Vísir - 14.12.1960, Side 16

Hafliði Helgason.
Einn þeirra manna sem Vísir hefur haft
hvað iengsta og bezta samvinnu við um ára-
tuga skeið er Hafliði Helgason prentsmiðju-
stjóri Félagsprentsmiðjunnar. Hann var nemi
i prentsmiðjunni þegar blaðið var flutt þangað
til prentunar, en það var árið 1916. Frá þeim
tíma hefur Hafliði jafnan haft mikið saman
við Vísi að sælda, að undanskildum örfáum
árum, sem hann hélt sig utan við prentlistina.
— Það varð uppi fótur og fit i Félagsprent-
smiðjunni, sagði Hafliði i stuttu viðtali við
Vísi, þegar það fréttist að flytja átti Vísi úr
prentsmiðju Þorkels Clemenz i Þingholtsstræti
til okkar. En Félagsprentsmiðjan var þá til
húsa á Laugavegi 4. Vélasalur prentsmiðjunnar
var þar sem verzlunin Pensillinn er nú.
— Hafði prentsmiðjan þá nægilegan véla-
kost til að geta tekið að sér prentun dagblaðs?
— Nei. Hún varð að fá vélar úr prentsmiðju
Þjóðviljans, sem Skúli Thoroddsen hafði áður
Var Vinnufatagerðin stofnuð um það leyti?
— Vinnufatagerðin var stofnuð 1932, en
Sjóklæðagerðin hafði verið stofnuð nokkru
áður.
— Hún framleiddi eingöngu sjókiæði?
— Já, og Vinnufatagerðin eingöngu vinnu-
föt til að byrja með. Við iiöfðum samvinnu
við Sjóklæðagerðina. Húsakynnin voru lítil
fyrst framan af, en þá vorum við i kjallara
suður i Skerjafirði.
— Voruð þér stofnandi?
— Já, það má segja að ég hafi verið aðal-
hvatamaður þess, að fyrirtækið var stofnað,
og framkvæmdastjóri frá hyrjun.
— Voru þetta ekki erfiðir dagar, fyrst í stað?
— Það er eins og með alla fæðingu og
uppvöxt, að það er erfitt fyrst. Jú, það var
mikil samkeppni við erlenda vöru, og vantrú
á innlendum iðnaði. Fyrst vorum við i leigu-
liúsnæði, en byggðum siðan verksmiðjuhús i
Þverholti 17, þar sem við erum enn í dag.
— Hefur ekki verið full þörf á að byggja
nýtt húsnæði?
— Jú, svo sannarlega. En það hefur rikt
svo ótrúleg skammsýni hjá yfirvöldunum og
vantrú á iðnaðinum, að furðu sætir. Veðdeild
Landsbankans neitaði til dæmis að lána fé
út á iðnaðarhúsnæði, og svona hefur það ávallt
verið síðan, að það liafa verið miklir erfið-
leikar í sambandi við húsbyggingar fyrir iðn-
aðinn. Sama er að segja um lóðaúthlutanir
til verksmiðjubygginga, að þröngsýnin er
furðuleg.
— Hvernig var með vélakostinn?
— Vélarnar voru tiitölulega fullkomnar þeg-
Gott samstarf om
uær 40 ára skeið
Viðtal við Hafliða Helgason,
prentsmiðjustjóra.
staðsett á Bessastöðum. Það þurfti miklar
breytingar i Félagsprentsmiðjunni til að koma
þeim niður, og það var því ekki að furða
þótt nokkur spenna ríkti meðal okkar starfs-
mannanna um það hvernig þetta tækist, og
eins hitt hvernig það væri að vinna við dag-
blað. En allt gekk þetta að óskum og óhappa-
laust.
— Hverjir voru þá helztu starfsmenn i
prentsmiðjunni?
—Ágúst Jósefsson, síðar lieilbrigðisfulltrúi
var þá aðalsetjari og einskonar verkstjóri, en
auk hans var Gunnar Einarsson, núverandi
prentsmiðjustjóri og forstjóri Leifturs, setjari
í prentsmiðjunni og loks var ég sem nemandi
i prentsmiðjunni, þá langt kominn á annað
ár með námið.
— En ritstjórnarskrifstofur Visis, hvar voru
þær?
— Þær voru nú hér í einu horni véla-
ar í upphafi, og síðan hafa engar stökkbreyt-
ingar orðið þar á. Við höfum fylgzt með öllum
nýjungum í tækni og hagnýtt okkur þær.
— Þér voruð einn af stofnendum Félags
íslenskra iðnrekenda, var það ekki?
