Alþýðublaðið - 27.03.1965, Blaðsíða 6

smomHmniiuinnuiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiHunisninnuiniisnivHiiHHHinniinn
llllllllllIIIIIIIlllIIIIIIIIIIllllíllllfflllllMillltllllllllllWIIIlIlllllllllllitlilIMllIlfllllllIilllfflllMDfililIll
ekki ráða úrslitum í þessu
Hér verður að hafa í huga
landsmanna í heild. Að hve
um sökum betur staðsett þar.
En slik ákvörðun er að sjálf-
sögðu í höndum háskólans sjálfg.
MARGT bendir til þess, að við
íslendingar þurfum að gefa
meiri gaum að skólamálum okk
ar en við höfum gert á undan
förnum árum. Og margt bendir
til þess, að forráðamenn skóla
mála geri sér þetta ljóst og
leitist við að breyta samkvæmt
því. Forráðamenn Háskóla ís-
lands hafa unnið að framtíðar
áætlun um útþens’u og vöxt
háskólans, nauðsynlega aukningu
kennslugreina og eflingu þeirra
sem þegar eru kenndar, fjölgun
kennara, aukið húsrými, vax-
andi vísindarannsóknir og svo
framvegis. Sýnir þessi áætlun
að forráðamenn háskólans gera
sér fyllilega ljóst, hver ábyrgð
hvílir á þeim sem forystumönn
um á sviði æðri menntunar á
tslandi, og ber að lofa þá fyrir
framsýni þeirra og raunsæi.
En ör vöxtur Háskóla íslands
krefst mikils átaks, mikilla
fórna landsmanna og mikils
skilnings stjórnmálamanna.
Hvergi í veröldinni stendur eíns
fámennur hópur fólks að há-
skóla og hér á íslandi. Og samt
hefur okkur tekizt að veita, há-
skólastúdentum ókeypis kennslu
sem einnig má heita einsdæmi
á byggðu bólí. Við getum því
sagt, að þrátt fyrir margvíslega
örðugileika sé hát'kólamálum
okkar eftir atvikum vel komið
einkum þegar þess er gætt, að
Háskóli íslands býr sig nú und
ir stórátak á næstu árum.
En á síðustu mánuðum hefur
ný rödd kveðið sér hljóðs í há-
(Skólamúlum okkar íflendinga)
Hér er á ferðinni einn af þing
mönnum Norðurlandskjördæm-
is eystra, sem tekinn er að boða
mönnum trú á háskóla á Akur-
eyri. Kannski er þögn manna við
þessari nýstárlejgu rödd rVist
á þeim skynsamlegu rökum, að
engin ástæða sé til að taka
slíka skólabaráttu alvarlega- En
hitt getur þó einnig verið, að
menn átti sig ekki á, hversu
mikil fjarstæða háskóli á Akur-
eyri er. MeS þessu er ekki verið
a/ð sneiða að' Norðlendingum,
ekkert r^æri mér fjær skapi.
Hér skal einungis bent á þá
staðreynd, að í svo fámennu
landi. sem íslandi er enginn
grundvöllur fyrir tvo háskóla. í
slíku landi er einn háskóli, sem
stenzt kröfur tímans, nánast
kraftaverk, en tveir fjarstæða,
mér Jiggur við að segja. heimska.
Hvar í veröldinni er hægt að
benda á annan háskóla, sem tel
ur innan við þúsund nemendur?.
Og hvaða rök mæla jmeð bví,
að hér séu tveir háskólar? Segja
má auðvitað, að h^pkólajFjkúd!-
entum muni fjölga á næstu ára
tugum, og það er vitanlega rétt,
En meðan hér eru ekki að
minnsta kosti fimm til sex þús
und háskólastúdentar, er tómt
mál að ræða um annan háskóla.
Hitt er svo annað mál, að vel
máetti hugsa sér, að Háskóli ís-
iands starfrækti einhverja deild
innan sínna vébanda utan Reykja
vikur, ef hún þætti af einhverj
VANDAMÁL ÍSLE
FRAMHALDSSKÓLA
Sennilega er ástand íslenzkra
skólamála alvarlegast, hvað
msnntaskólana áhærir, og
það í fleira en einu tilliti. Hér
er málum öfugt farið, sé mið
að við májefni háskólans. Hér er
þörf fyrir fleiri menntaskóla-
Um hitt má aftur á móti deila
hvar þeir skólar skuli rísa. Þing
menn dreifbýlisins sækja fast að
fá menntaskóla í sín héruð, eink
ERINDI Njiarðar P- Njarð-
vík um vandamál íslenzkra
framhaldsskóla í þættinum
,,öm daginn og veginn" í
Ríkisútvarpinu á mánudag
inn vakti mikla athygli ogr
umræður, og hefur Al-
þýðublaðið fengið leyfi
Njarðar tjí að birta það.
