum
síðar kom sú skipun frá yfirvöld-
unum, að Ossietzky skyldi fluttur
á sjúkrahúsið í Wirshows.
Sama mánuð staðfestu læknar
sjúkrahúsrms, að hann gengi
með óiæknandi berkla, og væri
ófær um að sitja í fangelsi.
Tillasan um að verðlaun yrðu
veitt Orsietzky kom of seint árið
1935 ti1 þess að unnt yrði að taka
hana til greina, en 1936 var hún
borin endir atkvæði af nokkríim
þingmönnum. Nazistar voru nú
orðnir alvarlega hræddir við
þann áróður, sem rekinn var er-
lendis fyrir Ossietzky. Hermann
Göring lét kalla hann fyrir sig
í Prins Carl höllinni og lagði fast
að honum að hafna friðarverð-
laununum, ef hann fengi þau. Ef
hann gerði svo, fengi hann strax
að fara frjáls ferða sinna, en
Ossietzky hafnaði tilhoði Görings
og 26. nóvember veitti norska
stórþingið honum friðarverðlaun
Nóbels. Norskur blaðamaður til-
kvnnti honum veitinguna. Miklar
bollaleggingar urðu um það,
hvernig hann gæti sótt verð-
launin. Hann fór ekki, eins og
kunnugt er, og Grossmann segir
að ekki liggi alveg ljóst fyrir,
hvort honum var neitað um far-
arleyfi eða hvort hann treysti sér
ekki til þess að fara sökum sjúk
leika. En samt sem áður varð
tilnefning hans til þess, að hann
varð fluttur á gott sjúkrahús, þar
sem hann fékk ágætan lækni,
en samt sem áður var hann í
stöðugu varðhaldi.
Marga mun sjálfsagt reka
minni til, að verðlaunin voru af-
hent á mjög dularfullan hátt ein
hverjum mannr, sem leit svo sann
arlega út fyrir að vera svikari.
Og það var hann líka. Grossmann
skýrir frá því, að frú Ossietzky
— Dr. Wonnow nokkurn, afdank-
hafi hitt — vel að merkja á þar
aðan lögfræðíng, sem lifði á hinu
og þessu braski. Wannow fékk
talið frúna á að láta sér í hend-
ur umboð til þess að sækja pen-
ingana. Hann sendi svo fulltrúa
sinn tíl Oslo. Þar var umboðið
dregið í efa. En eftir að norskur
ræðismaður hafði gengið úr
skugga um hjá sjálfum Ossietzky,
að umboðið var rétt, þá var
sendimanninum greidd ca. 100
þús. mörk. Ossietzky tók síðar af
honum umboðið. Wannow hafði
tekið sér allríflega þóknun og
keypt sér kvikmyndahús fyrir
mikinn bluta fjárins. En þá var
hann kærður og Gestapo fékk
tækifæri til þess að koma fram
sem sækjandi og forsvarsmaður
Ossietzky. Auðvitað var Wannow
Framhald á síðu 10
í NORSKUM dagblöðum hafa að undanförnu
farið fram miklar umræður um Carl von
Ossietzkys, þýzkan blaðamann og rithöfund,
sem fékk friðarverðlaun Nóbels 1936, en dó í
fangabúðum nazista 1938. Þátttakendur í um-
ræðunum hafa verið Nils Brögger og Ragnar
Vold. ásamt Aksel Zachariassen, sem reit eft-
irfarandi grein í Arbeiderbladet 24. febrúar
síðasthðinn.
Loksins komin á markaðinn
VOLVO PENTA
MD 2
Diesel bátavél 15,5 ha.
fyrirferðarlítil og létt.
Getum útvegað nokkrar vélar fyrir vorið.
Ennfremur eftirtaldar stærðir:
7, 30—40, 82, 103, 141, 200 ha.
Leitið upplýsinga hjá umboðsmönnum
eða okkur.
Suðurlandsbraut 16 — Sími 35-200.
á Grettisgötu 2 stendur yfir.
Allt nýjar og góðar vörur,
og mjög lágt verð.
Verksmiðjuútsalan
Grettisgötu 2.

IBUÐ - VINNA
Okkur vantar mann í vinnu,
getum útvegað íbúð.
Rörsteypan h.f., Kcpavogi.
RÆSTINGARSTJÓRI
l - í Landspítalanum er laus staða fyrir konu, sem vill taka
að sér yfirumsjón með daglegri ræstingu í spítalanum.
Laun samkvæmt reglum um laun opinberra starfsmanna.
Umsóknir með upplýsingum um aldur og fyrri störf send-
ist Sknfstofu ríkisspítalanna, Klapparstíg 29, fyrir 20.
marz n.k.
Reykjavík, 2. marz 1965
SKRIFSTOFA RÍKISSPÍTALANNA.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 3. marz 1965 9