Alþýðublaðið - 19.06.1965, Blaðsíða 6

Ehrenburg um lífið
undir stjórn Stalíns
SOVÉZKA tímaritið Novi Mir
vísar í nýjasta hefti sínu til um-
mæla rithöfundarins Ilya Ehren-
burg um Josef Stalin:
— Ef hann hefSi verið neyddur
til að iesa listann með nöfnum
þeirra, sem voru fórnarlömb hans,
hefði hann ekki haft tíma til ann-
ars.
NTB skýrir svo frá, að tímaritið
birti þessi ummæli í sambandi við
útdrátt úr síðasta bindi ævisögu
Ehrenburgs þar sem hann lýsir
lífinu í Rússlandi undir Stalín.
Ehrenburg skýrir frá þvi, að
Stalín hafi eitt sinn sagt við kvik-
myndasnillinginn Sergeij Eisen-
stein, er hann var að taka mynd-
ina um Pétur mikla: — Pétur
gamli lét ekki nógu marga hausa
rúlla. Rithöfundurinn skrifar: —
Já, ég vissi um alls konar afbrot,
en ég hafði ekki tök á að afstýra
þeim. í sambandi við samþykkt
miðstjórnar kommúnistaflokksins í
júií 1956 skrifar hann ennfremur:
—Fólk hefði ekki skilið neina and-
stöðu við Stalín við þær aðstæð-
ur, sem riktu á hans tíma — það
SJÓNVARP
HANDA
GÓRILLUM
SJONVARP hefur læknaó
i fjóra górilluapa í dýragarð-
inum í New i’ork af skap-
vomku, segir yfirmaöur
garðsins, Joseph Davis.
Verffir fórn aff hafa á-
hyggjur, þegar þessar fjórar
górilíur tóku að gerast leið-
ar, taugaóstyrkar og upp-
stölikar og voru í stöðugu
rifilldi og áflogum. Loks
var sett sjónvarpstæki rétt
utaa við búr þeirra. Og nú,
þegar opnað er fyrir tækið
sitja górillurnar eins og
dál-’iddar og stara á það.
Leiiindin og slagsmálin eru
gleymd.
>OOvOOOOOOOOOOOO
Aðeins einn þeirra, Mam-
bo, sem er 15 ára gamall,
á það til að taka upp sina
fyrri yfirgangshætti. „Mín
kenning er sú, að hann
hegði sér aðeins þannig á
meðan verið er að sýna aug
lýsingar“, segir Davis.
ooooooooooooooooo
var nokkuð, sem snerti engan
veginn persónulegt hugrekki.
Ehrenburg skýrir ennfremur frá
því, að hinn þekkti sovézki dipló-
mat Maxim Litvinov hafi, allt frá
árinu 1937 til dauðadags, árið
1952, geymt skammbyssu undir
kodda sínum — ef svo skyldi fara,
að komið yrði eftir honum að
næturþeli og svo að hann þyrfti
ekki að bíða lengur.
Ehrenburg minnist einnig á
minna þekkt atriði í sambandi við
Stalínstímann, t sambandi við hið
fræga „lækna-samsæri” árið 1952
— skömmu fyrir dauða Stalíns —
breiddist óttinn við lækna og
læknisaðgerðir út á sjúkrahúsun-
um. Sj.úkljngar neituðu að láta
rannsaka ýsig eða framkvæma
nokkrar aðgerðir — í mörgum til-
Framh. á 15. síðu.
