Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 22

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 22
innar, eins og menn segja oft nú. ÞaS er í töluSu orði' t. d. á ýmsan hátt annað form en tók- menntir eða blaðamennska, þótt skyit sé. Útvarpið var oft í upphafi fyrst og fremst talið túlkur, litið á það sem millilið milli hlust- enda og höfunda eða flytjenda eða atburða i ýmsum greinum, án þess að það ætti sjálft að skapa neitt verulegt. Að vísu er útvarpið að miklu leyti túlkur og fiytjandi frétta og atburða sem annars staðar gerast. Það er eitt meginhlut- verk þess að halda hlustendum sínum í sífelldu, lifandi sambandi við umheiminn og við ailt það, sem innanlands lætur lífið fossa og flæða um æðar þjóðar og lands. Þessvegna eru alls konar fréttir eitt fyrirferðarmesta efni þess. En útvarpið er lika sjálft skapandi á ýmsum sviðum, á að vera það og hefur verið það meira og meira á seinustu árum. Það finnur sjálft ný viðfangsefni og lætur vinna úr ýmsum verk- efnum á sinn sérstaka hátt. Þannig hafa á vegum útvarpsins verið unnin mörg merk dagskrárverk, fróðleg og skemmti- leg. Sum hafa verið útvarpsefni eingöngu, önnur hafa einnig seinna komið út i bókum eða verið unnin upp aftur til útgáfu. Má þar nefna ýmsar ágætar útvarpssögur og nokkur fræðirit og frá- sagnir frá t. d. náttúrufræðiþáttum dr. Árna Friðrikssonar og stjórnmálaþáttum Þorsteins Gíslasonar til þáttanna um Vísindi nútimans. Nýir dagskrárliðir hafa bætzt við smám sam- an, stundum hægt, stundum ört, og á ýmsum sviðum, eftir því sem forráðamenn útvarpsins hafa talið réttast og nauðsynlegast hverju sinni. Stundum hefur i töluðu orði verið lögð megin- áherzla á skáldskap eða sögu, stundum á nátt- úrufræði og atvinnumál og í tónlist meira eða minna á klassiska eða létta músik, á söng eða hijóðfæraslátt og fréttir hafa verið ýmislega auknar, með sérstökum fréttaaukum, þingfrétt- um, veðurfregnum o. s. frv. Fréttaaukar voru t. d. fluttir 968 á árunum 1955—59, af þeim voru 734 teknir upp innan- iands á 38 stöðum, en 234 teknir upp erlendis á 24 stöðum i 18 löndum. Fréttamenn innanlands eru um 60. Upptökur á öðru dagskrárefni en fréttum hafa farið fram á um 50 stöðum innan- lands á árunum 1955—59 og það sem af er árs- ins 1960 hefur t. d. verið spjallað við nær hundr- að menn á Austurlandi á mörgum stöðum. Útvarpið hefur einnig haft ýmisskonar sam- band við hlustendur sina með tónleikaferðum o. sl. á rúmlega 40 staði viðsvegar um land. Útvarpið hefur haft ýmisleg bein skipti á tón- list við 23 lönd og i útvarpið hafa komið, t. d. á þeim fjögurra ára tíma sem nefndur var: 10 erlendir hijómsveitarstjórar, 90 hljóðfæraleik- arar, 86 einsöngvarar og 103 aðrir erlendir flytjendur ávarpa, viðtala o. sl. Það hefur verið áberandi, einkum á seinustu árum, að útvarpið hefur lagt áherzlu á það, að safna efni sem viðast að af landinu, með beinum upptökum á mörgum stöðum og einnig hefur það reynt að efla sambönd sin við útlönd og erlendar stöðvar. Efnismagn og efnisskipting dagskrárinnar 50.000 48 46 44 41 4o 38 36 34 32 30 28 26 24 11 20 18 16 14 U 10 ? 