Vísir - 14.12.1960, Side 69

Vísir - 14.12.1960, Side 69
ÞROUN SÍMANS Gunnlaugur Briem. Inngangur. Um taugakerfi mannslíkamans eru merki send um ótölulegan fjölda taugarása meS flutningi rafmagns, og fyrir milligöngu augans er tekið við raföldum (Ijósöldum) og þær greindar eftir styrkleika þeirra og tíðni, en þekking manna á lögmálum þessa taugakerfis er þó enn mjög takmörkuð, og er óupplýst, hvort það getur sent merki langt út fyrir líkamann. Á síðustu 100 árum hefur skapast nýtt tauga- herfi, símakerfið eða fjarskiptakerfið, sem fylgir yfirleitt kunnum lögmálum, sem gera hleift að segja fyrir um hegðun þess og auð- velt er að stjórna. Það getur flutt boð milli manna með notkun rafmagns og hefur mikið langdrægi, ekki aöeins um alla jörðina, heldur og langt út fyrir hana. Þótt þetta kerfi sé um margt ólikt hinu fyrrnefnda, kann framtíðin að sýna, að þessi kerfi eiga meira sameigin- legt en nú er vitað. Hið nýja kerfi hefur ef til vill orðið til vegna þarfa lífsins, líkt og svo margar aðrar breytingar. Það hefur ásamt ýmsu öðru skap- að aðstöðu til þess að fullnægja vaxandi kröf- nm lífsins til meiri hraða í atvinnulífi og sam- göngum, svo að unnt sé að veita sífjölgandi mannkyni lífsnauðsynjar og batnandi lífsskil- yrði, eins og nútíminn skilgreinir þau. Með því að flytja vitneskju milli manna á hraðari og fullkomnari hátt en áður, hefur sparast ótrúlega mikill tími og örðugleikar, sem mátti nota til aukinnar framleiðslu og samstarfs. Eftirspurn eftir síma er mikil og notkun hans vex hröðum skrefum. Nú eru um 150 miljónir símatalfæra i heiminum, en fyrir 15 árum voru þeir fimm sinnum færri. Fyrir einni öld fóru öll boð milli Evrópu og Ameríku fram í bréfum og með sendiboðum með skipum og voru lengi á leiðinni. Fyrsti varanlegi sæsiminn yfir Atlandshafið var lagð- ur 1866 og flutti aðeins skeyti, en það leið langur tími þar til almenningur gat talað þá leið, og þá i gegnum radiósamband á lang- bylgjum 1927, en síðar á stuttbylgjum. Það var þó ófullkomið og mjög háð truflunum. Siðan liðu 29 ár þar til talsambandið þessa leið varð öruggt og fullnægjandi með tilkomu talsæ- simans með neðansjávarmögnurum. Nú fara yfir 3 miljónir samtala árlega yfir Atlants- h' fið og fjölgar ört, en fyrir 15 árum fimmti hluti þess. Þróunin á íslandi. Þróun þessara mála hér á landi, sem þessi grcin á fyrst og fremst að fjalla um, hefur verið lýst opinberlega áður, t. d. i Minningar- riti Landssíma íslands (1926), i Þjóðhátíðar- blaði \isis (1944) og í ýmsum blöðum og timaritum 1956 i sambandi við 50 ára afmæli landssímans. Hér verður því farið fljótt yfir sögu og yfirlit yfir hana i aðalatriðum gefið rneð eftirfarandi ártalaskrá um minnisverða afanga og með línuritum, sem skýra sig sjálf. Tímabilið fram að 1906 má telja til forsögu simans hér á landi og má þar minnast eftir- farandi ártala: 1854 Danska stjórnin veitir T. P. Shaffner einkaleyfi til ritsímalinu yfir Færeyjar, fsland og Grænland, í sambandi við fyrirhugaðan sæsima þá leið milli Evr- ópu og Ameriku. 1861 Fyrsta símamálafrumvarpið samþykkt á Alþingi varðandi áðurnefnt einkaleyfi Shaffners. (Ekki varð úr framkvæmdum hjá .Shaffn- er). 1889 Verzlun Ásgeirs Ásgeirssonar leggur tal- sima milli verzlunarhúsa sinna á ísafirði. 1890 Telefónfélag Reykjavikur leggur talsíma- línu milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar. 1891 Simalína var lögð milli ísafjarðar og Hnífsdals fyrir atbeina sýslusjóðs. 1891 Samþykkt á Alþingi að leita samninga við erlend ríki um fréttaþráð til íslands. 1895 Alþingi samþykkir að veita enskum manni Mitchell einkaleyfi til þess að leggja fréttaþráð frá Bretlandi til íslands. (Ekkert varð úr framkvæmdum). 