— Jú. Félagið var stofnað 1933 og stofn-
endur voru 13. Ég vil gjarnan taka það fram,
að Félag islenzkra iðnrekenda var ekki stofn-
að í þeim tilgangi einum, að gæta beinna hags-
muna iðnrekenda, heldur og allrar þjóðarinnar.
Við erum á þeirri skoðun, að tæknimenntun
hér á landi sé mjög ábótavant og viljum vinna
að þvi, að úr þessu verði bætt eftir föngum.
Aukinn fólksfjöldi í landinu og meiri kröfur til
bætts efnahagslífs krefst meiri tæknimenntunar
og nýtingu auðlinda landsins. Danir hafa
hvorki orku né hréefni, en samt er iðnaður
þeirra orðinn fremri landbúnaðinum að verð-
mætasköpun og útflutningi.
— Þér álítið þá, að tæknimenntun í skólnm
sé mjög ábótavant?
— Já, vissuiega. Við höfum fram að þessu
byggt okkar lífsafkomu aðallega á landbúnaði
og fiskiveiðum. Fiskveiðarnar hafa verið sá
atvinnuvegur, sem aðallega hefur aflað okkur
gjaldeyris. Þvi miður virðast fiskimiðunum
vera takmörk sett, og ef landið á að geta
framfleytt auknum fólksfjölda, og jafnframt
með bættum iifsskilyrðum, virðist eina leiðin
framnndan að byggja upp traustan iðnað,
grundvallaðan á auðlindum í landinu, — jarð-
liita og vatnsorku — og nýta þær til að full-
búa hráefnin, sem við höfum yfir að ráða
fyrir erlendan markað, jafnframt þvi að vinna
úr erlendum hráefnum.
sals prentsmiðjunnar. Jakob Möller var þá
eigandi og ritstjóri Visis og hafði bækistöð
sína í þessu skoti. Þar skrifaði hann sjálfur
megnið af öllu lesmáli blaðsins og las próf-
arkir. Þaðan stjórnaði hann einnig umbroti
blaðsins. Önnur eins afköst hef ég naumast
vitað hjá nokkrum manni.
— Var blaðið þá vélsett?
— Nei, ailt sett i höndunum. Það var sein-
legt verk miðað við það, sem síðar varð,
en jjetta var þá venja og það fékkst enginn
neitt um það.
— Hvenær varð svo breyting á þessu?
— Það varð skömmu síðar eða árið 1918.
Þá keypti Félagsprentsmiðjan prentsmiðjuna
Rún og flutti þá um leið i húsið, sem hún er
nú i, við Ingólfsstræti. Prentsmiðjan Rún
varð fyrst allra prentsmiðja landsins til að
kaupa — og setja með —- setjaravél. Eftir
það voru aðeins fyrirsagnir og auglýsingar
handsettar i Vísi.
Jafnframt urðu þá ýinsar fleiri breytingar
i sambandi við rekstur blaðsins. Þá var ráð-
inn að þvi fastur blaðamaður, Baldur Sveins-
son og við það starfaði hann úr þvi óslitið
til dánardægurs, fyrst með Jakobi Möller,
síðar með Páli Steingrímssyni.
—Hvernig voru kynni þin af Vísismönnum
á þeim árum?
— Einu orði sagt ógleymanleg. Allir þessir
f þrír menn, sem ég nefndi hér að framan,
voru einstakir í sinni röð, geðþekkir, fjöl-
fróðir og það, sem mér þótti mest um vert
að þeir voru allir bókmenntalega sinnaðir og
höfðu góðan smekk i þeim efnum, jafnhliða
því höfðu þeir næma tilfinningu fyrir máli.
Ég hafði því ekki aðeins yndi af að hlusta
á þá, heldur voru þeir mér á við bezta skóla.
— Bjátaði aldrei á í samskiptum þínum
við blaðamenn eða ritstjóra?
— Ég hef átt meiri eða minni samskipti
við Vísismenn í 40 ár og þau hafa frá önd-
verðu til þessa dags verið hin ánægjulegustu.
Það hafa ailskonar erfiðleikar steðjað að í
prentsmiðjunni, stundum af rafmagnsskorti,
stundum vegna viðskiptalegra örðugleika á
útvegun pappírs eða annars efnis og þar fram
eftir götunum, en það hefur aldrei orðið að
sundurþykkjuefni milli Vísismanna og okkar,
sem í prentsmiðjunni störfum. Þar hefur
alltaf ríkt góð samvinna og þessvegna vildi
ég líka nota tækifærið og óska Vísi allra heilla
í tilefni afmælisins og góðs farnaðar um ó-
komna framtið.
V I Ð T Ö L : VIÐ NOKKRA AF
ELZTU STARFSMÖNNUM VÍSIS
ERU Á BLS. 146—151.
__________________________l
16
VÍSIR 50 ÁRA
Afmælisblað VlSIS