Alþýðublaðið - 31.12.1965, Blaðsíða 3

ÞFIÐJl HVER BILL I AREKSTRI
Rejlkjavík GO.
ÞRIÐJI hver bQl á íslandl lenti í árekstri á sl. ári, en í Svi-
þjóð 10. hver bíll off 6. hver bíll í Danmörku. Áætla'ð er að trygg
ingrarfélögin á íslandi greiði sean svarar 120 — 130 milljónir króna
í bætur vegna umferðarslysa, en meðaltjón í hverju slysi er 10—12
þúsund krónur.
A sl. ári slösuðust 477 manns í
umferðarslysum í Reykjavík, þar
af létust 9. Fjöldi slasaðara verður
eitthvað svipaður 1 ár, en tii þessa
liafa átta látizt. Á öllu landinu lét
uts 27 manns í umferðarslysum í
fyrra, en 24 það sem af er þessu
ári.
Samkvæmt 3000 lögregluskýrsl
um í Reykjavík eru orsakir um
ferðartjóna þesar: Umferðarrétt
ur eki virtur í 25% tilfella, of
stutt bil á milli bíla í 13% tilfella,
ógætilegur framúrakstur, ekið, aft
urábak og frá gangstétt í 23% til
fella, aðrar or'akir í 39% tilfella.
Flestar þessar orsakir má flokka
undir gáleysi ökumanan, en skýrsl
ur þesar ná yfir 90—95% allra
umferðarslysa hér 1 borg.
Samstarfsnefnd bifreiðatrygg
i’ngafélaganna o(g Umferðanefnd
Reykjavíkur stóðu fyrir útgáfu að
vörunarspjalda, en á þeim stendur
„BAKKUS ER EKKI GÓÐUR
ÖKUMAÐUR” „YARIÐ AÐRA
VEД. Byrjað var að dreifa þe=s
um miðum í bíla, sem stóðu við
vínveitingahúsin hinn 1. nóvem
ber s.l. Á þeim tíma, sem er lið
inn, hafa 74 menn verið kærðir
fyrir ölvun við akstur, en á tíma
bilinu 1. nóv. til 31. des. í fyrra
urðu þeir samtals 194, svo árang
urinn af þessari herferð er athygl
isverður.
0<><>c><>c><><><><><>0<><><><><><><><><><><>< ><><><><><><><><><><> <><><><><><> <><><><><><><><:
jp*
AJit reykvískra blaðamanna:
PÁLL PÁFI MÁÐUR ÁRSINS
AÐGERÐIR GEGN ÞENSLU
Farmhald af síðu 1.
hækkanir eru ákveðnar á útláns-
vöxtum, þó þannig, að mjög lítil
hækkun verður á vöxtum af af-
urðalánum með veði í útflutnings
framleiðslu, og hækka vextir af
slíkum lánum, sem endurkaupan-
leg eru af Seðlabankanum um 1/4
%, en af viðbótarafurðaiátHim um
V2%.
í þriðja lagi hefur bankastjórn
Seðlabankans beint þeim tilmæl-
um til bankanna, að þeir gæti
hófst í útlánum á komandi ári,
en leggi jafnframt kapp á að láta
rekstrarfjárþörf atvinnuveganna,
og þá einkum sjávarútvegsins,
sitja fyrir um lánvéitingar. Mjög
er brýnt fyrir bönkunum að tak-
marka lán til fjárfestingar, eink-
um byggingarframkvæmda og
fasteignakaupa.
Framangreindar ákvarðanir eru
teknar í ljósi þeirrar þróunar, er
átt hefur sér stað í efnahagsmál-
um undanfarið ár. Þegar Seðla-
bankinn ákvað almenna vaxta-
lækkun fyrir réttu ári, virtist um
skeið hafa tekizt að ná betra jafn-
vægi í efnahagsmálum, er kom
fram bæði út á við í bættum
greiðslujöfnuði og inn á við í
stöðugra verðlagi. Vonir um áfram
hald þessarar þróunar á árinu
1965 hafa að ýmsu leyti brugðizt.