Þvi fer fjarri að menn séu
á eitt sáttir um þau sjónar
mið er hann reifaði og fyrir
því vill blaðið gefa öðrum
viðhorfum rúm, ef einhverj
ir kynnu 'að vilja leggja orð
í belg um vandamál íslenzkra
framhaldsskóla.
anlega koma hér við sögu þing
menn Vestfjarða og Austur-
lands. Þessi ásókn þingmannanna
er skiljanleg, bæði vegna stöðu
þeirra sem þingmanna, er þurfa
að halda vinsældum í héraði
sínu, og eins vegna þess, að þeir
vilja. veg síns kjördæmis sem
mestan. En slík sjónarmið mega
máli.
menntaskóla þarf að standa á-
kveðinn nemendahópur, og áður
en fjarið er að rei a menntaskóla
á ísafirði og Eiðum, verður að
ganga úr skugga um, að á þess
um landssvæðum sé fyrir hendi
nægilegur fjöldi menntaskóla-
neménda, sem ég persónulega
efast um, eins og sakir standa
nú. Þá er sú lausn vitanlega til
tæk að starfrækja skóla, sem
bæði er gagnfræðaskóli og
menntaskóli, og er sú ,]eið miklu
auðfarnari með tilliti til nem-
endafjölda og nýtingu kennslu
Jtrafta á fámennum stöðum. En
sennilega verður erfiðasta vanda
mál væntanlegra menntaskóla
dreifbýlisins að laða til sín hæfa
kennara. Það virðist ærið vanda
mál menntaskólanna þriggja
sem nú er starfræktir í Reykja
vík, Akureyri og Laugarvatni.
En áður en farið er að huga
að nýjum menntaskólum á Vest
fjörðum og Austurlandi, er ó-
hjákvæmilegt að leysa úr því
mikla vandræðaástandi, sem nú
ríkir í málum menntaskóla í
Reykjavík og á Suðurlandi. í
Reykjavík er starfandi einn
menntaskóli, sem telur fast að
þúsund nemendum í húsnæði,
sem upphaflega var reist handa
eitt * hundrað nemendum- Hús-
næðismál þessa skóla hefur ver
ið Jeyst til bráðabirgða frá ári
til árs, þar til viðbótarhúsnæði
fékkst á síðastliðnu hausti, en
sannleikurinn er sá, að mennta
skólahúsið gamla stenzt á engan
hátt k;röfur tímans tií skólahús-
næðis, ,og
húsi. Þess í stað mætti varðveita
húsið sem sagnfræðilegt minnis
merki, og ef til vil] breyta því
í safn um sögu þjóðarinnar. Hins
vegar þarf að reisa nýtt hús
fyrir menntaskólann í Reykjavík
og það fleiri en eitt, því að á
næstu fimm árum verður orðin
þörf fyrir ekki einn heldur þrjá
menntaskóla í Reykjavík, er hver
um sig teldi 4-500 nemendur,
sem telja má eðlilega stærð á
menntaskóla. Auk þess þarf nauð
synlega að stækka Menntaskól
ann á Laugarvatni, sem nú er
of lítil, þar sem kennslukraftar
þess skóla eru ekki fullnýttir
vegna þess, hve fámennar bekkj
ardeildir eru.
Hér hefur aðeins verið vikið
að húsnæðismálum menntaskól
anna. Hinu má ekki gleyma, að
kennslugreinar og kennsluað-
ferðir menntaskólanna eru senni
lega að töluverðu leyti úreltar
enda situr nú að störfum stjórn
FRÍMERKI granna okkar Græn
lendinga munu vera um rúmlega
60 mismunandi gerðir, auk af-
brigða. — Skulum við í þessum
þætti líta á eitt þeirra, frímerk
ið sem gefið var út til minn-
ingar lun Hans Poulsen Egede
Það kom út 5. nóvember 1958
en þá voru liðin 200 ár frá and-
láti hans. Frímerkið ber mynd
H- Egede í prestaskrúða og er
rautt að lit. Verðgildi er 30 aurar
og það er teiknað af Birger
Ekholm, finnskum manni.
Hans P. Egede fæddist árið
1686 í Trondnes í Noregi. Um
1710 er hann prestur í Vögen,
Lofot. Hann gerðist mikill áhuga
maður um Grænland, einkum var
honum oft í hug að í Grænlandi
lifðu afkomendur norrænna
manna, sem vafalaust ættu við
trúarleg vandkvæði að stríða.
Hann skrifaði biskupnum í Berg
en, en þaðan voru þá skipaferð
ir til Grænlands, og bauðst til
að fara trúboðsferð vestur. En
þessu tilboði hans var ekki tek
ið og ekki heldur ítrekun á
því. Næstu árin reyndi hann að
stofna til e.k- ve-zlunarfélags,
sem héldi uppi Grænlandssigl
ingum, en ekki tókst honum það
fyrr en hann hafði snúið sér
persónulega til konungs sem-var
málinu . hliðhollur. Verzlunar--
félagið komst á laggir með 510

g 27.- marz -1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