Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 69

Vísir - 14.12.1960, Blaðsíða 69
ÞROUN SÍMANS Gunnlaugur Briem. Inngangur. Um taugakerfi mannslíkamans eru merki send um ótölulegan fjölda taugarása meS flutningi rafmagns, og fyrir milligöngu augans er tekið við raföldum (Ijósöldum) og þær greindar eftir styrkleika þeirra og tíðni, en þekking manna á lögmálum þessa taugakerfis er þó enn mjög takmörkuð, og er óupplýst, hvort það getur sent merki langt út fyrir líkamann. Á síðustu 100 árum hefur skapast nýtt tauga- herfi, símakerfið eða fjarskiptakerfið, sem fylgir yfirleitt kunnum lögmálum, sem gera hleift að segja fyrir um hegðun þess og auð- velt er að stjórna. Það getur flutt boð milli manna með notkun rafmagns og hefur mikið langdrægi, ekki aöeins um alla jörðina, heldur og langt út fyrir hana. Þótt þetta kerfi sé um margt ólikt hinu fyrrnefnda, kann framtíðin að sýna, að þessi kerfi eiga meira sameigin- legt en nú er vitað. Hið nýja kerfi hefur ef til vill orðið til vegna þarfa lífsins, líkt og svo margar aðrar breytingar. Það hefur ásamt ýmsu öðru skap- að aðstöðu til þess að fullnægja vaxandi kröf- nm lífsins til meiri hraða í atvinnulífi og sam- göngum, svo að unnt sé að veita sífjölgandi mannkyni lífsnauðsynjar og batnandi lífsskil- yrði, eins og nútíminn skilgreinir þau. Með því að flytja vitneskju milli manna á hraðari og fullkomnari hátt en áður, hefur sparast ótrúlega mikill tími og örðugleikar, sem mátti nota til aukinnar framleiðslu og samstarfs. Eftirspurn eftir síma er mikil og notkun hans vex hröðum skrefum. Nú eru um 150 miljónir símatalfæra i heiminum, en fyrir 15 árum voru þeir fimm sinnum færri. Fyrir einni öld fóru öll boð milli Evrópu og Ameríku fram í bréfum og með sendiboðum með skipum og voru lengi á leiðinni. Fyrsti varanlegi sæsiminn yfir Atlandshafið var lagð- ur 1866 og flutti aðeins skeyti, en það leið langur tími þar til almenningur gat talað þá leið, og þá i gegnum radiósamband á lang- bylgjum 1927, en síðar á stuttbylgjum. Það var þó ófullkomið og mjög háð truflunum. Siðan liðu 29 ár þar til talsambandið þessa leið varð öruggt og fullnægjandi með tilkomu talsæ- simans með neðansjávarmögnurum. Nú fara yfir 3 miljónir samtala árlega yfir Atlants- h' fið og fjölgar ört, en fyrir 15 árum fimmti hluti þess. Þróunin á íslandi. Þróun þessara mála hér á landi, sem þessi grcin á fyrst og fremst að fjalla um, hefur verið lýst opinberlega áður, t. d. i Minningar- riti Landssíma íslands (1926), i Þjóðhátíðar- blaði \isis (1944) og í ýmsum blöðum og timaritum 1956 i sambandi við 50 ára afmæli landssímans. Hér verður því farið fljótt yfir sögu og yfirlit yfir hana i aðalatriðum gefið rneð eftirfarandi ártalaskrá um minnisverða afanga og með línuritum, sem skýra sig sjálf. Tímabilið fram að 1906 má telja til forsögu simans hér á landi og má þar minnast eftir- farandi ártala: 1854 Danska stjórnin veitir T. P. Shaffner einkaleyfi til ritsímalinu yfir Færeyjar, fsland og Grænland, í sambandi við fyrirhugaðan sæsima þá leið milli Evr- ópu og Ameriku. 1861 Fyrsta símamálafrumvarpið samþykkt á Alþingi varðandi áðurnefnt einkaleyfi Shaffners. (Ekki varð úr framkvæmdum hjá .Shaffn- er). 1889 Verzlun Ásgeirs Ásgeirssonar leggur tal- sima milli verzlunarhúsa sinna á ísafirði. 1890 Telefónfélag Reykjavikur leggur talsíma- línu milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar. 1891 Simalína var lögð milli ísafjarðar og Hnífsdals fyrir atbeina sýslusjóðs. 1891 Samþykkt á Alþingi að leita samninga við erlend ríki um fréttaþráð til íslands. 1895 Alþingi samþykkir að veita enskum manni Mitchell einkaleyfi til þess að leggja fréttaþráð frá Bretlandi til íslands. (Ekkert varð úr framkvæmdum). 