Frjálsleg með
ferð sögunnar
I>AÐ LEIT um tíma svo út, sem'á
markaðinn kynnu að koma tvær
eða jafnvel þrjár kvikmyndir á
sama tíma um Mongólahöfðingj-
ann Djengis Khan, en nú hafa
Ámeríkumenn orðið fyrstir til og
sent frá sér myndlni „Djengis
Khan, Price of Conquerors". —
Þetta er mjög svo alþjóðleg mynd,
tekin að verúlegu leyti í Júgó-
slavíu (og með hálfan júgóslav-
neska herinn sem aukaleikara),
með Omar Sharif frá Egyptalandi
í titilhlutverkinu, með Ameríku-
manninn Stephén Bóyd sem erki-
fjandmann hans, með Englending-
ana James Mason og Robert Mor-
ley sem annars vegar ambassador
frá Kína og sjálfan Kinakeisara
Everett Cauthorne — fyrrver
andi káboj —. flaug nýlega frá
New York til Texas til að halda
upp á 100. afmæiisdag sinn í heima
ríkí sínu. Hann lýsti því yfir, að
þegar hann fór frá Texas fyrir
75 árum hafi menn fæðst þar
á hestbaki og með skammþyssu í
hendinni- Cauthorne býr nú á
elliheimili á Long Island. Hann
mun m.a. heimsækja Texashá
skóla, þar sem hann verður hyllt
ur sem elzti lifandi fyrrverandi
nemandi skólans.
Fangi ársins 1964
Hún er lífshættulega sjúk og
hefur setið í Caxias-fangelsi í
Portúgal síðan 1959. Hún er
læknir og heitir Julieta Gan-
dra. Árið 1964 var hún út-
nefnd „Fangi ársins“ af félags-
skapnum „Amnesty Internatio-
nal“, en hin sænska deild þess
félagsskapar hefur sent Salaz-
ar, einræðisherra í Portúgal,
áskorun um að veita henni
læknishjálp og sleþpa henni
úr haldi.
Afbrot dr. Gandra:
Hún starfaffi að heilbrigðis-
málum í Angola 1959. Þaff, sem
hún sá af grimmd Portúgala
viff negrana þar, varð til þess,
að hún tók opinberlega afstöðu
gegn þeirri stefnu, sem þar var
rekin. Hún var dæmd í eins árs
fangelsi, en síffan var refsingin
þyngd í þrjú og síðan fjögur
ár. Refsivistin er útrunnin, en
dr. Gandra situr enn í fangelsi
— haldið inni af „öryggis-
ástæðum“ samkvæmt fyrirskip-
un stjórnvalda. — Þannig er
réttlæti Salazars, segir Stock-
holms Tidningen.
hins vegar, og með liina frönsku
Francoise Dorieac sem eiginkonu
mongólahöfðingjans.
Þetta er tveggja tíma skemmtun
í litum og með alls lconar sögu-
legum lærdómum. Menn eru ekki
látnir vera í neinum vafa um það,
að það var keisarinn, sem fann
upp púðrið, og þegar myndinni
lýkur sitja menn eiginlega uppi
með þá tilfinningu, að Djengis
Khan hafi eiginlega verið eins
konar Haraldur hárfagri, sem hafi
haft þá helztu konungshugsjón að
sameina sína þjöð.
Ekki verður . bardagaatriðum
öðru vísi lýst en svo, að þau séu
„fantastísk". Það er júgóslavneskt
riddaralið, sem leikur hlutverk
hins fræga mongólska riddaraliðs
Djengis Khans og hafandi séð
þessar senur undrast víst enginn
að Mongólarnir skyldu valda ugg
og ótta norður um Rússland, suð-
ur um Indland óg allt vestur til
Ungverjalands og um mest allan
Balkanskaga.
Á myndinni sjást þau Francoise
Dorleac og Omar Sharif, sem
herra og frú Djengis Khan.
NYIR HJÁLMAR
LÖGREGLUÞJÓNA
í BRETLANDI
Brezkir lögregluþjónar, sem
kallaðir eru Bobbies í daglegu tali
þar í landi, hafa eitt sérkenni
,sem aðgrejnir þá frá öllum öðr
um löggum í heiminum, en það er
hinn merkilegi hjálmur, sem þeir
ganga með. Hjálmurinn er ekki
ejns sterkur og menn gætu ætlað
því að hann er gerður úr styrktu
fíilti og þolir ekki kylfuhögg og
tæplega hnefahögg frá sæmilega
sterkum manni. Á þessum síðustu
og verstu ofbeldistímum eru því
uppi háværar raddir um, að
breyta þurfi þessu sérkennilega
höfuðfati í samræmi við tímann
og hefur jafnvel heyrzt talað um
stálhjálma í því sambandi. »
£ 19. júní 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