Greiðslujöfnuðurinn hefur að
vísu verið hagstæður á árinu, svo
að staða þjóðarbúsins út á við
er nú mjög traust, en á hinn bóg
inn hefur þenslan í efnahagsmál-
um inn á við farið sívaxandi, og
hefur hún lýst sér bæði í miklum
vinnuaflsskorti og tilhneigingu
til verðhækkana, ekki sxzt á íbúð-
um og öðrum fasteignum.
Orsakir þenslunnar eru margar,
þar á meðal áframhaldandi halli
á fjármálum ríkisins á árinu
1965, samfara almennu kapp-
lxlaupi um framkvæmdir og fjár-
festingu, bæði á vegum einstakl-
inga og opinberra aðila. Við þetta
hefur svo bætzt, einkum síðustu
mánuðina stórfelld útlánaaukning
bankakerfisins, sem hætt er við
að valdi enn aukinni þenslu á
næstunni, ef ekkert er að gert.
Þannig jukust heildarútlán banka
og sparisjóða um 569 millj. kr.
meira til nóvemberloka á þessu
ári heldur en á sama tíma árið
1964. Þótt meiri framleiðsla eigi
nokkum þátt í þessari útlánaaukn-
ingu, hefur verulegur hluti henn-
ar tvímælalaust farið til fjárfest-
ingar og orðið til þess að ýta und-
ir almenna eftirspurnarþenslu.
Það eykur enn á þensluáhrif út-.
lánaþróunarinnar, að mjög mik-
il aukning hefur orðið í endur-
kaupum Seðlabankans á afurða-
víxlum, þ.á.m. vegna verðhækk-
ana á landbúnaðarafurðum, en
samtals jukust endurkaupin um
rúmar 400 millj. kr. frá áramót-
um til nóvemberloka.
Það er óhjákvæmilegt, að gerðar
séu við slíkar aðstæður peninga-
legar ráðstafanir til þess að draga
úr útlánaþenslunni og því efna-
hagslega jafnvægisleysi, sem hún
skapar. Þessu markmiði er ætl-
unin að ná með þeim aðgerðum,
sem nú hafa verið ákveðnar. —
Megintilgangur innlánsbindingar-
innar er að draga úr óhóflegri út-
lánaaukningu bankanna og gera
Seðlabankanum klelft að hamla
gegn peningaþenslu vegna auk-
inna endurkaupa eða annarra or-
saka. Vaxtahækkunin mun hins
vegar hafa bein áhrif á framboð
og eftirspum fjármagns, þar sem
hún stuðlar bæði að aukningu inn-
lána og dregur úr eftirspum eftir
lánsfé. Ætti þetta hvort tveggja
ásamt batnandi afkomu ríkissjóðs
sem útlit er fyrir á næsta ári, að
stuðla að betra jafnvægi i efna-
hagsmálum en ríkt lxefur um
skeið.
Þórarinn Þórarinsson,
Tíminn.
Ég álít Pál páfa vera mann
ársins 1965. Kaþólska kirkjan
hefur á þingi sínu á síðastliðnu
ári mai’kað afstöðu sína til
margra mála og jafnframt haf-
ið, undir forustu páfa, mark-
verða friðarbaráttu. f þeim
tilgangi flutti páfi ávarp,á þingi
Sameinuðu þjóðanna, sem vakti
mikla athygli. Síðan hefur páfi
beitt sér fyrh’ friðarsamning-
um í Vietnam.
Ásmundur Sigurjónsson,
Þjóðviljinn.
Ho Chi Minh er maður árs-
ins 1965. Hann er sá maður sem
Bandaríkjamönnum hefur tek-
izt að gera að þjóðhetju með
því að vera á móti honum.
Hann er að verða sameiningar-
tákn ananita og tpmkinara og
hefur hann sameinað báða
þessa hluta vietnamisku þjóð-
arinnar, fyrir jþakkarskuld
Bandaríkjamanna. 1 Þess vegna
er Ho Chi Minh iþaður ársins
fremur en Mao Tfee Tung, en
hans ár er löngu lfðið.
■*
Þorsteinn Thorarensen,
Visir.