1902 Alþingi skipar nefnd til þess að athuga um loftskeytasamband milli íslands og annara landa. 1904 Talsímahlutafélag Reykjavíkur stofnað, og opnaði það símstöð í Reykjavik með 15 notendum. 1905 Marconifélagið hefur tilraunir í Reykja- vík með viðtöku á loftskeytum frá Bret- landi. Hin eiginlega þróun símans hér á landi hefst þó fyrst eftir að landið hafði eignast sinn fyrsta ráðherra og sérstök simalög voru sett. Hún hefur siðan verið óslitin, en þó nokkuð ójöfn eins og i öðrum löndum í sam- ræmi við vaxandi kröfur atvinnulífs og ein- staklinga og samfara framförum i símatækni og fjárhagsgetu. Meðal merkra áfanga má nefna þessa: 1905 Ný simalög taka gildi. Samningar eru staðfestir við Mikla Norr- æna Ritsímafélagið um lagningu sæsíma til íslands (Seyðisfjarðar), einkaleyfi til símskeytareksturs um hann, og um fram- lag þessa félags til lagningar símalínu frá Seyðisfirði til Reykjavikur. 1906 Talsímasamband opnað milli Reykjavik- ur og Seyðisfjarðar. Ritsímasamband opnað milli Reykjavikur og útlanda. Landssími íslands stofnaður. Símalagn- ingar hefjast siðan viða um land og halda óslitið áfram. 1911 Sæsimi milli Vestmannaeyja og lands lagður af sérstöku hlutafélagi. 1915 Stofnað félag símamanna. Loftskeytastöðvar settar upp i 2 skipum Eimskipafélags íslands. 1918 Loftskeytastöðin í Reykjavik tekur til starfa. 1927 Lög um einkasíma i sveitum gefin út. 1929 Landið girt með símalínum. 1930 Útvarpsstöð sett upp í Reykjavík. Fyrsti fjölsími og fjarriti koma til lands- ins og tilraunir gerðar með þessi tæki meðal annars fjölsíma milli Reykjavíkur og Þingvalla. 1932 Föstu fjölsímasambandi komið á milli Reykjavíkur og Hrútafjarðar. Sjálfvirkar símstöðvar settar upp í Reykjavík og Hafnarfirði með sjálfvirku sambandi þar á milli. 1934 Landið girt með fjölsímasambandi. Landssíminn hefur smiði bátatalstöðva og leigir þær út. 1935 Stuttbylgjutalsamband og varaskeytasam- band opnað milli Reykjavíkur og London og Kaupmannahafnar. Gefin út lög um sameiginlega yfirstjórn póst- og símamála. 1938 Talsamband opnað milli skipa og síma- notenda í landi. 1939 23-línu jarðsími lagður yfir Holtavörðu- heiði sem uppliaf að langlinujarðsíma norður i land, en hann var síðan fram- lengdur alla leiðina milli Reykjavikur og Hrútafjarðar. 1943 Landið girt í annað sinn með fjölsimum. 3-rása fjölsíma var komið á sunnanlands milli Reykjavíkur og Reyðarfjarðar. Lagning langlínujarðsíma hefst á Aust- fjörðum með jarðsíma frá Seyðisfirði til Reyðarfjarðar. 1946 Stuttbylgju tal- og skeytasamband opnað milli Reykjavikur og New York. Landssiminn tekur upp flugfjarskipta- rekstur við erlendar flugvallastöðvar og flugvélar. Sjálfvirka stöðin í Reykjavik stækkuð um /1500 nr. 1948 Sjálfvirka stöðin í Reykjavík stækkuð um 2000 nr. 1950 Sjálfvirk simstöð sett upp á Akureyri (1000 nr.) Landssíminn tekur við rekstri Lóranstöðvarinnar á Reynisfjalli. 1951 Últrastuttbylgjusambandi komið á milli Selfoss og Vestmannaeyja (9 talrásir). 1952 Biðtímalaus afgreiðsla tekin upp milli Reykjavíkur og ýmsra stöðva á suðvestur- landi (sjálfvirkt símasamband milli not- enda í Reykjavík (og Hafnarfirði) og afgreiðslufólks á hinum stöðvunum). Sjálfvirka stöðin i Reykjavík stækkuð um 1000 nr. 1955 Mikrobylgju-fjölsími (24 talrásir) settur upp milli Reykjavikur og Keflavikur. 1956 Á 50 ára afmæli Landssimans voru hafnar umræður við erlenda aðila um nýtt og betra simasamband milli íslands og ann- ara landa, sem siðar leiddu til samninga um lagningu talsíma með neðansjávar- mögnurum (1961—1962). 1957 Sjálfvirka stöðin í Reykjavik stæklcuð um 60% (úr 10.000 i 16.000 nr.). Tekin Afmælisblað VÍSIS VÍSIR 50 ÁRA 69
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.