6 • A 1 • o- 1930 1935 1940 1945 1950 1955 1959 hefur verið með ýmsu móti, eins og eðlilegt er, og óhjákvæmilegt og nauðsynlegt til fjölbreytni. Sem dæmi má nefna erindi (og ávörp) t. d. frá árunum 1941—1959. Þau hafa orðið mest 15208 mínútur árið 1948, en erindafjöldinn var þá 787. Flest hafa erindi hinsvegar orðið að tölu tii árið 1958, eða 1026, en styttri en áður. Sam- töl hafa aukizt talsvert, en nokkur áraskipti verið að þeim, orðið flest 165 á ári, en voru fyrst á árum upp úr 1940 aðeins 2 til 10 árlega. Annáll ársins hefur verið fluttur frá 1935. Lestur útvarpssagna hefur einnig aukizt mik- ið og sömuleiðis fornsagnalestur. Hann hófst 1935, með Eyrbyggjulestri Helga Hjörvar og 1936—37 las Vilhjálmur Þ. Gislason Vatnsdælu og Völsungasögu og Örvar-Oddssögu og þá Einar Ólafur Sveinsson Sverris sögu og síðan margar aðrar, m. a. Njálu. Passíusálmar hafa lengi ver- ið lesnir árlega. lslenzkir höfundar, Gunnar Gunnarsson, Halldór Kiljan Laxness, Guðmund- ur G. Hagalin, Davíð Stefánsson, Kristmann Guðmundsson og margir aðrir hafa sjálfir lesið verk sín og útvarpið hefur gert mjög mikið til kynningar á íslenzkum nútímabók- menntum, einnig á islenzkri tónlist og á seinni árum einnig myndlist, einkum i þáttum Björns Th. Björnssonar. Flutningur útvarpssagna hjá Helga Hjörvar, Andrési Björnssyni, Sveini Viking og mörgum fleiri er mikill kapítuli í sögu útvarpsefnisins og i vinsældum þess og einnig útvarpsleikritin. Tónlist er annað meginefni útvarpsins. Eng- inn aðili hefur haft eins mikil áhrif og útvarpið til þess að kynna bæði klassiska og nýja tónlist umheimsins og íslenzka tónlist, þó oft sé um- deilt val og skipting þessa efnis. Útvarpið hefur valdið tímamótum í áhuga og skilningi fólks á tónlist, frá þvi er þeir höfðu einkum með þetta að gera á fyrstu árum útvarpsins Páll ísólfsson, Emil Thoroddsen og Þórarinn Guð- mundsson og til þessa dags. Það er ekki hægt að gera sér fulla grein fyrir dagskránni með því að lesa eina dagskrá eða hlusta á einn dag eða eina viku. Með stuttu yfirliti um eitt ár má fá glögga yfirsýn, þó að tölurnar einar segi ekki til um gæði eða vin- sældir efnisins eða áhrif þess. Daglega er nú útvarpað í 11—12 klukkustundir eða lengur. Það eru 50 til 60 tónlistarþættir með um eða yfir 800 lögum í viku hverri. Útvarps- hljómsveitin hefur 30—40 tónleika á ári og Sinfóníuhljómsveitin, sem útvarpið er aðili að, 10—12, en alls léku síðastliðið ár 26 íslenzkar hljómsveitir, mest danshljómsveitir, í útvarpið í c. 140 skipti. Einsöngur og kórsöngur var um 120 sinnum og er þá miðað við beinan flutning einan — tónleikar af plötum eru miklu fleiri. Árlega eru flutt 800—900 erindi, en hálft þriðja hundrað barnatima, um 100 guðsþjónustur og um 100 leikrit og fréttir eru sagðar 6—7 sinnum á dag. Efnisskipting erindanna er nú orðið oft- ast sú, að mest fer fyrir atvinnu- og efnahags- málum, þá er íslenzk tunga, félagsmál, listir,. saga, bókmenntir, ferðasögur og svo fjöldi alls- konar þátta. Lesnar eru um eða yfir 30 sögur á ári, en upplestrar alls yfir jDÚsund. Svona má lengi telja. Lítið smáþjóðarútvarp verður i öllum megin- málum að reyna að halda uppi dagskrá, sem er byggð