Það er erfitt að benda á mann
ársins 1965. Það er varla hægt
að koma auga á nokkurn ein-
stakling sem hefur sérstaklega
sett svipmót sitt á heiminn á
árinu. Eg verð að taka það ráð
að velja hinn óþekkta almenna
bandaríska hermann. Fyrst og
fremst vegna þess, að hann er
fulltrúi mesta herveldis sem
nokkurn tíma hefur verið
uppi í heiminum. Yfirburðir
Bandaríkjanna á þessu sviði
hafa sett svip sinn á árið sem
er að líða og útlit er fyrir að
svo verði í vaxandi mæli á
næstu árum. Þess vegna fer
styrjaldarhættan minnkandi.
En um leið og Bandaríkjamenn
bera slíkan ægishjálm yfir all
an heiminn er eðlilegt að nokk
ur uggur vakni um það hvern-
ig þeir muni beita þessu valdi
í framtíðinni. Eru þeir ef til
vill að verða Rómverjar 20.
aldarinnar? Svo höfum við séð
framgang bandaríska hermanns
ins á tveimur stöðum á árinu
og sýnir það tvær hliðar á beit-
ingu bandarísks hervalds. Ann-
að er Vietnam, þar tel ég að
Bandaríkjamenn vinni hin mik
ilvægustu skyldustörf, sem ég
vona að lokum, þrátt fyrir
miklar fórnir, leiði til velfarn-
aðar og friðar fyrir heimiim.
Ég tel ekkert naúðsynlegra £
veröldinni 1 dag, en að stöðva
styrjaldaræði Kínverja. Hitt
eru ill örlög að smáþjóðin í
Vietnam skuli verða að fórn-
arlambi í þeim miklu átökum.
Hinn staðurinn er Dóminik-
anska lýðveldið. Þar sjáum við
hina uggvænlegu hlið ástæðu-
lausrar afskiptasemi og her-
valdsbeitingu í stjórnmálum
smáþjóðar. Að þessu frágeng-
nu set ég í annað sæti Pál páfa
þó enn sé erfitt að skilja til
fulls afleiðingu kirkjuþingsins
í Róm.
Matthías Johannessen,
Morgunblaðið.
Af dauðum mönnum tel ég
Leif heppna mann ársins. Á-
stæða: Nær þúsund árum eft-
ir dauða lians hafði hann á-
hrif á borgarstjórnarkosningar
í New York. Af lifandi mönn-
um tel ég Mikoyan mann árs-
ins. Ástæða: Ég tel það ekkert
minna en brot á náttúrulög-
málum, að hann skuli hafa
komizt ódauður á eftirlaun.
Thorolf Smith,
Fréttastofá útvarpsins.
Þegar hugurinn reikar til at-
burða ársins 1965, virðist mér
einsætt, að englnn einn mað-
ur hafi lagt fram drýgri skerf
til hamingju i mannheiml en
Páll páfi sjötti, og þess vegna
finnst mér eðlilegt að tilnefna
hann „Mann ársins 1965”. Hið
stórmerka kirkjuþing í Róm,
sem Páll páfi átti svo góðan
hlut að, var drjúgur áfangi í
áttina að því marki, að efla
sátt og samlyndi allra kristinna
trúfélaga í heiminum. í annan
stað er mönnum í fersku
minni þrotlaus viðleitni páfa
til að koma á friði, eins og
ræða hans á allslierjarþingi
Sameinuðu Þjóðanna ber
gleggstan vott, svo og áskoran-
ir hans til ófriðaraðilanna í
Vietnam, og loks jólaboðskapur
páfa. Páll páfi sjötti heldur í
styrkri hendi sinni hinu glæsta
merki, er hinn ágæti fyrirrenn-
ari hans, Jóhanúes 23., hóf.
Guðmundur Halldórsson,
Alþýðublaðið.
Ég kýs Pál páfa mann árs-
ins. Hann hefur barizt ötul-
lega fyrir friði, umbótum á
kaþólsku kirkjunni og einingu
kristinna manna. Kirkjuþingið,
sem hann sat yfir, markar
tímamót £ sögu kirkjunnar. —
Heimsókn hans til Sameinuðu
þjóðanna var öllum þeim
hvatning, sem vilja efla heims
samtökin.
<XK>0<><X><KXXX><X><XXXX>0<X>0<> CXXKXXXX^O^XXiOOOOOOOOOOOO'
. * I
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 31. des. 1965 3