1902 Alþingi skipar nefnd til þess að athuga um loftskeytasamband milli íslands og annara landa. 1904 Talsímahlutafélag Reykjavíkur stofnað, og opnaði það símstöð í Reykjavik með 15 notendum. 1905 Marconifélagið hefur tilraunir í Reykja- vík með viðtöku á loftskeytum frá Bret- landi. Hin eiginlega þróun símans hér á landi hefst þó fyrst eftir að landið hafði eignast sinn fyrsta ráðherra og sérstök simalög voru sett. Hún hefur siðan verið óslitin, en þó nokkuð ójöfn eins og i öðrum löndum í sam- ræmi við vaxandi kröfur atvinnulífs og ein- staklinga og samfara framförum i símatækni og fjárhagsgetu. Meðal merkra áfanga má nefna þessa: 1905 Ný simalög taka gildi. Samningar eru staðfestir við Mikla Norr- æna Ritsímafélagið um lagningu sæsíma til íslands (Seyðisfjarðar), einkaleyfi til símskeytareksturs um hann, og um fram- lag þessa félags til lagningar símalínu frá Seyðisfirði til Reykjavikur. 1906 Talsímasamband opnað milli Reykjavik- ur og Seyðisfjarðar. Ritsímasamband opnað milli Reykjavikur og útlanda. Landssími íslands stofnaður. Símalagn- ingar hefjast siðan viða um land og halda óslitið áfram. 1911 Sæsimi milli Vestmannaeyja og lands lagður af sérstöku hlutafélagi. 1915 Stofnað félag símamanna. Loftskeytastöðvar settar upp i 2 skipum Eimskipafélags íslands. 1918 Loftskeytastöðin í Reykjavik tekur til starfa. 1927 Lög um einkasíma i sveitum gefin út. 1929 Landið girt með símalínum. 1930 Útvarpsstöð sett upp í Reykjavík. Fyrsti fjölsími og fjarriti koma til lands- ins og tilraunir gerðar með þessi tæki meðal annars fjölsíma milli Reykjavíkur og Þingvalla. 1932 Föstu fjölsímasambandi komið á milli Reykjavíkur og Hrútafjarðar. Sjálfvirkar símstöðvar settar upp í Reykjavík og Hafnarfirði með sjálfvirku sambandi þar á milli. 1934 Landið girt með fjölsímasambandi. Landssíminn hefur smiði bátatalstöðva og leigir þær út. 1935 Stuttbylgjutalsamband og varaskeytasam- band opnað milli Reykjavíkur og London og Kaupmannahafnar. Gefin út lög um sameiginlega yfirstjórn póst- og símamála. 1938 Talsamband opnað milli skipa og síma- notenda í landi. 1939 23-línu jarðsími lagður yfir Holtavörðu- heiði sem uppliaf að langlinujarðsíma norður i land, en hann var síðan fram- lengdur alla leiðina milli Reykjavikur og Hrútafjarðar. 1943 Landið girt í annað sinn með fjölsimum. 3-rása fjölsíma var komið á sunnanlands milli Reykjavíkur og Reyðarfjarðar. Lagning langlínujarðsíma hefst á Aust- fjörðum með jarðsíma frá Seyðisfirði til Reyðarfjarðar. 1946 Stuttbylgju tal- og skeytasamband opnað milli Reykjavikur og New York. Landssiminn tekur upp flugfjarskipta- rekstur við erlendar flugvallastöðvar og flugvélar. Sjálfvirka stöðin í Reykjavik stækkuð um /1500 nr. 1948 Sjálfvirka stöðin í Reykjavík stækkuð um 2000 nr. 1950 Sjálfvirk simstöð sett upp á Akureyri (1000 nr.) Landssíminn tekur við rekstri Lóranstöðvarinnar á Reynisfjalli. 1951 Últrastuttbylgjusambandi komið á milli Selfoss og Vestmannaeyja (9 talrásir). 1952 Biðtímalaus afgreiðsla tekin upp milli Reykjavíkur og ýmsra stöðva á suðvestur- landi (sjálfvirkt símasamband milli not- enda í Reykjavík (og Hafnarfirði) og afgreiðslufólks á hinum stöðvunum). Sjálfvirka stöðin i Reykjavík stækkuð um 1000 nr. 1955 Mikrobylgju-fjölsími (24 talrásir) settur upp milli Reykjavikur og Keflavikur. 1956 Á 50 ára afmæli Landssimans voru hafnar umræður við erlenda aðila um nýtt og betra simasamband milli íslands og ann- ara landa, sem siðar leiddu til samninga um lagningu talsíma með neðansjávar- mögnurum (1961—1962). 1957 Sjálfvirka stöðin í Reykjavik stæklcuð um 60% (úr 10.000 i 16.000 nr.). Tekin Afmælisblað VÍSIS VÍSIR 50 ÁRA 69
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152

x

Vísir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.