upp mjög áþekkt því sem er í miklu stærri útvörpum — og það er gert hér. Fá- mennið veldur mestum erfiðleikum. Samt sem áður koma hér fram árlega í útvarpi um 3000 manns, þar af á annað þúsund einstakir flytj- endur. Fjárskorturinn, er af fámenninu leiðir, er annar þröskuldurinn. Hjá milljónaþjóðum hafa útvörpin morð fjár af mergð hlustenda einni saman. Hér þarf fámenni hlustenda að standa undir fjölbreytni og fjölmenni dagskrár- innar og myndi ekki fært að vísu, ef útvarpið aflaði sér ekki sjálft mikilla tekna af auglýs- ingum umfram afnotagjöld. En þau eru reyndar lág, hvort sem miðað er við útvarpsefnið sjálft eða það, sem aðrir sambærilegir hlutir kosta, blöð, bækur, leikhús, sími o. s. frv. Útvarpið stendur nú alveg undir sér sjálft og nýtur engra opinberra framlaga eða annarra styrkja, og hefur það þó verið nú á seinustu árum svipt einum þeim tekjustofni, sem því var í upphafi helzt ætlaður til öryggis, meðan menn óttuðust um afkomu ])ess. Útvarpið hefur einnig af eigin rammleik komið sér fyrir í nýju húsnæði nú nýlega og endurnýjað vélakost sinn til upptöku og dag- skrárgerðar. Því hafði hvað sftir annað að á- stæðulausu verið synjað um. beimild til þess að reisa sitt eigið hiis, en hefur fengið ágætt og snyrtilegt leiguhúsnæði, þar sem miklu rýmrá og frjálsara og þægilegra er um alla starf- semina en áður var. Næst er fyrir hendi endurnýjun á sendistöð- inni á Vatnsenda, er lokið verður í haust upp- setningu endurvarpsstöðva á Austurlandi og loks fylgist útvarpið vel með öllum möguleikum til sjónvarps. Þegar tala skróðra hlustenda er farin að nálg- ast 50 þúsund, í þjóðfélagi þar sem talin eru um 40 þúsund heimili, skyldi maður ætla að úlvarpsnot væru komin að hámarki. Samt brá svo við á siðastliðnu ári, að útvarpsnotendum fjölgaði um nær hálft þriðja þúsund. Hlustendur eru nú auðvitað flestir í Reykjavík, 22360, en á sjö stöðum öðrum eru yfir 1000 hlustendur: Keflavik — 1700, Selfoss — 1451, Vestmanna- eyjar — 1256, Kópavogur — 1246, og Akranes — 1233. Stöð okkar er lítil útvarpsstöð í litlu þjóð- félagi og ber þess auðvitað mörg merki. ^n hinn mikli vöxtur stöðvarinnar og fjölbreytni dagskrárinnar, fjölgun hlustendanna og margs- konar aukning viðskiptanna við landsfólkið og við aðrar stöðvar úti um heim — allt ætti þetta að hafa staðfest það, sem Vísir sagði fyrir 30 árum, að möguleikar útvarpsins til fræðslu og skemmtunar væru nær ótakmarkaðir og að út- varpið væri eitt hið rdarkverðasta menningar- tæki. Ég get endað þetta stutta yfirlit með fáeinum setningum úr niðurlagi ræðu, sem ég flutti, þeg- ar hin nýja útvarpsstöð í Skúlagötu var opnuð s í nóvember sl.: Útvarpið er nú allsstaðar. Það er fyrir alla, með boð til allra og það er fyrir þá fóu og vandlátu. Þáð er þjóðfélagsstofnun og þjóðskóli, heimilistæki og athvarf í einrúmi einstaldings- ins. Það er hvíld og dægradvöl sjúkra og elli- rnóðra og boðberi hins unga og ærslafulla lífs, þjónn hins hagnýta starfs. Það er túlkur for- tíðarinnar, spegill samtíðarinnar og sjónauki til framtíðarinnar. 22 VÍSIR 50 ÁRA Afmælisblað VÍSIS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.